Milowy krok w dostępie do urn wyborczych
Poseł Marek Plura na konferencji dotyczącej szerszego dostępu osób niepełnosprawnych do projektów finansowanych z EFS mówił m.in. o przyjętych przez Sejm zmianach w prawie wyborczym
Jest duża szansa, że już w trakcie tegorocznych jesiennych wyborów do parlamentu, znajdą zastosowanie przepisy nowej ustawy.
Jej uchwalenie poseł Sławomir Piechota, przewodniczący sejmowej Komisji Polityki Społecznej, nazwał historyczną zmianą. – Przechodzimy od deklaracji do konkretnych rozwiązań, które mają umożliwić korzystanie z podstawowego prawa, jakim jest prawo do udziału wyborach – powiedział na konferencji prasowej w Sejmie.
Ustawa zachowuje lub modyfikuje niektóre przepisy, np. w dalszym ciągu będzie funkcjonowało rozwiązanie umożliwiające udział w wyborach przez pełnomocnika wyborczego, ale przede wszystkim wprowadza cztery nowe, bardzo istotne dla niepełnosprawnego wyborcy rozwiązania. Rewolucyjnym rozwiązaniem – budzącym obawy niektórych prawników i posłów opozycji o niekonstytucyjność – jest głosowanie korespondencyjne dla osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Dla celów głosowania listownego przeznaczona będzie co najmniej jedna komisja na terenie gminy. Listonosz będzie miał obowiązek przynajmniej trzy razy spróbować doręczyć osobie z niepełnosprawnością przesyłkę wyborczą. Gdy osoba ta zgłosi telefoniczne taką potrzebę, listonosz także odbierze przesyłkę i dostarczy do komisji wyborczej. Szacuje się, że z tego uprawnienia w tegorocznych wyborach może skorzystać ok. 400 tys. osób w Polsce. W Europie takie rozwiązanie jest znane od wielu lat.
Drugim rozwiązaniem jest zastosowanie – tam gdzie zostaną zamówione – nakładek do kart do głosowania w alfabecie Braille’a. Ich wzór określi Państwowa Komisja Wyborcza. Zastosowanie nakładki powinno pomóc w samodzielnym, prawidłowym głosowaniu osobom niewidomym, niedowidzącym, czy też mającym problemy z koordynacją ruchu ręki.
Kolejnym rozwiązaniem jest specjalna informacja wyborcza dla osób niepełnosprawnych, którą będzie można uzyskać w alfabecie Braille’a, w formie dźwiękowej, przesłaną elektronicznie lub telefonicznie lub w inny sposób.
Nowością jest też usankcjonowanie prawne pomocy w akcie wyborczym asystenta osoby z niepełnosprawnością, którym dotychczas najczęściej był członek rodziny.
Nowym rozwiązaniem jest też społeczna konsultacja dotycząca lokali wyborczych. Organizacje reprezentujące osoby niepełnosprawne lub wyborca będzie mógł wystąpić do wójta czy burmistrza z propozycją przeniesienia komisji wyborczej z dotychczasowego budynku, jeżeli ma on bariery architektoniczne.
Jest duża szansa, że zmiany zostaną wprowadzone bo popierają je wszystkie partie i kluby za wyjątkiem PiS, który ma wątpliwości co do zgodności z konstytucją głosowania korespondencyjnego. Inną obawą o niekonstytucyjność ustawy jest jej wprowadzenie w okresie krótszym niż sześć miesięcy przed wyborami. W polskim prawie istnieje zasada, że zmiany w prawie wyborczym nie wchodzą w życie w okresie krótszym niż pół roku do rozpoczęcia procesu wyborczego. Posłowie w obronie tego przepisu uzasadniają – powołując się na opinie m.in. prof. A. Zolla, J. Stępnia – że nie jest tworzone nowe prawo wyborcze, np. zmiana ilości okręgów, trybu wyborczego tylko proponowane zmiany służą „wyrównywaniu szans i likwidacji stanu niezgodnego z konstytucją”.
Dla wielu osób niepełnosprawnych wprowadzenie tych zmian będzie miało naprawdę duże znacznie. Poseł Marek Plura, przewodniczący sejmowej Podkomisji ds. Osób Niepełnosprawnych, który również pracował nad nowelizacją ustawy, wspomina jak ze względu na bariery nie do pokonania dla jego niepełnosprawności nie mógł wziąć udziału w pierwszych dla niego i ważnych dla Polski wyborach w 1989 r. Według niego dopiero w maju tego roku polska demokracja zdała egzamin dojrzałości. Dopiero teraz Polacy z różnymi niepełnosprawnościami mogą skorzystać w sposób gwarantowany przez Konstytucję RP z podstawowego prawa (i obowiązku) do głosowania. Nie ma demokracji bez integracji – podsumował poseł Plura.
Projekt ustawy o dostosowaniu organizacji wyborów do potrzeb osób niepełnosprawnych
SzymSza
