MRPiPS analizuje nierówności świadczeń i emerytur dla opiekunów osób niepełnosprawnych

Na posiedzeniu 19 października sejmowa komisja ds. petycji zajmowała się rozpatrzeniem petycji w sprawie podniesienia wysokości wcześniejszej emerytury z tytułu sprawowania opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym w stopniu znacznym. Zwrócono w niej uwagę na różnicę między wysokością świadczenia pielęgnacyjnego a wcześniejszych emerytur (tzw. EWK) dla osób opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki.

Osobom, które dla konieczności opieki nad osobą niepełnosprawną rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. Świadczenie to przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18. r.ż. lub w trakcie nauki, jednak nie później niż do ukończenia 25 lat. Obecnie wynosi ono 1300 zł miesięcznie. Od przyszłego roku jego wysokość ma być corocznie waloryzowana – wzrastać ma o procentowy wskaźnik, o jaki zwiększać się będzie minimalne wynagrodzenie za pracę.

Prawa do tego świadczenia nie mają osoby pobierające emeryturę EWK. Najczęściej jednak emerytura ta jest niższa od świadczenia pielęgnacyjnego – z danych ZUS wynika, że w czerwcu 2016 r. średnia emerytura EWK wynosiła ok. 1188 zł.

– Takie emerytury były przyznawane – dziś jeszcze mogą być przyznane sporadycznie – ale tylko określonej grupie osób, które spełniły warunki wynikające z rozporządzenia, wydanego notabene na podstawie ustawy, która już dziś nie obowiązuje, które spełniły wszystkie warunki (wymagane do nabycia prawa do tego świadczenia) przed rokiem 1999 – wyjaśniał zastępca dyrektora Departamentu Ubezpieczeń Społecznych w MRPiPS Marek Bucior.

Bucior przypomniał, że od 1 marca przyszłego roku planowane jest podwyższenie najniższej emerytury do 1000 zł. Wskazał, że obejmie to również znaczną część osób pobierających emeryturę EWK (28 proc. tych osób ma emerytury niższe niż 900 zł).
W przyszłym roku spodziewany jest również wzrost świadczeń pielęgnacyjnych, do – jak poinformował Bucior – 1406 zł.

Oznacza to jednak dalsze nierówności w wysokości emerytur i świadczeń. Pod koniec ubiegłego roku 81 proc. osób uprawnionych do emerytur EWK otrzymywało mniej niż 1400 zł. Wszystkich osób pobierających tę emeryturę było wówczas ponad 46 tys.

Bucior poinformował, że w resorcie rodziny trwają analizy jak rozwiązać to zagadnienie. Odpowiedzialny za to jest wiceminister Bartosz Marczuk.
– Prawdopodobnie należy poszukiwać rozwiązań na gruncie ustawy o świadczeniach rodzinnych, a po drugie to rozwiązanie powinno dotyczyć jakiejś formy „dosypki” czyli uzupełnienia do emerytury. Ale nie poprzez podniesienie samej emerytury (…), a poprzez dodanie jakiegoś udziału w świadczeniu pielęgnacyjnym – powiedział Bucior. – Jeżeli będzie wypłacany chociażby kawałek świadczenia pielęgnacyjnego, to za tym idzie również opłacana składka na system ubezpieczeń społecznych do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – dodał.

– Wygląda na to, że ogólnie (na takie rozwiązanie) potrzeba by ok. 170 mln zł; prawdopodobnie 20 mln zł zostanie pokrytych w ramach podniesienia najniższych emerytur – wyjaśnił.

Członkowie komisji ds. petycji zadecydowali o skierowaniu w tej sprawie dezyderatu do premier Beaty Szydło.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego przysługuje rodzicom lub opiekunom niepełnosprawnego dziecka, jeśli jego niepełnosprawność powstała przed osiągnieciem dorosłości. Z kolei opiekunom osób, których niepełnosprawność powstała w dorosłym życiu, przysługuje specjalny zasiłek opiekuńczy, w wysokości 520 zł miesięcznie, uzależniony od kryterium dochodowego. Tyle samo wynosi zasiłek dla opiekuna przysługujący osobom, które pobierały świadczenie pielęgnacyjne, ale zostało im ono odebrane w 2013 r. na mocy nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych. Trybunał Konstytucyjny orzekł później, że było to niezgodne z konstytucją. Przyznanie im zasiłku dla opiekunów jest realizacją tego wyroku TK.

Trybunał w 2014 r. stwierdził również, że niekonstytucyjne jest różnicowanie świadczenia dla opiekuna w zależności do wieku, w jakim powstała niepełnosprawność podopiecznego. Ten wyrok wciąż czeka na realizację.

Na poprzednim posiedzeniu Sejm uchwalił natomiast ustawę, zgodnie z którą opiekunowie, którzy po śmierci podopiecznych stracą m.in. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, będą mogli ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych lub o świadczenie przedemerytalne. (PAP)

ozk/ akw/ malk/

Data publikacji: 19.10.2016 r.