Osoby niepełnosprawne ciągle zderzają się ze stereotypowym myśleniem pracodawców

– Osoby niepełnosprawne ruchowo mają trudności z włączeniem się do rynku pracy już na etapie zdobywania wykształcenia, nie wszystkie uczelnie wyższe w Polsce są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. A wykształcenie warunkuje przecież naszą przyszłość zawodową. Ten sam problem dotyczy miejsc pracy – mówi Krzysztof Inglot, dyrektor działu rozwoju rynków w Work Service.

Zauważa, że niedogodnością dla pracodawców jest potrzeba wyposażenia budynków w dodatkowe podjazdy dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, windy czy likwidacja wysokich krawężników.

Bez rąk, bez nóg, (niby) bez ograniczeń

– Dodatkowa bariera to kwestia psychologiczna. Pracodawcy mają obawy, że osoby niepełnosprawne są mniej wydajne w pracy, częściej będą korzystały ze zwolnień lekarskich, czy wręcz będą wymagały pomocy współpracowników – stwierdza Krzysztof Inglot.

Tego samego zdania jest Angelika Muciuś, doradca zawodowy w Fundacji Aktywizacja. Osoby niepełnosprawne zmagają się ze stereotypowym myśleniem pracodawców o niepełnosprawności.

Obawa przed skomplikowanymi formalnościami, konieczność dostosowania stanowisk pracy czy pokutujący mit osoby niepełnosprawnej jako pracownika mniej wydajnego, wymagającego ciągłego wsparcia, to jedne z najczęstszych przyczyn niechęci pracodawców wobec zatrudniania osób z niepełnosprawnością.

– W związku z takimi przekonaniami, niektórzy pracodawcy decydując się na zatrudnienie osób z niepełnosprawnością, oferują im głównie prace proste, które nie wymagają wykształcenia, doświadczenia czy wysokich kwalifikacji. Jednak ponad 20-letnia praktyka Fundacji Aktywizacja pokazuje, że można być w pełni sprawnym pracownikiem mimo doświadczanej niepełnosprawności, jak również pracodawcą otwartym na różnorodność – mówi.

Zatrudnienie pracownika z niepełnosprawnością wymaga dodatkowego czasu ze strony pracodawcy na poznanie przepisów dotyczących zatrudniania takich osób, a następnie wdrożenia ich do obowiązków. Niewiele firm podejmuje tę fatygę.

Odpowiedzi na stereotypy udziela swoim zaangażowaniem mówca motywacyjny Nick Vujicic. Urodził się z zespołem tetra-amelia. Jest pozbawiony kończyn. Mimo wszystko prowadzi wykłady na całym świecie na temat niepełnosprawności, motywacji i wiary.

– Ludzie często myślą, że osoba niepełnosprawna jest wycofana, bierna i smutna. Lubię przełamywać ten stereotyp i pokazywać, że prowadzę ekscytujące życie, jestem człowiekiem spełnionym – przyznaje Vujicic w wydanej po polsku książce „Bez rąk, bez nóg, bez ograniczeń”.

Zmiany, zmiany, zmiany

Aktualne materialne korzyści płynące z zatrudnienia osób niepełnosprawnych to proporcjonalne zmniejszenie lub nawet całkowite zwolnienie z wpłat na PFRON, jeśli wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych osiągnie w danej firmie 6 proc.

Agata Gawska, wiceprezes zarządu Fundacji Aktywizacja wśród istotnych zmian w prawie wymienia te, które mają na celu zwiększenie wskaźników aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. Czyli niedawną zmianę w zakresie kwot dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych, tj. zrównanie dopłat do pensji niepełnosprawnych pracowników zatrudnionych na otwartym i chronionym rynku pracy lub przygotowywaną zmianę do Ustawy o rehabilitacji /…/ wprowadzającą nowy instrument pracy z pracownikami niepełnosprawnymi, jakim jest trener pracy.

Tłumaczy, że trener pracy to osoba, która wspiera niepełnosprawnego pracownika w wykonywaniu czynności w miejscu pracy, jest wsparciem oraz instruktorem, tworzy warunki do jak najlepszego wdrożenia się w nową sytuację, jaką jest podjęcie zatrudnienia przez osobę niepełnosprawną.

– Kluczową zmianą w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest modyfikacja wprowadzająca możliwość kontraktowania usług rynku pracy przez Powiatowe Urzędy Pracy, co w praktyce oznacza, że agencje zatrudnienia, w tym prowadzone przez organizacje pozarządowe, będą przejmować zadania urzędów pracy i aktywnie wdrażać do zatrudnienia osoby niepełnosprawne – podkreśla Agata Gawska.

Co byłoby strzałem w dziesiątkę?

– Zaczynając od podstawowych kwestii, należałoby zadbać o to, aby system przepisów regulujących wsparcie aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnością stał się spójny i przejrzysty – mówi Anna Drabarz, doradca prawny w Fundacji Aktywizacja.

– Obowiązujące akty prawne w wielu obszarach prowadzą do sprzeczności, zamiast niwelować przeszkody, stwarzają nowe bariery, które zamykają drogę do pracy osobom niepełnosprawnym, np. w obszarze orzecznictwa i medycyny pracy lub zniechęcają pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych poprzez zmienność i niepewność przepisów – wskazuje.

Ostatnie lata to okres wielu zmian w Ustawie o rehabilitacji /…/, co jest wyzwaniem dla pracodawców w bieżącym śledzeniu i stosowaniu obowiązujących przepisów.

– Istnieje potrzeba zreformowania systemu orzecznictwa o niepełnosprawności odwołując się do założeń Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Klasyfikowanie osób w kategoriach zdolności lub niezdolności do pracy często sprawia, że odmawia się im możliwości zatrudnienia w sytuacji, kiedy są gotowe i mogą wykonywać określone zadania – stwierdza Drabarz.

Dodaje, że dofinansowanie do wynagrodzenia niepełnosprawnego pracownika przysługuje bez względu na stopień możliwości wykonywania pracy, czy też koszty związane z przystosowaniem miejsca pracy do jego potrzeb, co stwarza fałszywe przeświadczenie, iż każda osoba niepełnosprawna jest mniej wydajnym pracownikiem.

System wspierania aktywności zawodowej powinien zdążać w kierunku rekompensowania pracodawcom tylko zwiększonych kosztów związanych z zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej i skierowania większego strumienia środków finansowych bezpośrednio do dyspozycji osób niepełnosprawnych np. na zakup usług i pomocy ułatwiających wykonywanie pracy (np. transport, wsparcie środowiskowe, sprzęt rehabilitacyjny, zatrudnienie asystenta) i podnoszenie kwalifikacji.

– Konieczny jest rozwój zatrudnienia wspieranego tj. trenerów pracy i umożliwienie osobom z niepełnosprawnością udziału w różnych formach aktywizacyjnych np. wolontariacie, stażach i praktykach. Warto postawić na narzędzia, które stymulują osoby z niepełnosprawnością do samodzielności, motywują do mobilności i uelastycznią formy ich zatrudniania tam, gdzie to wskazane – podsumowuje.

Joanna Rubin

Info: pulshr.pl                                                                        

Data publikacji: 22.04.2014 r.