Albertiana. Z całej Polski do Słowackiego

To było artystyczne święto osób z niepełnosprawnością intelektualną. Zostało po raz kolejny zorganizowane przez Fundację Anny Dymnej Mimo Wszystko oraz Fundację im. Brata Alberta. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął prezydent RP Andrzej Duda. Do Teatru im. Juliusza Słowackiego przybyli m.in. pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. osób niepełnosprawnych Bogdan Dąsal oraz dyrektor OM PFRON Marta Mordarska.

– Każdy może się zgłosić, a dla bardzo wielu zespołów jest to jedyna możliwość przedstawienia szerzej swojej twórczości. Do różnych ośrodków dociera pozytywna fama o Albertianie, która odbywa się od 2001 r. Finał w wyjątkowym miejscu i z licznymi gośćmi zachęca oraz mobilizuje uczestników – powiedział „NS” ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, prezes Fundacji im. Brata Alberta.

Pomysłodawczynią wydarzenia jest Anna Dymna, która finał tradycyjnie już poprowadziła z Lidią Jazgar. Zanim Dużą Sceną zawładnęli artyści z niepełnosprawnością, wystąpił Chór Vox Populi. Grupa pod dyrekcją prof. Rafała Marchewczyka odśpiewała „Miłość”. Słowa do hymnu Festiwalu napisał Czesław Miłosz, a muzykę skomponował Abel Korzeniowski. Chwilę później nastąpiło przekazanie symbolicznego klucza do Teatru im. Juliusza Słowackiego. Uczynił to dyrektor tej placówki Krzysztof Głuchowski. W tym roku nie zabrakło gości specjalnych, wystąpili Grzegorz Dowgiałło oraz zespół Exit z Krakowa.

Poziom w górę

Laureaci 19. Albertiany zostali wyłonieni w pięciu regionach Polski, z których każdy obejmował 3 lub 4 województwa. Do organizatorów dotarły zgłoszenia od 94 ośrodków terapeutycznych, w tym 64. zespołów teatralnych i 44. solistów.

Z roku na rok poziom staje się wyższy, spektakle przestają mieć wymiar jedynie amatorski i terapeutyczny. Jak zauważyła Lidia Jazgar, wielokrotna jurorka konkursu, tematyka i formy przedstawień były rozległe. Uwagę zwróciła też różnorodność oprawy muzycznej: od hip-hopu, poprzez folklor, aż do muzyki współczesnej – opisała Ewa Dziadyk, kierownik Zespołu PR i Marketingu Fundacji Anny Dymnej Mimo Wszystko.

Pierwszy etap był przeglądem nadesłanych płyt z przedstawieniem lub utworem muzycznym. Następnie odbyły się konkursy sceniczne, które wyłoniły finalistów ze wszystkich regionów. Oni otrzymali przepustki do Teatru im. Słowackiego. W finale standardowo tylko zwycięzcy prezentują swoje umiejętności aktorskie i wokalne. Tym razem zdarzyło się odstępstwo od tej reguły. Z przyczyn zdrowotnych nie dotarł zespół Mocni Teatralni, który wygrał w regionie V. Jego miejsce zajęli zdobywcy drugiego miejsca – grupa Pracownia.

– W tej edycji byłem na wszystkich eliminacjach regionalnych i jestem pod dużym wrażeniem. Oprócz znanych utworów literackich są całkowicie autorskie scenariusze. To jeszcze bardziej cieszy, bo widać ciężką pracę terapeutów oraz wolontariuszy zgromadzonych wokół tych grup – poinformował ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

Wyjątkowe chwile

Finał Albertiany na długo zapamiętają m.in. Łubczaki ze ŚDS Krajowego Stowarzyszenia Przyłącz się Do Nas w Łubcu. Grupa ta okazała się najlepsza w regionie II, dzięki czemu po raz pierwszy miała możliwość zaprezentowania swoich umiejętności w profesjonalnym teatrze. Wcześniej występowała m.in. w domach kultury czy imprezach plenerowych.

