Kampania społeczna ciąża bez alkoholu

Z badań prowadzonych przez Polską Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) wynika, że w Polsce co trzecia kobieta w wieku prokreacyjnym (18-40 lat) piła alkohol w czasie ciąży.

Paradoksalnie aż 83 proc. Polaków wie, że picie alkoholu przez kobietę w ciąży jest szkodliwe.

Nawet troje dzieci na każde 1000 urodzeń może być dotkniętych płodowym zespołem alkoholowym FAS (Fetal Alcohol Syndroms). To zespół zaburzeń pojawiających się u dzieci jako skuteknarażenia ich na toksyczne działanie alkoholu w życiu płodowym. W Polsce rodzi się rocznie ok. 300 tys. dzieci. 900 spośród nich cierpi z powodu FAS. To więcej niż liczba rodzących się dzieci z zespołem Downa.

 

Kampania „Ciąża bez alkoholu”

Główny przekaz kampanii to informacja, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży, a każda ilość wiąże się z ryzykiem uszkodzenia płodu. Kampania zachęca kobiety do zachowania całkowitej abstynencji w okresie ciąży.

W 2005 r. PARPA przeprowadziła badania, które pokazały, że co trzecia kobieta (33 proc.) w wieku prokreacyjnym piła alkohol w czasie ciąży. Kobiety, które w trakcie ciąży nie spożywały alkoholu, w większości (93 proc.) uznawały, że picie alkoholu w tym okresie jest szkodliwe dla dziecka. W grupie kobiet, którym zdarzało się spożywać alkohol, gdy były w ciąży, pogląd ten podzielało zaledwie 53 proc.

Efekty kampanii zaczynają być widoczne, wzrasta świadomość zagrożeń wynikających ze spożywania alkoholu przez kobiety w ciąży. Porównanie wyników badań z 2008 i 2005 roku ukazuje pożądaną zmianę zachowań: w grupie kobiet, które kiedykolwiek były w ciąży, spożywanie alkoholu w tym okresie deklaruje 12 proc., podczas gdy w 2005 roku takich kobiet było 16,5 proc. Najczęściej piły kobiety w wieku 18-40 lat (19 proc.), z wyższym wykształceniem (33 proc.) oraz kobiety, które deklarują spożywanie ponad 6 l
czystego alkoholu rocznie (57 proc.). Niepokoić powinien fakt, że 1/3 kobiet z wyższym wykształceniem, będących kiedykolwiek w ciąży, potwierdza spożywanie w tym czasie alkoholu i że odsetek tych kobiet
w porównaniu z 2005 rokiem wzrósł niemal dwukrotnie (z 17,8 proc.). Badania dowodzą, że najczęściej
w czasie ciąży alkohol piją kobietyz wykształceniem średnim, najrzadziej z podstawowym. Najwięcej
pijących kobiet jest w małych i średnich miasteczkach – najmniej w dużych aglomeracjach i na wsiach.

 

Fakty i mity o piciu alkoholu

Przyczyn picia alkoholu przez kobiety w ciąży jest wiele. Jedną z nich jest mylne przekonanie, że alkohol to wódka, a wino i piwo to właściwie już nie alkohol. Pojawiają się sugestie najbliższych, a także ginekologów, że niektóre postacie alkoholu mogą działać korzystnie. Tymczasem nie jest prawdą, że czerwone wino zwiększa liczbę czerwonych krwinek, a piwo, zwłaszcza ciemne, wzmaga laktację. Jak podaje PARPA, żadne badania naukowe nie potwierdzają tych sugestii.

Z układu pokarmowego alkohol w niezmienionej postaci przenika do krwioobiegu, a za jego pośrednictwem dostaje się do mózgu. Tam w określony sposób wpływa na ośrodki nerwowe, w tym kontroli zachowań. Jest to informacja szczególnie ważna dla przyszłych matek, ponieważ alkohol z krwioobiegu, poprzez łożysko, dociera też do płodu. Zawartość alkoholu we krwi płodu będzie taka sama jak zawartość alkoholu we krwi matki. Łożysko nie chroni przed wnikaniem alkoholu do krwioobiegu dziecka ani nie rozkłada alkoholu. Dlatego każdy kieliszek, który wypije ciężarna kobieta, wypijany jest równocześnie przez jej nienarodzone dziecko.

 

FAS z medycznego punktu widzenia

Szczególnie niebezpieczne jest picie w pierwszych dniach po zapłodnieniu, a więc wtedy, gdy kobieta
jeszcze nie wie, że jest w ciąży. Największe uszkodzenia mózgu i układu nerwowego może spowodować alkohol w pierwszych 3-5 tygodniach. Alkohol wypity w trzecim trymestrze może znacząco spowolnić rozwój dziecka, a nawet spowodować przedwczesny poród. W przeciwieństwie do innych wcześniaków, dziecko uszkodzone przez kontakt z alkoholem nigdy tych braków nie nadrobi.

Alkohol zaburza rozwój niektórych obszarów mózgu. W wyniku tego dziecko ma trudności z zapamiętywaniem, myśleniem czy przetwarzaniem informacji. Alkohol może spowodować także umieranie komórek mózgowych – dziecko rodzi się z mniejszą ich ilością i dlatego jego mózg nie może funkcjonować prawidłowo. Dzieci takie mają problemy z funkcjonowaniem w domu i w szkole. Mają zaburzenia pamięci, koncentracji, uwagi, wykazują nadpobudliwość i nadwrażliwość na dźwięk i dotyk. Z trudem przychodzi im uczenie się, wyciąganie wniosków, przewidywanie konsekwencji swoich zachowań. Są impulsywne, skłonne do niekontrolowanych wybuchów gniewu. Wykazują większy poziom lęku i skłonność do depresji. Zaobserwowano także obniżoną sprawność słowną (jąkanie się, mowa niewyraźna) oraz trudności z myśleniem abstrakcyjnym.

Do kampanii społecznej „Ciąża bez alkoholu” zostały zaproszone wszystkie samorządy lokalne, co czwarty bierze w niej udział. Wszystkie zadeklarowały gotowość dystrybucji materiałów edukacyjnych. Kampania to jedno z niewielu przedsięwzięć o charakterze ogólnopolskim bez określonego czasu trwania. Dopóki będzie potrzebna wiedza na temat skutków picia alkoholu przez kobiety w ciąży, dopóty będą prowadzone działania informacyjne i profilaktyczne.

Dla wszystkich zainteresowanych tą problematyką Polska Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych stworzyła stronę internetową www.ciazabezalkoholu.pl.

 

Dariusz Opioła

 

Udostępnij

Zachęcamy do zapisania się do Newslettera

Przeczytaj również