CSR w oczach polskich MŚP

W maju 2012 r. odbyły się pierwsze na polskim rynku ogólnopolskie, bezpłatne szkolenia z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu w ramach projektu PARP „Zwiększenie konkurencyjności regionów poprzez społeczną odpowiedzialność biznesu”. W zajęciach mogli wziąć udział właściciele i pracownicy mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP).

Czy CSR – dziedzina prężnie rozwijająca się na polskim rynku, wciąż nowa i dająca firmom realną szansę na zdobycie konkurencyjności – cieszy się zainteresowaniem sektora MŚP?
– Niestety przedstawiciele MŚP nie do końca rozumieją czym jest społeczna odpowiedzialność, a co za tym idzie nie są szczególnie zainteresowani podnoszeniem swoich kwalifikacji w tym zakresie. Można natomiast zaobserwować ciekawe zróżnicowanie regionalne. Najwięcej chętnych do udziału w zajęciach było w województwie mazowieckim. Na tym obszarze MŚP nie trzeba było zachęcać. Najgorzej sytuacja zarysowała się w woj. podlaskim, łódzkim i dolnośląskim, gdzie pomimo wielu działań promocyjnych świadomość korzyści udziału w zajęciach była znikoma – podkreśla Marcin Opas, zarządzający projektem.

Dlaczego MŚP nie są zainteresowane wdrażaniem działań CSR?
– Przedstawiciele MŚP dostrzegają bardzo dużo barier we wdrażaniu CSR w swoich firmach. Najczęściej wskazują na brak wiedzy, czym CSR tak naprawdę jest, bowiem sama nazwa kojarzy się przede wszystkim z działalnością sponsoringową bądź filantropijną. Mówią również o kosztach, nie tylko finansowych, podejmowania takich inicjatyw. Żeby zająć się społeczną odpowiedzialnością trzeba mieć czas na opracowanie strategii, jej wdrożenie, monitoring rezultatów i raportowanie, a tego czasu MŚP często po prostu nie mają. Nie potrafią również dostrzec korzyści wynikających z CSR, który nie wiąże się przecież wyłącznie z wydawaniem pieniędzy. W gruncie rzeczy firmy angażują się w taką działalność, żeby w konsekwencji doprowadzić do wzrostu wartości firmy i zysków – mówi Anna Zakrzewska, trener w projekcie PARP. – Firmy nie rozumieją również co jest, a co nie jest działalnością CSR-ową. Czy jednorazowe dofinansowanie domu dziecka już oznacza, że mamy strategię CSR w firmie? A czy dobre traktowanie pracowników to CSR? A terminowe płacenie zobowiązań finansowych wobec kontrahentów to społeczna odpowiedzialność? Dużo pytań – zbyt mało wiedzy. Okazuje się również, że wiele firm prowadzi bardzo dużo działań społecznie odpowiedzialnych w ogóle nie wiedząc, że można te inicjatywy zaliczyć do CSR. Niektórzy twierdzą, że po prostu chcą uczciwie prowadzić biznes. Wiele jest też przedsiębiorstw, które świadomie twierdzą, że mają i wdrażają strategie CSR, że są społecznie odpowiedzialne. Niemniej jak się dowiadują, że CSR to przede wszystkim przestrzeganie przepisów prawa, to już nie są tacy pewni, czy na 100 proc. mogą mówić o sobie, że są społecznie odpowiedzialności – dodaje A. Zakrzewska.

Jedna z norm CSR – SA 8000 traktuje o CSR w aspekcie pracowniczym i praw człowieka. Mówi o konieczności spełnienia ośmiu warunków wstępnych by móc przejść do warunku dziewiątego – opracowania strategii społecznej firmy i uzyskania certyfikacji w tym zakresie. Warunki wstępne mówią wyłącznie o respektowaniu prawa w aspekcie m.in. przestrzegania ustawowych godzin pracy, zakazie dyskryminacji w miejscu pracy czy wynagradzaniu pracowników nie gorzej niż przewiduje prawo.
– Choć na pierwszy rzut oka przedstawiciele MŚP zgodnie twierdzą, że warunki wstępne nie stanowią problemu, ponieważ każdy i tak je musi spełniać, to po głębszej analizie okazuje się, że niestety nawet z tym standardem jest problem. Ile osób pracuje po godzinach i nie ma płatnych nadgodzin bądź możliwości ich odbioru w formie dni wolnych od pracy? A z iloma pracownikami umawiamy się na pensję minimalną, by później w formie comiesięcznej „premii” wypłacić dodatkowe wynagrodzenie? Takich pytań jest dużo, a przedsiębiorcy zgodnie twierdzą, że w Polsce inaczej się nie da – dodaje A. Zakrzewska.

