Pozytywne zmiany dla pacjentów z bólem przewlekłym w Polsce

Według ekspertów od 2024 r. zaszło wiele pozytywnych zmian dla polskich pacjentów cierpiących z powodu bólu przewlekłego. Jak mówili 16 grudnia na konferencji prasowej w Sejmie, teraz czekają na szybkie wdrożenie nowych wycen świadczeń w poradniach leczenia bólu i na rozszerzenie wskazań do leczenia go metodami interwencyjnymi.

Ich zdaniem będzie to kolejny krok na drodze do poprawy skuteczności leczenia bólu oraz zmniejszenia kosztów powikłań związanych z jego nieleczeniem lub leczeniem błędnym.

Jak przypomniała poseł Elżbieta Polak (KO), przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Medycyny Bólu, w Polsce z powodu bólu przewlekłego cierpi ponad 8 mln osób. Zaznaczyła, że przez wiele lat leczenie osób z bólem przewlekłym było zaniedbywane. Dlatego w lipcu 2024 r. posłanka powołała parlamentarny zespół, który zajmuje się tym problemem. Na jego posiedzeniach parlamentarzyści razem z ekspertami i przedstawicielami organizacji pozarządowych wypracowali rekomendacje i wnioski dla ministra zdrowia w tym obszarze.

– Przede wszystkim zwróciliśmy uwagę na nierealnie niską wycenę świadczeń i brak standaryzacji, jeżeli chodzi o świadczenia w poradniach medycyny w bólu – podkreśliła Polak. Dodała, że wśród rekomendacji znalazły się również m.in.: konieczność wprowadzenia bezpłatnych szczepień dla seniorów na półpaśca, którego bolesnym powikłaniem jest neuralgia półpaścowa, zniesienie limitów na leczenie paliatywne i hospicyjne, uregulowanie dostępności leków opioidowych.

– Tych rekomendacji mieliśmy sporo, ale dzisiaj mamy dobre wiadomości dla wszystkich, których ten problem dotyczy i dla ich rodzin, ponieważ Ministerstwo Zdrowia w ciągu tych dwóch lat prawie wszystkie te rekomendacje potraktowało poważnie – oceniła posłanka.

Obecny na konferencji wiceminister zdrowia Tomasz Maciejewski podkreślił, że w 2024 r. zniesione zostały limity w opiece paliatywnej i hospicyjnej, co skutkuje wzrostem ilości udzielanych przez świadczeniodawców procedur. Jest to szczególnie istotne dla osób u kresu życia, cierpiących na ból i przewlekłe nieuleczalne choroby.

Wiceminister wskazał, że nastąpiły również zmiany w zakresie farmakoterapii bólu przewlekłego – rozszerzono listę leków krytycznych na ból przewlekły. Wprowadzono także bezpłatne szczepienia na półpaśca dla seniorów w wieku powyżej 65 lat, a w grupie osób po 18. roku życia z chorobami współistniejącymi wprowadzono 50-procentową odpłatność na te szczepienia.

– To jest bardzo też ważne, bo jak wiemy półpasiec jest jedną z przyczyn przewlekłego bólu – zaznaczył wiceminister.

Posłanka Polak przypomniała, że w poradniach leczenia bólu aż 20-30 proc. kosztów generują pacjenci z neuralgią półpaścową.

– Wprowadzenie szczepień przeciwko półpaścowi uważam za sukces zarówno Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, jak i innych towarzystw naukowych (…). To jest ogromny sukces. Ja liczę na to, że bezpłatne szczepienia na półpasiec zmniejszą ilość pacjentów z neuralgią półpaścową w ciągu najbliższych lat – skomentowała dr Magdalena Kocot-Kępska, prezes PTBB.

Jak podkreślił wiceminister Maciejewski, najnowszym bardzo ważnym krokiem na drodze to zwiększenia skuteczności leczenia bólu ma być zmiana wyceny świadczeń i wprowadzenie kryteriów jakościowych w poradni leczenia bólu.

Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) zarekomendowała nowe wyceny świadczeń leczenia bólu przewlekłego metodami interwencyjnymi w poradni leczenia bólu. Obecne procedury są bowiem niedoszacowane i generują dla poradni koszty.

Ponadto, AOTMiT pozytywnie zaopiniowała (w czerwcu 2025 r.) rozszerzenie kryteriów wskazań do zabiegów interwencyjnych, takich jak neuroliza, kriolezja, termolezja, dla pacjentów z bólem przewlekłym i ostrym w poradni leczenia bólu. Obecnie eksperci oczekują na rozporządzenie w tej sprawie resortu zdrowia.

Prezeska Fundacji Eksperci dla Zdrowia, dr Marzena Domańska-Sadynica podkreśliła, że poszerzenie dostępu pacjentów do interwencyjnych metod leczenia bólu przyniesie korzyści przede wszystkim pacjentom (ok. 30 proc. cierpiących na ból przewlekły wymaga takich interwencji). – Pacjenci, którzy będą poddani tym zabiegom, odczują zmniejszenie nasilenia bólu, będą też mogli zrezygnować z farmakoterapii albo zmniejszyć dawki leków, co poprawi jakość ich życia – tłumaczyła.

Zmiany te przyniosą również korzyści dla budżetu ochrony zdrowia, gdyż zmniejszy się zużycie leków, szczególnie opioidowych. – Zmniejszymy również koszty błędnie stosowanej farmakoterapii i koszty powikłań związanych z samoleczeniem się pacjentów – przekonywała. Przypomniała, że ok. 20-30 proc. pacjentów z bólem leczy się samodzielnie, nadużywając niesteroidowych leków przeciwzapalnych, co prowadzi do niewydolności nerek.

– Przez całe lata cierpieliśmy z powodu niedofinansowania i niedoszacowania procedur. Rzeczywiście, poszerzenie wskazań do zabiegów interwencyjnych i podniesienie wyceny świadczeń w poradniach leczenia bólu to zmiany służące pacjentom, którzy cierpią z powodu bólu przewlekłego – oceniła dr Kocot-Kępska.

Eksperci wskazali też na kolejne potrzeby.

Prof. Wojciech Leppert, prezes Polskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej, zaznaczył, że wysokospecjalistyczne metody leczenia bólu przewlekłego powinny być dostępne także dla pacjentów z chorobą nowotworową. – Obecnie chorzy ci są przede wszystkim leczeni farmakologicznie, ale w niektórych sytuacjach to specjalistyczne podejście wielokierunkowe, uwzględniające również niefarmakologiczne metody leczenia bólu jest bardzo istotne – powiedział.

Dr Kocot-Kępska przypomniała, że eksperci złożyli już do MZ kartę świadczenia zdrowotnego w postaci wszczepialnych pomp do podawania leków dokanałowo (do kanału rdzenia kręgowego). – Te pompy na świecie są stosowane od lat. Najwyższy czas, żeby nasi pacjenci również mieli taką możliwość – powiedziała specjalistka.

W ocenie prof. Lepperta ważne jest również tworzenie referencyjnych ośrodków leczenia bólu, a w dużych ośrodkach – oddziałów leczenia bólu. Byłyby one przeznaczone zwłaszcza dla tych pacjentów z bólem przewlekłym, których nie udaje się skutecznie leczyć w warunkach ambulatoryjnych. (PAP)

jjj/ agt/, fot. freepik.com

Data publikacji: 16.12.2025 r.