Ewolucja daje nam w kość
Ewolucyjne zmiany kształtu naszych kości sprzyjają bólom stawów – informują naukowcy, cytowani przez serwis BBC News. Odpowiadają za to zmiany w układzie kostnym, które zaczęły następować, gdy ludzie przybrali wyprostowaną, dwunożną postawę.
Aby prześledzić subtelne zmiany w budowie kości zachodzące w ciągu tysiącleci, naukowcy z uniwersytetu w Oksfordzie przebadali metodą tomografii komputerowej 300 próbek pochodzących od różnych gatunków żyjących na przestrzeni 400 milionów lat. Okazy pochodziły z Natural History Museum w Londynie, zbiorów zgromadzonych w Oksfordzie oraz Smithsonian Institution w Waszyngtonie.
Porównując uzyskane dane, naukowcy stworzyli bibliotekę trójwymiarowych modeli i obserwowali zachodzące w ciągu milionów lat zmiany kształtu poszczególnych kości.
Zdaniem autorów badań ewolucyjne trendy mogą wyjaśniać, dlaczego u osób starszych tak powszechne są bóle stawu barkowego, biodrowego i kolanowego, zaś u niektórych młodych osób występuje tendencja do zwichnięć. Co więcej, jeśli obecne trendy się utrzymają, bóle stawów mogą w przyszłości występować częściej i być bardziej nasilone.
Zmiany w naszym układzie kostnym zaczęły następować, gdy ludzie przybrali wyprostowaną, dwunożną postawę.
Przejście od poruszania się ma czterech kończynach do chodzenia na dwóch doprowadziło do pogrubienia tak zwanej szyjki kości udowej. Dzięki temu jest ona w stanie wytrzymać zwiększone obciążenie.
Jednak grubsza szyjka kości udowej zwiększa ryzyko wystąpienia zmian zwyrodnieniowych w stawie biodrowym, co prowadzi do bólów w tej okolicy i może wymagać wszczepienia sztucznego stawu.
W przypadku stawu barkowego naturalna luka, przez którą normalnie przechodzą ścięgna i naczynia krwionośne, z biegiem tysiącleci uległa zwężeniu. Ścięgna mają mniej miejsca do przemieszczania, co u niektórych osób może powodować ból przy podnoszeniu rąk ponad głowę.
Zespół z Oksfordu pokusił się o prognozę zmian naszego kośćca w ciągu następnych 4 tys. lat (choć naukowcy przyznają, że nie wiedzą, jakie czynniki mogą zadziałać w przyszłości). Wydaje się, że dalszy bieg ewolucji doprowadzi do jeszcze większych problemów ze stawami.
Najprawdopodobniej konieczne będą korekty dotyczące wszczepiania sztucznych stawów. Z drugiej strony skuteczna fizjoterapia oraz zachowywanie właściwej postawy mogą ograniczyć bolesne skutki uboczne ewolucji ludzkiego układu kostnego. (PAP)
pmw/ zan/
Data publikacji: 29.12.2016 r.
