Cyfrowi, ale samotni – nowy raport o kondycji polskich seniorów nie pozostawia złudzeń

Coraz liczniejsza grupa polskich seniorów postrzega internet i nowe technologie jako naturalny element codzienności. Osoby starsze korzystają z nich w przeróżnych celach od utrzymywania kontaktu z bliskimi, przez poszukiwanie informacji, aż po rozrywkę i załatwianie domowych obowiązków. Jednocześnie ich poczucie dobrostanu pozostaje na niepokojąco niskim poziomie, a dbanie o zdrowie bywa utrudnione. Fundacja SeniorApp już po raz 5 przyjrzała się sytuacji osób starszych w Polsce, a wyniki tegorocznej edycji badania „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce” opisano w raporcie. Kluczowe wnioski zaprezentowano 29 października br. w Warszawie podczas konferencji inaugurującej publikację.

„Miniony rok pokazał, jak dynamicznie zmienia się rzeczywistość osób starszych – zarówno w kontekście demograficznym, jak i społecznym. SeniorApp wraz z Fundacją SeniorApp kontynuuje misję systematycznego monitorowania tych zmian i przekładania ich na konkretne wnioski oraz rekomendacje (…). Wierzymy, że niniejszy Raport stanie się inspiracją do kolejnych kroków w kierunku budowania Polski przyjaznej wszystkim pokoleniom – kraju, w którym starzenie się oznacza nie ograniczenia, lecz nowe możliwości uczestnictwa w życiu społecznym” – napisali Przemysław Mroczek, prezes SeniorApp oraz Igor Mroczek, wiceprezes SeniorApp we wstępie do V edycji raportu „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”.

Zdrowie w centrum uwagi seniorów
Raport podsumowuje wyniki badania przeprowadzonego na losowo wybranej grupie 1377 osób z całej Polski w wieku 55 lat i starszych. Pytania obejmowały cztery obszary tematyczne, a pierwszy z nich skupił się na potrzebach zdrowotnych. To właśnie kwestie związane ze zdrowiem okazały się kluczowe dla respondentów we wszystkich analizowanych grupach wiekowych. Jak pokazują zgromadzone dane, seniorzy najczęściej wskazywali na problem z odległymi terminami wizyt, zabiegów i badań. Dla niemal połowy badanych wyzwaniem pozostają również wysokie ceny leków i usług zdrowotnych, a dla mieszkańców mniejszych miejscowości – ograniczony dostęp do specjalistów w najbliższej okolicy.

Seniorzy chcą dbać o zdrowie. Są również coraz bardziej świadomi i traktują profilaktykę jako inwestycję.. Aż 78 proc. przebadanych kobiet i 77 proc. mężczyzn uważa, że szczepienia są skuteczną formą ochrony przed chorobami zakaźnymi. Trudnością bywają natomiast możliwości finansowe. Nie dziwi więc fakt, że zdaniem g 88 proc. respondentów szczepienia ochronne dla seniorów powinny być bezpłatne. Co ciekawe, jak wynika z danych, seniorzy najczęściej wiedzę o szczepieniach czerpią z internetu.

– To i dobrze, i źle, bo z jednej strony, jeżeli się gdziekolwiek dowiadują o tym, że są szczepienia, to bardzo dobrze. Może gorsze jest to, że my znowu nie mamy tego podawanego w formie takiej pulsacyjnej czy powtarzającej się w wielu różnych sytuacjach. To jest po prostu nasz obowiązek, jeżeli chcemy zapobiec ciężkim schorzeniom – skomentowała te wyniki Irena Rej, prezes Izby Gospodarczej „FARMACJA POLSKA”.

Cyfrowa aktywność osób starszych
Nowe technologie nie są domeną tylko młodych. Seniorzy coraz śmielej sięgają po rozwiązania cyfrowe i wspomniany wcześniej internet, traktując je jako element codziennego życia. Niemal połowa badanych przyznaje, że jest praktycznie cały czas online. Najczęściej wskazywane powody cyfrowej obecności to poszukiwanie informacji czy śledzenie wiadomości. Dużą popularnością cieszą się również media społecznościowe – aż 93 proc. seniorów przyznało, że najczęściej korzysta z Facebooka, 68 proc. z Messengera, a 65 proc, z WhatsAppa.

Jak wynika z przeprowadzonego badania, seniorzy czują się pewnie i bezpiecznie w wirtualnym świecie. Na pytania dotyczące tych aspektów odpowiednio 70 proc. i 67 proc. respondentów udzieliło odpowiedzi twierdzącej. Zdaniem ekspertów może to jednak wynikać m. in. ze zbyt niskiej świadomości istniejących zagrożeń. Z tego względu tym większe znaczenie odgrywa budowanie kompetencji cyfrowych wśród najstarszych.

