To nagroda ustanowiona w 2015 roku z inicjatywy rzecznika praw obywatelskich w celu uhonorowania pamięci Macieja Lisa – pierwszego pełnomocnika terenowego RPO we Wrocławiu. Maciej Lis, dr prawa, aktywnie działał w stowarzyszeniach i organizacjach powołanych z myślą o osobach niepełnosprawnych i ubogich, toteż nagroda jego imienia przyznawana jest „za szczególne dokonania na rzecz obrony praw i interesów osób z niepełnosprawnościami”.
Wynosi 10 tys. zł; o jej przyznaniu decyduje kapituła, w skład której wchodzi rzecznik praw obywatelskich, przedstawiciele rodziny Macieja Lisa, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, prezydent Wrocławia oraz biskup Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.
Tegoroczna uroczystość wręczenia nagrody odbyła się 16 listopada online, goście obserwowali ją przed monitorami, a statuetki wręczono symbolicznie, po czym wysłano je bezpiecznie pocztą.
Hanna Pasterny – laureatką nagrody im. Marcina Lisa 2020
Tegoroczną nagrodę Kapituła postanowiła przyznać Hannie Pasterny. Laureatka jest konsultantką ds. osób niepełnosprawnych w Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych w Rybniku. Mieszka w Jastrzębiu Zdroju. Jest niewidoma od urodzenia.
Od wielu lat działa na rzecz równego traktowania osób z niepełnosprawnościami. Jeszcze podczas studiów została honorowym członkiem Institut du Monde des Aveugles (Instytutu Świata Niewidomych) za propagowanie w krajach francuskojęzycznych informacji o życiu polskich niewidomych. Współzałożycielka koła Polskiego Związku Niewidomych w Jastrzębiu- Zdroju, udziela się też w Towarzystwie Pomocy Głuchoniewidomym.
Codziennie dojeżdża do pracy, wykorzystując własne doświadczenia działa na rzecz dostosowania komunikacji miejskiej do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Nawiązała kontakt ze wszystkimi polskimi lotniskami, by ulepszyć ich procedury i kodeksy dotyczące obsługi niepełnosprawnych pasażerów.
Uczestniczy w konsultacjach aktów prawnych ważnych dla osób z niepełnosprawnościami. Była ekspertem w projekcie „Wdrażanie konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych – wspólna sprawa”. Jest pierwszą osobą niewidomą przyjętą do Szkoły Liderów Społeczeństwa Obywatelskiego. Autorka książek i artykułów prasowych, w których promuje szacunek do różnorodności, akceptację inności, aktywność i postawę obywatelską.
Znalazła się w gronie stu najbardziej wpływowych niepełnosprawnych Polaków w publikacji „Lista mocy”, otrzymała wyróżnienie Lady Disabled. w kategorii „Aktywność społeczna”.
Usłyszeć tych, którzy mówią najciszej
Laudację na rzecz laureatki wygłosił senator Marek Plura, przewodniczący parlamentarnego zespołu ds. osób z niepełnosprawnościami. W sposób ciepły, osobisty, przeplatając anegdotami opowiadał o najważniejszych i najnowszych inicjatywach Hani w obszarze interwencji kryzysowej.
– Potrzeba wiele energii, ale też wiele wrażliwości, żeby usłyszeć tych, którzy mówią najciszej, którzy są często niemi i to dosłownie, a nawet głuchoniemi – powiedział M. Plura w kontekście wrażliwości w działalności Hani.
– Hania wykorzystując konkretne doświadczenia wielu osób pomaga w tworzeniu konkretnych rozwiązań systemowych. Modernizacja regulaminów i praw tych osób na lotniskach, na dworcach, w szeroko rozumianej edukacji to także dzieło Hanny Pasterny. Angażuje polityków i samorządowców do lokalnych i systemowych nowych rozwiązań tam, gdzie ona to rozwiązanie dostrzegła. Jest autorką kilku książek, w których te rozwiązania również opisuje. Haniu bardzo dziękuję Ci za wszystko co robisz, za wszystko co zrobisz i za to, że taka jesteś – zakończył senator.
Nie zawsze chodzi o pieniądze
Hanna Pasterny nawiązując do laudacji powiedziała, że rzeczywiście zawsze poszukuje inspiracji, podczas podróży po Europie i Stanach Zjednoczonych podpatruje dobre praktyki i stara się wdrażać je na swoim terenie. Każda zmiana systemowa wymaga przede wszystkim zmiany myślenia, nie zawsze chodzi tylko o pieniądze.
Podawała przykłady sytuacji, z których nawet nie zdajemy sobie na co dzień sprawy – niezdana matura z matematyki przez osobę z dyskalkulią i zespołem Aspergera przekreśla jej możliwość studiowania. Niektóre banki dostępność sprowadzają do oferty konsumenckiej, tymczasem niewidomi nie potrzebują nagranych regulaminów, lecz możliwości dokonywania operacji na swoim koncie. Bywa, że bank zmienia coś na swoim portalu i bez użycia myszki nie da się zrobić przelewu.