– Nie liczyliśmy na żadną nagrodę w eliminacjach. Łzy nam stanęły w oczach po zdobyciu pierwszego miejsca. Podobnie zareagowałam przed występem w Krakowie. Kiedy nasi artyści po raz pierwszy popatrzyli ze sceny na widownię, to nogi im się ugięły ze strachu. To było dla nich ogromne przeżycie, a później bardzo się cieszyli – powiedziała Iwona Zielak, kierownik ŚDS w Łubcu.

Publiczność nagrodziła grupę gromkimi brawami za komedię kryminalną „Policjanci i złodzieje”. To przedstawienie inspirowane m.in. filmami „Vabank” i „Halo Szpicbródka”, odbiegające od wcześniejszego repertuaru. W nim znaleźć można m.in. bajki i spektakle taneczne.

Jednak nie trzeba mieć długiego stażu i wielu projektów teatralnych na koncie, żeby dołączyć do laureatów Albertiany. Potwierdzają to SpektakLuarni z WTZ w Dzwonowie. Grupa istnieje od roku, w tym okresie przygotowała muzyczną pantomimę „Byle być sobą”. Debiutancką propozycją sięgnęła po Grand Prix na festiwalu w Wałczu. Ponadto zdobyła uznanie podczas eliminacji regionalnych w Toruniu, a ostatnio w Teatrze im. Słowackiego.

– To było zwieńczenie ciężkiej pracy, praktycznie codziennych prób od października. Sukces w Albertianie daje naszym uczestnikom dużą motywację. Osoby, które wcześniej nie brały udziały w zajęciach, były nieśmiałe, miały swoje problemy, teraz zmieniają swoje podejście. Już pojawiają się pytania, kiedy przygotujemy coś nowego – stwierdziła Karina Krajniewska, psycholog z WTZ w Dzwonowie.

Czas na prapremierę

Tradycją Albertiany jest pozakonkursowy występ Teatru Radwanek. W nim swoje talenty prezentują podopieczni Fundacji Anny Dymnej Mimo Wszystko oraz Fundacji im. Brata Alberta. Tym razem publiczność miała okazję obejrzeć prapremierę przedstawienia „Jesteśmy z jednego ogródka”. Powstało ono na motywach twórczości Jana Brzechwy, natomiast reżyserką oraz autorką scenariusza jest Anna Dymna. Głosu baśniowym postaciom użyczyli z krakowscy aktorzy.

– Realizacja każdego spektaklu to dla aktorów Radwanka wielkie przeżycie. Chociaż nauka ról na początku prosta nie jest, to satysfakcja z efektu pracy zawsze staje się widoczna na scenie: w uśmiechach, radosnych spojrzeniach, ukłonach w stronę publiczności – poinformowała Ewa Dziadyk.

Przygotowania rozpoczęły się przed dwoma miesiącami, były intensywne. Ale wszystkim niepełnosprawnym intelektualnie aktorom sprawiały ogromną radość. Próby odbywały się w sali teatralnej ośrodka terapeutyczno-rehabilitacyjnego Dolina Słońca w Radwanowicach. Fundacja Anny Dymnej Mimo Wszystko wybudowała go w latach 2008-2012, głównie dzięki pieniądzom pozyskanym z odpisów 1% podatku.

– Teatr porządkuje rzeczywistość niepełnosprawnych intelektualnie aktorów, podnosi ich poczucie własnej wartości. Sprawia, że zapominają o własnych ograniczeniach i towarzyszących im chorobach sprzężonych. Anna Dymna zachęca swoich studentów z krakowskiej Akademii Sztuk Teatralnych, by ci oglądali spektakle Radwanka, a przez to zrozumieli, czym jest na scenie kreowanie roli całym sobą – podkreśliła Ewa Dziadyk.

