Świat dźwięku i dotyku

Pierwsza taka konferencja miała miejsce dokładnie 10 lat temu. Od tego czasu dokonał się znaczący rozwój technologii m.in. komputerowej wykorzystywanej w rehabilitacji niewidomych i słabowidzących. Pojawiły się nowe urządzenia i pomoce ułatwiające codzienne funkcjonowanie osób z uszkodzeniem wzroku i ich społeczną integrację. Prezentacja najnowszych osiągnięć technicznych i rehabilitacyjnych przeznaczonych dla tego środowiska była właśnie jednym z celów tej konferencji. Drugi to przybliżenie jego problemów i osiągnięć reszcie społeczeństwa.
Podczas dwudniowej sesji merytorycznej poruszano zagadnienia z pogranicza teorii i praktyki. Jedno z wystąpień poświęcone było np. audiodeskrypcji, czyli stosunkowo nowej technice, która dzięki dodatkowym opisom słownym umożliwia osobom niewidomym samodzielne „oglądanie” filmów. Głos lektora pozwala śledzić poszczególne sceny oraz usłyszeć i zrozumieć to, co dzieje się na ekranie. Kolejne wystąpienia dotyczyły edukacji i nauki, czyli funkcjonowania szkół i uczelni przyjaznych osobom niewidomym. Poruszano także m.in. kwestie modyfikacji otoczenia pod kątem osób niewidomych i słabowidzących, specyfiki utraty wzroku w starszym wieku oraz pomocy państwa dla tej grupy niepełnosprawnych.
Konferencji towarzyszyło wiele wydarzeń. Jedną z nich była wystawa sprzętu rehabilitacyjnego i oprogramowania. Kilkudziesięciu wystawców polskich i zagranicznych pokazało na niej sprzęt i oprogramowanie, które mogą być wykorzystywane w domu, nauce, pracy, codziennym przemieszczaniu się i w podróży. Bardzo dużym zainteresowaniem zwiedzających cieszyły się stoiska, na których można było obejrzeć i zamówić białe laski dla wszystkich grup osób niewidomych i słabowidzących, także tych z dodatkowymi niesprawnościami. Wśród nich przebojem okazała się nowoczesna laska laserowa ze wspomaganiem orientacji przestrzennej techniką wykrywania przeszkód przy pomocy wiązki laserowej. Uwagę przyciągały również firmy proponujące dodatkowe oprogramowanie do telefonów komórkowych, np. umożliwiające jego udźwiękowienie. Dzięki niemu osoba niewidoma może posługiwać się mobilnym telefonem w takim samym zakresie co sprawny użytkownik. Inny z prezentowanych programów KNFB Rader umożliwia z kolei odczytywanie właśnie przy pomocy takiego telefonu drukowanych tekstów, np. w sklepie, czy w urzędzie. Były też udźwiękowione dyktafony cyfrowe i odtwarzacze MP3.

Rewolucyjnym rozwiązaniem okazał się też zaprezentowany na tej wystawie STEP-HEAR – system informacyjny, nawigacyjny i alarmowy służący do udźwiękowienia otoczenia oraz OBR, czyli oprogramowanie pozwalające przy użyciu skanera odczytywać dokumenty zapisane brajlem.
Spośród oprogramowania komputerowego na uwagę zasługiwał ABBYY FineReader – program do przekształcania zeskanowanych dokumentów na postać elektroniczną, oraz DolphinGuide – program lektorski służący do czytania dokumentów drukowanych.
Kolejną atrakcją grudniowej konferencji był pierwszy w historii mecz ping-ponga dla niewidomych rozegrany przez drużyny Polski i Czech. Komentował go dziennikarz telewizyjny Dariusz Szpakowski, który wcześniej – podczas sesji merytorycznej – opowiadał o specyfice relacji sportowych dla niewidomych. Zainteresowaniem cieszył się też pokaz filmu z audiodeskrypcją „Dzień Świra” w reż. Marka Koterskiego.
Najwdzięczniejszą chyba atrakcją dodatkową był pokaz umiejętności psa-przewodnika. Wielu niewidomym umożliwia on samodzielne poruszanie się także bez używania białej laski. Po tym pokazie niewidomi interesowali się możliwością zdobycia takiego psa i zasadami jego tresury. Jako ciekawostkę można wymienić fakt, że już niebawem do grona psów szkolonych na przewodników dołączy nowa, prawie jeszcze u nas nieznana, rasa Chesapeake bay retriever.
Na niewidomych i słabowidzących uczestników konferencji czekała także wizażystka i specjaliści zajmujący się doborem sprzętu i pomocy optycznych. Widzący goście mogli natomiast zajrzeć do Gabinetu dotyku dźwięku, by zorientować się co można rozpoznać i odczytać bezwzrokowo i jak radzimy sobie z dotarciem do celu w kompletnych ciemnościach.
Był też Salon Ludwika Braille’a, czyli największa w kraju wystawa poświęcona dokonaniom twórcy pisma opartego na sześciopunkcie. Pokazano na niej m.in. historię zapisu w systemie brajlowskim, urządzenia służące do tego zapisu, książki w różnych językach i wypukłą grafikę. Wystawa ta zorganizowana w 200. rocznicę urodzin Braille’a czynna była w Bibliotece Narodowej do 22 grudnia.
Halina Guzowska