Kolejny przykład – nieszczęsne kody obrazkowe, „udowodnij, że nie jesteś robotem”, Syntezator mowy ich nie czyta, uniemożliwiają niewidomym wysłanie wiadomości, dokończenie zakupów, a nawet sprawdzenie informacji w bazie KRS administrowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości! Ta ostatnia sprawa też „otarła” się o Biuro rzecznika.
– Warto reagować, uczestniczyć w konsultacjach aktów prawnych, podsuwać władzom rozwiązania. Wymaga to czasu, wysiłku, cierpliwości, bywa frustrujące, ale też daje radość i satysfakcję. Kropla drąży skałę! – zakończyła Hanna Pasterny.
Nagroda specjalna dla śp. Bartłomieja Skrzyńskiego
Wyjątkowo w tym roku Kapituła Nagrody przyznała także szczególne wyróżnienie. Zmarły niedawno Bartłomiej Skrzyński, został uhonorowany Nagrodą Specjalną. Był dyrektorem Biura “Wrocław Bez Barier” w Urzędzie Miasta Wrocławia i rzecznikiem prezydenta miasta ds. osób z niepełnosprawnościami. Prowadził zajęcia ze studentami, zabierając ich na przykład na trening tenisa na wózkach, by sami na nich usiedli i spróbowali zagrać.
Był pomysłodawcą kampanii społecznych zmieniających negatywne postrzeganie osób z niepełnosprawnością. Prowadził program telewizyjny o jego autorskiej nazwie “W-skersi”, później założył i stanął na czele Fundacji W-skersi, organizując m.in. dalekomorskie integracyjne rejsy.
Wstawił się za osobami z niepełnosprawnościami protestującymi w Sejmie. Uczestniczył w pracach legislacyjnych między innymi w nowelizacji prawa o ruchu drogowym. Był jedną z osób, które protestowały we Wrocławiu przeciw odebraniu ludziom możliwości głosowania korespondencyjnego. Prawo głosu powinno być przyznane każdemu i każdy głos powinien się liczyć – o to także walczył.
Śladów Bartka będzie zawsze wiele
Laudację na cześć Bartłomieja Skrzyńskiego wygłosił Adam Komar, prezes Fundacji „Potrafię Pomóc” z Wrocławia, laureat ubiegłorocznej nagrody im. Macieja Lisa.
– Zasług Bartłomieja Skrzyńskiego na polu społecznym jest naprawdę dużo, bo zawsze chciało mu się chcieć, szukał rozwiązań, niesamowicie „linkował się” z innymi, budował przyjaźnie i łączył wiele inicjatyw. Żył aktywnie, nurkował, latał na paralotni, skakał ze spadochronem – przybliżał jego sylwetkę.
– Społeczeństwo często niestety patrzy tylko na potrzeby osób z niepełnosprawnością, Bartek pamiętał o rodzinach, o opiekunach tych osób, bardzo podkreślał, że nie byłby w stanie funkcjonować w przestrzeni społecznej i zawodowej, gdyby nie niesamowite wsparcie rodziny i przyjaciół. Dzięki nim mógł realizować siebie w pełni, a czego się nie dotknął zamieniało się w namacalne dobro – wyjaśniał A. Komar. – Wspomnę chociażby o słynnej „szpilkostradzie”, która daje możliwość przejścia całego, wybrukowanego wrocławskiego rynku wkoło, nie tylko osobom na wózkach inwalidzkich, również paniom w pięknych szpilkach, rodzicom pchającym wózki z dziećmi. Bartka działanie to również szereg wdrożeń standardów dostępności w sporcie i w kulturze – zapewniał.
– Chociaż już nie ma go z nami, jego inicjatywy żyją dalej swoim życiem. W tej chwili ziszcza się jedno z naszych wspólnych marzeń – Centrum Diagnostyczno-Terapeutyczne Chorób Rzadkich. Będzie nosiło jego imię. Śladów Bartka będzie zawsze wiele, będą wypełniały pustkę po jego odejściu – zakończył prezes Komar.
Zobaczyliśmy wzruszający film – list pani Wandy Skrzyńskiej do syna, zaczynający się od słów: „Cześć Bartek, wiem, że jesteś dalej z nami, choć nieobecny tu, na Ziemi, to z góry patrzysz na wszystko. Dobrze mi w tym uroczystym dniu. Cieszę się i dumna jestem z nagrody, którą dostajesz od rzecznika praw obywatelskich, Pana Adama Bodnara …”
Ilona Raczyńska, fot. zrzuty ekranowe
Data publikacji: 27.11.2020 r.