Medalowa postawa

W Teatrze im. Słowackiego odbyło się również wręczenie Medali świętego Brata Alberta. To wyróżnienie, ustanowione w 1997 r., jest przyznawane za pomoc osobom z niepełnosprawnością. Wyboru dokonuje Kapituła Medalu św. Brata Alberta, która tradycyjnie zbiera się w rocznicę śmierci swojego patrona. Laureatów tego wyróżnienia przedstawiliśmy już wcześniej: https://naszesprawy.eu/aktualnosci/15212-jan-kanty-pawluskiewicz-wsrod-laureatow-medalu-sw-brata-alberta.html

– Zawsze to jest trudne zadanie, analizujemy przeważnie 10-12 kandydatur. Niekiedy laureaci z poprzednich lat podpowiadają, że jest dana osoba zasługująca na uhonorowanie. Ostatnio też było sporo zgłoszeń, więc postanowiliśmy przyznać 4 Medale za 2018 r. – poinformował ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

W tym szacownym gronie znalazła się Krystyna Mrugalska z Warszawy, dzięki której w 1991 r. powstało Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym. Z kolei ksiądz prałat Stanisław Łada z Pruszcza Gdańskiego otrzymał wyróżnienie za działalność charytatywną i duszpasterską na rzecz osób niepełnosprawnych i potrzebujących.

Do laureatów Medalu dołączył również Jan Kanty Pawluśkiewicz. Kompozytor z Krakowa bezinteresownie wspiera Fundację Anny Dymnej Mimo Wszystko od początku jej istnienia. Ze stolicy Małopolski zostało też docenione małżeństwo Diana i Wojciech Bonowiczowie. W tym przypadku Kapituła dostrzegła ich działalność na rzecz osób niepełnosprawnych intelektualnie w ramach ruchu Wiara i Światło i innych organizacji pozarządowych.

Fundacyjne plany

Nie później niż 27 kwietnia nastąpi rozstrzygnięcie 9. Ogólnopolskiego Konkursu Poezji dla Osób Niepełnosprawnych „Słowa, dobrze, że jesteście”. Fundacja Anny Dymnej Mimo Wszystko organizuje go od 2011 r. Uroczyste wręczenie nagród odbędzie się podczas jednego z tegorocznych koncertów cyklu „Zaczarowane Radio Kraków”. Trwają przygotowania do 15. Festiwalu Zaczarowanej Piosenki oraz 16. Ogólnopolskich Dni Integracji „Zwyciężać Mimo Wszystko”. Wydarzenia te zostaną zorganizowane w czerwcu na Rynku Głównym w Krakowie.

– Celem tych projektów jest zmienianie społecznego wizerunku ludzi z dysfunkcjami. Wymagają one zaangażowania nie tylko pracowników, ale również wolontariuszy fundacji. Przed nami też kolejna edycja projektu „Indeks Marzeń”, który wspiera edukację osób z niepełnosprawnościami znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej – poinformowała Ewa Dziadyk.

23 maja odbędzie się 27. Ogólnopolska Pielgrzymka Fundacji im. Brata Alberta. Pielgrzymi spotkają się w Sanktuarium Matki Bożej Łaskiej w Łasku (woj. łódzkie). W czerwcu we wszystkich placówkach Fundacji zostaną zorganizowane Dni Brata Alberta, a wydarzenia centralne odbędą się w Radwanowicach. Funkcjonujące tam Schronisko dla Osób Niepełnosprawnych zostanie rozbudowane. Obok Domów: Śląskiego, Norweskiego i Przyjaciół, powstanie kolejny. Jego budowa jeszcze nie ruszyła, a wszystkie miejsca w nim już są zajęte.

– Otrzymaliśmy potrzebne zezwolenia, wpływają darowizny, działa konto. W tym roku jedna z firm ma ukończyć budynek w stanie surowym. Plany na przyszły rok zakładają prace wykończeniowe i wyposażenie placówki – opisał ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski.

A dwudziesta Albertiana już za niespełna rok.