Czy rzeczywiście się nie da prowadzić odpowiedzialnego biznesu? Przecież wiele firm prowadzi działania CSR i czerpie z tej działalności realne korzyści. Podczas szkoleń nt. CSR trenerzy akcentowali, że wdrożenie strategii CSR przekłada się na budowanie pozytywnego wizerunku firmy, zwiększenie zaangażowania i lojalności pracowników, budowanie wiarygodności przedsiębiorstwa w oczach klientów i partnerów oraz w konsekwencji doprowadza do wzrostu wartości firmy i zwiększenia zysków. Przedsiębiorcy MŚP powoli, lecz konsekwentnie coraz chętniej sięgają po rozwiązania i działania CSR oraz umieją dostrzec korzyści z nich płynące. Przykładem może być firma Aiton Caldwell, działająca na rynku hostowanych usług telekomunikacyjnych od 2009 r., zatrudniająca 50 pracowników, która wdraża wiele działań CSR od powstania przedsiębiorstwa.
– Działania w zakresie CSR przyniosły firmie wiele wymiernych korzyści. Do najważniejszych należą m.in. zespół lojalnych pracowników, którzy utożsamiają się z wartościami firmy, wizerunek spółki jako uczciwego pracodawcy, rzesza zaufanych klientów, którzy identyfikują się z firmą. Nasze działania CSR zostały także zauważone i poparte przez środowisko biznesowe – w 2011 roku w konkursie Firma z przyszłością wyróżniono nas tytułem firmy Odpowiedzialnej
w biznesie – mówi Anna Zabaryłło, specjalista ds. marketingu z Aiton Caldwell. Podobnego zdania jest Dorota Janczy-Stożek, dyrektor Biura Zarządu firmy Gold Drop Sp. z o.o., średniej wielkości producenta środków czystości, która twierdzi, że „w ujęciu wieloletnim działania CSR budują dobrą opinię o przedsiębiorstwie w środowisku lokalnym oraz na rynku wśród kontrahentów i instytucji”.

Coraz większe zainteresowanie CSR wśród mikro, małych i średnich przedsiębiorstw daje nadzieję, że w przyszłości nie tylko duże firmy będą podejmowały działania w tym zakresie.
– Wiemy, że koszty stoją często na drodze do podejmowania inicjatyw CSR w MŚP, dlatego staramy się tworzyć projekty, które ułatwiają wdrażanie CSR. We wrześniu planujemy również uruchomienie konkursu dla MŚP, w ramach którego firmy będą mogły uzyskać do 100 tys. zł na wdrożenie we własnych firmach działań CSR w trzech aspektach: pracowniczym, środowiskowym oraz zaangażowania społecznego – podkreśla Małgorzata Jelińska z Departamentu Programów Pilotażowych PARP.

Więcej informacji na temat CSR jest dostępnych na stronie: www.csr.parp.gov.pl

Informacje o projekcie
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości pełni funkcję Instytucji Realizującej dla Projektu „Zwiększenie konkurencyjności regionów poprzez społeczną odpowiedzialność biznesu (CSR)” realizowanego w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Cel główny projektu to wzrost świadomości i wiedzy na temat społecznej odpowiedzialności biznesu (SOB, ang. Corporate Social Responsibility, CSR) wśród przedstawicieli małych i średnich przedsiębiorstw, Urzędów Marszałkowskich oraz Centrów Obsługi Inwestora i Eksportera (COIE). Projekt ma również na celu promocję przedsiębiorców społecznie odpowiedzialnych w działaniach samorządów skierowanych na rozwój przedsiębiorczości i inwestycji oraz ma zachęcać do wdrażania idei CSR przez realizację pilotażowych projektów przez MŚP. Projekt ma zasięg ogólnopolski i składa się z 3 komponentów. Komponent 1 obejmuje budowę kompetencji w dziedzinie CSR przez m.in. spotkania informacyjne dla przedstawicieli MŚP oraz szkolenia dla przedstawicieli Urzędów Marszałkowskich i COIE. Spotkania informacyjne i szkolenia planowane są w każdym z 16 województw. Kolejny komponent to pomoc we wdrażaniu rozwiązań CSR przez realizację pilotażowych projektów MŚP. W tym celu w projekcie zaplanowano organizację konkursu dla MŚP, w którym przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie projektów polegających na wdrożeniu działań CSR powiązanych z bieżącą działalnością przedsiębiorstwa. Konkurs dla MŚP jest największym pod względem wartości działaniem w ramach projektu. Komponent 3 ma na celu upowszechnienie dobrych praktyk i działania komunikacyjne na temat rezultatów projektów wdrożonych przez MŚP.

Info: Firma 2000