Przedsiębiorstwa społeczne pozornie niemal niczym nie różnią się od zwykłych przedsiębiorstw – prowadzą działalność w sferze gospodarczej, zatrudniają personel, sprzedają swoje usługi, konkurują z innymi firmami i ponoszą ryzyko przy prowadzeniu firm.
Znaczącą różnicą jest cel ich działalności. Przedsiębiorstwa społeczne nie są bowiem nastawione na maksymalizację zysków właścicieli czy udziałowców. One w swoich działaniach biznesowych skupiają się przede wszystkim na społecznie użytecznych celach, a środki, jakie wypracowują przeznaczają na cele społeczne.
Szansa zatrudnienia dla niepełnosprawnych…
Tego typu przedsiębiorstwa realizują cele społeczne nie tylko na zewnątrz, ale także w swoich zakładach. Często zatrudniają one w swoich szeregach osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Nierzadko również swoje działania nakierowują na poprawę ich życiowych sytuacji.
Fundacja Toskania Kociewska z Bochlin (woj. Kujawsko-pomorskie) prowadzi gospodarstwo agroturystyczne na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Wisły. Jest jednym z wielu przykładów tych przedsiębiorstw społecznych, które swoją działalność na rzecz innych osób kierują zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz Fundacji.
– Fundacja Toskania Kociewska angażuje się w sprawy społeczne prowadząc wyjątkowe spotkania dla dzieci i młodzieży na świeżym powietrzu, podczas których omawiamy tematy dotyczące ekologii, zrównoważonego rozwoju, naszego dziedzictwa kulturowego, jak też wielu innych spraw dotyczących osób z niepełnosprawnościami. Jesteśmy też organizatorami i celem wizyt studyjnych podczas których omawiamy i pokazujemy nasze dobre praktyki jako gospodarstwo opiekuńcze i łączone usługi edukacyjne dla dzieci i młodzieży. Zatrudniamy osoby niepełnosprawne i świadczymy również usługi turystyczne, przewodnickie, cateringowe itp. – mówi Arkadiusz Pstrąg, założyciel Fundacji.
…i nie tylko
Status przedsiębiorstwa społecznego przyznawany jest w sposób uproszczony spółdzielniom socjalnym. Ubiegać się o niego mogą również organizacje pozarządowe, a także podmioty kościelne, o ile spełnią odpowiednie warunki, m.in. zatrudniają co najmniej 30 proc. osób o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, bądź innych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, a struktura zarządzania w tych miejscach opiera się na współzarządzaniu, akcjonariacie pracowniczym lub zasadach partycypacji pracowników.
Przykładem jest Spółdzielnia Socjalna „Wyspa Przygód” z Mielca (woj. podkarpackie). Zatrudnia bezrobotne kobiety, które miały problem ze znalezieniem pracy m.in. ze względu na pogodzenie pracy z wychowaniem dzieci a także poprzez nauczanie-studia.
– „Wyspa Przygód” jako spółdzielnia socjalna wspiera bezpłatnie różnego typu instytucje, np. udostępnia salę dzieciom potrzebującym, zapewnia opiekę i animacje podczas imprez charytatywnych, prowadzi darmowe szkolenia dla osób bezrobotnych. Oprócz tego zajmujemy się prowadzeniem sali zabaw dla dzieci, a także organizacją imprez dla najmłodszych – wyjaśnia Joanna Wiącek-Trzpis.
Spółdzielnia „Wyspa Przygód” ma na swoim koncie kilka sukcesów, w tym m.in. wygrany ogólnopolski konkurs na Najlepsze Przedsiębiorstwo Społeczne 2014 Roku w kategorii „Pomysł na rozwój”, wygrany konkurs „Kobiety są Przyszłością” na poziomie regionalnym w kategorii „Najlepszy Start-up założony przez kobiety”. Spółdzielnia została również wyróżniona w konkursie Podkarpacki Lider Ekonomii Społecznej w kategorii „Lider ekonomii społecznej w województwie podkarpackim w roku 2019”.
Gastronomia na czele
W czerwcu 2018 roku na stronie internetowej Departamentu Ekonomii Społecznej i Solidarnej opublikowana została lista przedsiębiorstw społecznych. Było to istotne narzędzie pomocne w promowaniu przedsiębiorstw społecznych, a także wygodne miejsce do wyszukiwania odpowiednich podmiotów dla potencjalnych klientów w konkretnej branży.
W dniu opublikowania listy znalazły się na niej 644 przedsiębiorstwa społeczne z całej Polski. Rok później liczba ta wyniosła już 1087. Co ciekawe, na liście dominowały przedsiębiorstwa z branży gastronomicznej – było ich łącznie 198. Tuż za nimi uplasowały się firmy oferujące usługi edukacyjne i kulturalne – 173.
Jednym z przedstawicieli branży gastronomicznej, który znalazł się na liście, jest Przedsiębiorstwo Społeczne Food & Life w Skawinie (woj. małopolskie). Jej nazwa składa się z dwóch członów. Pierwszy, czyli „food” związany jest z produkcją i sprzedażą produktów gastronomicznych oraz z organizacją obsługi cateringowej. Drugi, „life”, dotyczy kreowania za pomocą warsztatów i szkoleń zmian w przestrzeni społecznej i biznesowej na rzecz osób niepełnosprawnych.
– „Z miłości do ludzi i pasji do kuchni” – to hasło i misja działalności Przedsiębiorstwa Społecznego Food & Life, w którym zatrudniamy osoby z niepełnosprawnościami oraz wykluczone społecznie. Zakupiliśmy foodtruck’a, oferujemy dobre jedzenie, organizujemy cateringi i tworzymy komfortowe warunki do pracy naszym pracownikom – mówi członek zarządu przedsiębiorstwa Damian Orlof. Obecnie Food & Life działa w dwóch punktach stacjonarnych w Krakowie oraz mobilnym foodtrucku.
Lista stanowiła również cenne źródło wiedzy odnośnie zatrudnienia. Według danych z sierpnia 2018 roku w 838 przedsiębiorstwach społecznych zatrudniano 6378 pracowników, z czego 1381 stanowili pracownicy niepełnosprawni (22 proc.). W czerwcu 2019 roku te dane wyglądały następująco: w 1087 przedsiębiorstwach zatrudniano 8780 pracowników, z czego 3991 to osoby niepełnosprawne (niemal 23 proc.).
Interaktywna baza za listę
We wrześniu 2019 roku uruchomiona została Baza Przedsiębiorstw Społecznych, która zastąpiła dotychczasową listę. To, co ją odróżnia od poprzedniej listy, to interaktywność i aktualizacja bazy na bieżąco.
Obecnie (stan na 9 stycznia br.) w bazie znajdują się 1153 podmioty. Najwięcej jest ich zlokalizowanych w woj. podkarpackim (170), śląskim (135) i wielkopolskim (122). Dominująca branżą jest niezmiennie gastronomia – 208 podmiotów.
Info: MRPiPS, fot. fanpage „Wyspy Przygód”
Data publikacji: 05.02.2020 r.