Zobacz galerię…

Tekst i fot. Marcin Gazda

Laureaci 19. Ogólnopolskiego Festiwalu Twórczości Teatralno-Muzycznej Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie Albertiana

Region I (województwa: kujawsko-pomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie i zachodniopomorskie)
1. SpektakLuarni z Warsztatu Terapii Zajęciowej w Dzwonowie (przedstawienie „Byle być sobą”)
2. Pasja z Warsztatu Terapii Zajęciowej w Stargardzie (przedstawienie „Tajemnice Starogardzkiego Młyna”)
3. Zgiełk z Warsztatu Terapii Zajęciowej przy Katolickim Stowarzyszeniu Niepełnosprawnych Diecezji Ełckiej w Ełku (przedstawienie „Samotny wśród ludzi”)
Solista: Łukasz Beiger z Warsztatu Terapii Zajęciowej Towarzystwa Rodziców Dzieci Specjalnej Troski w Brodnicy (utwór „Sen o Viktorii” z repertuaru zespołu Dżem)

Region II (województwa: łódzkie, mazowieckie i podlaskie)
1. Łubczaki ze Środowiskowego Domu Samopomocy Krajowego Stowarzyszenia Przyłącz się Do Nas w Łubcu (przedstawienie „Policjanci i złodzieje”)
2. Wkręceni z Warsztatu Terapii Zajęciowej św. Rity w Legionowie (przedstawienie: „Moralność Pani Dulskiej”)
3. Teraz My z Warsztatu Terapii Zajęciowej przy Stowarzyszeniu na Rzecz Osób Niepełnosprawnych Razem w Koluszkach (przedstawienie „Julian Tuwim na wesoło”)
Solistka: Małgorzata Pietralska ze Środowiskowego Domu Samopomocy w Radomiu (utwór „Ta sama chwila” z repertuaru zespołu Bajm)

Region III (województwa: małopolskie, śląskie i opolskie)
1. Michalinki z Domu Pomocy Społecznej dla Dorosłych Zgromadzenia Sióstr Albertynek w Częstochowie (przedstawienie „Jak na ludowo, to tylko po góralsku, czyli miłość, miłość w Zakopanem…”)
2. Teatr Rozmaity ze Środowiskowego Domu Samopomocy Magnolia w Opolu (przedstawienie „Gdzie są kwiaty z tamtych lat?”)
3. Pociechy Brata Alberta z Domu Pomocy Społecznej im. św. Brata Alberta w Ojcowie (przedstawienie „Mały Książę”)
Solista: Józef Mielnicki z Ośrodka Kultury i Rekreacji w Grodkowie (utwór „Panie, który jesteś” z repertuaru Michała Bajora). Wyróżnienie: Weronika Zemanek z Zespołu Szkół Specjalnych w Skoczowie (piosenka „Laleczka z saskiej porcelany” z repertuaru Magdy Fronczewskiej)

Region IV (województwa: podkarpackie, świętokrzyskie i lubelskie)
1. Motyle z Warsztatu Terapii Zajęciowej PSONI Koło w Świdniku (przedstawienie „Chwilo, trwaj”)
2. Grupa Teatralna WTZ Korytniki z Warsztatu Terapii Zajęciowej w Korytnikach (przedstawienie „Na ludową nutę”)
3. Azumi ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Dorochusku (przedstawienie „Dzieci Króla Smoka”)
Solista: Norbert Tomaka z Zespołu Szkół Specjalnych im. UNICEF w Rzeszowie (utwór „Uciekali” z musicalu „Metro”). Wyróżnienie: Patryk Jaszcz z Nieformalnej Grupy Absolwentów z Mielca (autorska piosenka „Trening czyni mistrza”).

Region V ( województwa: dolnośląskie, lubuskie i wielkopolskie)
1. Mocni Teatralni z Zakładu Opiekuńczo-Leczniczego i Rehabilitacji Medycznej, Oddział Opiekuńczo-Leczniczy Psychiatryczny Filia w Owińskach (przedstawienie „Nosorożec”)
2. Pracownia ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego im. Św. Mikołaja w Kole (przedstawienie „Podróż”)
3. Narcyz z Warsztatu Terapii Zajęciowej Trzebnickiego Stowarzyszenia Uśmiech Dziecka w Trzebnicy (przedstawienie „Feniks”)
Solistka: Sabina Robakowska ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego im. Janusza Korczaka w Borzęciczkach (utwór „Radość najpiękniejszych lat” z repertuaru Anny Jantar).

Data publikacji: 27.03.2019 r.