Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego (FIRR) po raz dziewiętnasty zorganizowała Konferencję „Pełno(s)prawny Student”. Tegorocznej edycji towarzyszyło hasło „Perspektywy zastosowania AI dla edukacji osób z niepełnosprawnościami”. Do Krowodrza Centrum Konferencyjno-Hotelowe w Krakowie przybyli przede wszystkim przedstawiciele szkół wyższych. „Nasze Sprawy” objęły patronat medialny nad tym wydarzeniem.
Od 2007 r. FIRR organizuje cyklicznie Konferencję „Pełno(s)prawny Student”. Dotyczy ona różnych aspektów związanych z procesem kształcenia osób z niepełnosprawnościami na poziomie szkolnictwa wyższego.
– W ostatnim czasie dużo się mówi o sztucznej inteligencji. Ona ma coraz szersze zastosowanie, również przez studentów z niepełnosprawnościami. Jednocześnie otrzymaliśmy wiele sygnałów ze szkół wyższych, z którymi współpracujemy w ramach projektów partnerskich, że warto zająć się tym tematem. Zdecydowaliśmy się więc spojrzeć na to od strony kadry uczelni – powiedziała „NS” Agnieszka Bryndza-Stabro, specjalista ds. PR z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego.
Wystąpienie inauguracyjne „Perspektywy zastosowania AI dla edukacji osób z niepełnosprawnościami” wygłosił Piotr Witek. Ekspert ds. dostępności z FIRR zwrócił uwagę na podstawowe użycie sztucznej inteligencji w edukacji. Część prelekcji poświęcił adaptacji informacji, czyli np. tłumaczeniu na inny język, upraszczaniu tekstu (prosty język) czy adaptacji sensorycznej (głos lektora). Omówił też kwestie związane z udostępnianiem informacji, a więc np. napisami do materiałów audio oraz audio-wideo, transkrypcjami czy automatyczną audiodeskrypcją. Ponadto podkreślił możliwość nauki ze sztuczną inteligencją – najpierw odpytywania jej z danego zakresu tematycznego, a później – odpowiadania na zadane przez nią pytania.
– AI jest w stanie pełnić rolę takiego prywatnego nauczyciela, który generuje testy czy podsumowania. Co więcej, dopasowuje się do naszego poziomu. Jeśli dostrzega, że przyswajamy informacje z większym trudem, to zaczyna nam je upraszczać, abyśmy byli w stanie się z nimi zapoznać – opisał „NS” prelegent, który w tym roku otrzymał Willy Aastrup Accessibility Award.
Wspieranie i błędy
Z kolei dr Kamil Goryń z Uniwersytetu w Białymstoku poruszył wątki dotyczące nowoczesnych technologii wspierających edukację i dostępność. W zdalnym wystąpieniu zaznaczył, że AI umożliwia dynamiczne dostosowanie treści edukacyjnych do indywidualnych potrzeb uczniów, zwiększając efektywność nauki. Prelegent przedstawił rozwiązania dla osób z niepełnosprawnością wzrokową, słuchową i poznawczą. Wspomniał również o platformach adaptacyjnych i wirtualnych tutorach.
Część prelekcji dotyczyła redukowania barier edukacyjnych dzięki technologiom AI i LLM. Uczestnicy konferencji dowiedzieli się o wsparciu uczniów z dysleksją. Ponadto dr Kamil Goryń zwrócił uwagę na wyzwania i ograniczenia związane ze sztuczną inteligencją. To oprogramowanie jest tworzone przez ludzi, a w nim są błędy i uprzedzenia.
– One [systemy AI – przyp. red.] nie są dokładne. Popełniają błędy, niezależnie od tego, co obiecują twórcy. Bardzo często dalej halucynują, czyli wymyślają odpowiedzi niezgodne z prawdą, wymyślają książki, które nie istnieją i zamieszczają w bibliografii, o czym można usłyszeć nie tylko wśród badaczy, ale na przykład w mediach – powiedział ekspert z Uniwersytetu w Białymstoku.
AI pod lupą
W programie Konferencji znalazła się też prelekcja „Sztuczna inteligencja a relacje międzyludzkie w środowisku akademickim. Wyzwania, emocje i nowe możliwości dla studentów”. Wygłosił ją inż. Maciej Gibas z Politechniki Krakowskiej i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Swoje opinie przedstawił również dr inż. Ryszard Ćwiertniak z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Zaprezentował je w trakcie wystąpienia „Nowe technologie w studiowaniu: jak projektować przyjazne i dostępne środowisko akademickie”.
W dalszej części wydarzenia poruszone zostały kwestie dotyczące wykorzystania technik immersyjnych w dostępności dydaktyki kierunków medycznych. Temat ten poruszyła dr hab. inż. Klaudia Proniewska z Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum. Natomiast zwieńczeniem konferencji był panel dyskusyjny „Szanse i zagrożenia płynące z wykorzystania AI w edukacji”. Debatę moderował dr Mateusz Kobryn. W roli panelistów wystąpili dr inż. Ryszard Ćwiertniak, dr hab. inż. Klaudia Proniewska, Piotr Witek oraz Arkadiusz Chimiak z Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego.
– Głosy, które docierają do nas po tegorocznej edycji, mówią, że temat był potrzebny. Wiele wątpliwości zostało przeanalizowanych. Była też przestrzeń do wymiany doświadczeń, bo uczelnie różnie podchodzą do wykorzystywania AI. Zastanawiano się, czy np. pozwalać studentom na korzystanie z Chata GPT i innych rozwiązań – podsumowała Agnieszka Bryndza-Stabro.
Piotr Witek, ekspert ds. dostępności w Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego
Mam wrażenie, że uczestnicy konferencji nie wiedzieli, czego się spodziewać po tegorocznej edycji. Każdy z nas ma jakiś kontakt z AI, więc byli bardzo zaciekawieni, czego dowiedzą się podczas „Pełno(s)prawnego Studenta”.
Na pewno udało się zainspirować czy pokazać, że nie trzeba się bać sztucznej inteligencji. Ale też wielokrotnie podkreślono, aby nie do końca jej ufać. To jest narzędzie, które również się myli. Niemniej jednak AI wiele nam oferuje, umożliwia osobom o szczególnych potrzebach mnóstwo interakcji. Jest tylko kluczowy warunek – musimy się nauczyć z tego korzystać.
Dzisiaj dużo ludzi postrzega sztuczną inteligencję jako zagrożenie, bo zabierze nam pracę lub w najbardziej skrajnych sytuacjach – zniszczy świat, albo jako zabawkę. Ludzie nie dostrzegają, że tworzenie np. zabawnych obrazków jest doskonałym narzędziem dla osób, które nie mają rąk lub są sparaliżowane. One zyskują możliwość stworzenia np. rysunków czy wykresów, co stanowi wymóg na różnych kierunkach studiów. Nikt nie oczekuje od nich talentu plastycznego na miarę Rubensa, ale przedstawienia czegoś. Nie trzeba tego robić własnymi rękami na desce kreślarskiej. Można w inny sposób, a efekt będzie ten sam.
Marcin Gazda, fot. Agnieszka Bryndza-Stabro
Data publikacji: 15.12.2025 r.
