Konwencja niestraszna?

Debata odbyła się 19 marca w Sali Marmurowej Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Moderowała ją dr Aleksandra Wentkowska – pełnomocnik terenowy RPO w Katowicach. Tematem pierwszej części konferencji była realizacja zadań wynikających z Konwencji ONZ. Głos zabierali prof. dr hab. Barbara Mikołajczyk, członek komisji ekspertów ds. osób starszych przy RPO, prodziekan wydziału prawa i administracji UŚ, Marek Plura, poseł na Sejm, przewodniczący parlamentarnego zespołu ds. osób niepełnosprawnych, Barbara Imiołczyk, główny koordynator ds. komisji ekspertów i rad społecznych RPO, Aleksander Waszkielewicz, prezes Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, Anna Sacha, członek Zarządu Organizacji Niesłyszących i Słabosłyszących Internautów. Część druga konferencji skierowana była na inicjatywy lokalne w realizacji Konwencji a głos zabierali Marek Tarwacki, dyrektor szkoły podstawowej w Łajskach, przedstawiciele urzędów miasta w Katowicach i Krakowie. W Sali Marmurowej obecni byli też przedstawiciele urzędów miejskich, urzędów pracy, ośrodków pomocy społecznej z kilkunastu miast województwa.

Inicjatorem konferencji był poseł Marek Plura. W jego opinii Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych zobowiązuje lokalne samorządy do konkretnych działań. W granice swoich obowiązków powinny one wpisać m.in. poprawę dostępności infrastruktury w przestrzeni społecznej, zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych w instytucjach publicznych, a także zintensyfikowanie działań tych instytucji na rzecz włączania tej grupy osób w ich funkcjonowanie.

– 6 września ubiegłego roku niepełnosprawność w Polsce przestała być sprawą prywatną – stwierdził poseł Marek Plura. – Tworzenie świata przyjaznego niepełnosprawnym, w którym wszyscy możemy żyć aktywnie, nie jest już jakąś fanaberią, czy zbędnym wydatkiem. W  takim świecie każdemu będzie żyło się lepiej. Nie wszystko jednak da się naprawić i poprawić od razu. Ważne żeby dostępność autobusów, budynków, czy instytucji pojawiała się zawsze przy wymianie taboru, przy generalnym remoncie, czy przy reorganizacji działań w instytucjach. Tak głosi wpisana w konwencję zasada racjonalności. Konwencja to także dobre narzędzie budowania dialogu społecznego z władzą. Wierzę, że organizacje pozarządowe skutecznie je wykorzystają. To bezpieczna i szybka droga do postępu, choć prawo jest na niej tylko drogowskazem.

Na przestrzeni ostatnich lat, zanim jeszcze przepisy Konwencji nabrały mocy prawnej, samorządy dokonały niespotykanego wcześniej wysiłku na rzecz udostępnienia dla niepełnosprawnych zamkniętych dotąd obszarów życia społecznego. Ten postęp widoczny jest na naszych ulicach, w urzędach i środkach miejskiej komunikacji. Dla przykładu w Krakowie niemal w ogóle nie spotyka się autobusów innych niż niskopodłogowe (99, 5 proc.), także połowa z jeżdżących po mieście tramwajów dostosowana jest do potrzeb nieprawnych ruchowo, wiele jednostek stosuje zapis brajlowski lub wibrację na przyciskach automatów dotykowych i drzwi, widoczne jest oznakowanie krawędzi przystanków (prezentacja Adriana Obuchowicza z MPK Kraków).

W opinii wielu samorządowców i pracowników miejskich instytucji Konwencja nie wprowadza niczego dla nich zaskakującego a wszystkie zalecane przez nią działania, są na co dzień realizowane. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych zobowiązuje lokalne samorządy m. in. do zwiększania zatrudnienia osób niepełnosprawnych w instytucjach publicznych i ten proces także nabrał dynamiki, co widać chociażby w Tychach. – Myślę, że Konwencja nie wpłynie na istotne zmiany w naszych działaniach – powiedziała nam Iwona Wronikowska z PUP. Są one zgodne z obowiązującą nas ustawą, która mówi że osoby niepełnosprawne znajdują się w grupie będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Wobec nich realizowane są różne formy pomocy takie jak: szkolenia, staże finansowane z Funduszu Pracy, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz PFRON, udzielane są również dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej i na doposażenie miejsc pracy. Prowadzone są dla tej grupy osób zajęcia aktywizacyjne. Odrębnie mogą liczyć na wsparcie doradcy zawodowego w różnym zakresie.

Bodaj największe zainteresowanie komentatorów konferencji wzbudził problem edukacji włączającej. Poseł Marek Plura zwrócił uwagę na pozbawianie rodziców uczniów z niepełnosprawnością wyboru szkoły przez poradnie psychologiczno-pedagogiczne, które kierują dzieci do wyznaczonych im szkół integracyjnych lub specjalnych. Edukacja włączająca to zupełnie nowe zadanie mające polegać na stworzeniu uczniowi o szczególnych potrzebach warunków do nauki wraz z kolegami, w zwykłej klasie w jego lokalnej szkole, nie zaś w wyznaczonej szkole specjalnej czy integracyjnej.

Tekst i fot.: Marek Ciszak

Data publikacji: 25.03.2013 r.