– Seniorzy czują się bezpiecznie, wiele seniorów korzysta z internetu do kontaktów, mediów społecznościowych, ale absolutnie nie mają świadomości, że to, co czytają w internecie nie do końca może być prawdą, że zalewa nas fala fake newsów, dezinformacji, w ogóle nie mają świadomości deep fake’ów i innych rozwiązań, które mogą docelowo prowadzić do cyberprzestępstwa – zwróciła uwagę Milena Górecka, naczelnik Departamentu Polityki Konsumenckiej w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej. – Jeżeli chodzi o dostęp do nowych technologii, to w Polsce jest całkiem dobrze. Mamy całkiem dobrą jakość usług, mamy operatorów mobilnych (…), natomiast potrzebna jest edukacja – podkreśliła.

Warto wspomnieć, że Fundacja SeniorApp prowadzi wiele programów edukacyjnych dla osób starszych, które na celu przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu i wsparcie w korzystaniu z nowych technologii. Tylko wiosną tego roku w ramach projektu “Dla każdego coś cyfrowego” z warsztatów skorzystało 140 seniorów.

Dobre życie w starszym wieku
Zdaniem większości osób 55+ na jakość życia jednakowo ważny wpływ ma zarówno sfera fizyczna, jak i psychiczna. Badacze poddali analizie samopoczucie oraz poziom aktywności społecznej seniorów, a wnioski opisano w modułach pt. „Życie społeczne” oraz „Jakość życia”. Eksperci zwrócili uwagę, że uzyskane dane są niepokojące – we wszystkich grupach wiekowych seniorzy deklarowali stosunkowo niski poziom dobrostanu. Wyniki mogą świadczyć o podwyższonym ryzyku obniżonego nastroju, a nawet rozwoju depresji wśród osób starszych.

Źródeł tego zjawiska można upatrywać w różnych obszarach od czynników zewnętrznych, przez zdrowotne, aż po psychospołeczne. Jednym z istotnych czynników jest samotność. Z danych wynika, że umiarkowany poziom samotności odczuwa 57 proc. mężczyzn i 56 proc. kobiet, natomiast wysoki lub umiarkowanie wysoki poziom wskazało odpowiednio 27 proc. i 21 proc. badanych. Jednocześnie seniorzy starają się dbać o relacje społeczne – niemal połowa respondentów spotyka się z rodziną lub przyjaciółmi co najmniej raz w tygodniu, a częstotliwość tych kontaktów wzrasta wraz z wiekiem.

– Receptą [na samotność – przyp. red.] jest tak naprawdę utrzymanie więzi społecznych i międzypokoleniowych. Bo widzimy jak właśnie możliwość spędzenia czasu czy poczucie bycia potrzebnym dla młodszej osoby sprawia, że osoba starsza zyskuje chęć życia, ma cel (…), czuje się takim elementem wspólnoty. Ale nie beneficjentem tej wspólnoty, tylko równym partnerem – podkreśliła Roksana Góral, prezes Fundacji „Święty Mikołaj dla Seniora”.

Bezpieczna pomoc na wyciągnięcie ręki
Fundacja SeniorApp realizuje usługi opiekuńcze oraz wsparcie środowiskowe we współpracy z Instytucjami Pomocy Społecznej oraz jednostkami samorządu terytorialnego. Najnowszą inicjatywą jest system informatyczny „Opieka w Terenie”. Wsparcie w wykonywaniu wielu codziennych zadań można również łatwo znaleźć dzięki aplikacji SeniorApp. Dostęp do platformy jest bezpłatny, a pomoc w zakresie opieki czy usług domowych świadczona jest przez sprawdzonych wykonawców, opiekunów i wolontariuszy.

– Od pięciu lat staramy się być takim miejscem, w którym będzie można znaleźć wiele usług dla seniorów. Będziemy może takim hubem, w którym to wszystko się zadzieje, a to czy nam się to uda, to oczywiście jeszcze wiele wody w Wiśle upłynie. Ale staramy się i między innymi dlatego współpracujemy bardzo szeroko z różnymi partnerami – powiedział Igor Marczak, wiceprezes Fundacji SeniorApp.

Wydarzenie honorowym patronatem objęli: Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji, Rzecznik Praw Obywatelskich, Prezydent miasta stołecznego Warszawa, Izba Gospodarcza „FARMACJA POLSKA” oraz Ambasada Królestwa Danii/Royal Danish Embassy.

Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce. Pełna wersja publikacji jest dostępna do pobrania na stronie internetowej seniorapp.pl.

pr/, fot.pexels.com

Data publikacji: 31.10.2025 r.