RPO: poprawczaki nie dla osób z niepełnosprawnościami

Opinię tę podziela Pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych. Według resortu sprawiedliwości, w miarę możliwości finansowych w placówkach są prowadzone inwestycje w tym zakresie.
– Przepisy, czyli rozporządzenie ministra infrastruktury z 12 kwietnia 2012 r., wykluczają zakłady poprawcze i schroniska dla nieletnich z wymogu zapewnienia dostępności dla osób niepełnosprawnych. Jednak 6 września 2012 r. Polska ratyfikowała Konwencję o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Zgodnie z jej treścią należy umożliwić osobom niepełnosprawnym niezależne życie we wszystkich jego sferach – powiedziała Lewandowska.
Przypomniała, że konwencja dotyczy również osób pozbawionych wolności i środowiska, jakie się im wówczas stworzy.
– Konwencja ratyfikowana przez Sejm wchodzi do prawa krajowego i w momencie, gdy akt prawny niższy rangą jest z nią sprzeczny pierwszeństwo stosowania ma konwencja – dodała Lewandowska.

Tymczasem dyrektorzy poprawczaków czy schronisk dla nieletnich pytani przez pracowników Biura RPO o kwestie dostosowania ich placówek dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami powołują się na rozporządzenie Ministerstwa Infrastruktury i twierdzą, że nie mają takiego obowiązku.
Według Lewandowskiej RPO nie wymaga, żeby wszystkie zakłady i schroniska były dostosowane, ale by w ogóle były placówki, logicznie rozmieszczone w różnych miejscach kraju. – Żeby, jeżeli trafi się osoba z niepełnosprawnością, to miała ona zapewnione miejsce, gdzie jej prawa będą w pełni przestrzegane; nie będzie upokorzona np. tym, że trzeba ją przenosić z miejsca na miejsca – powiedziała Lewandowska.

Opinię tę podziela pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Jarosław Duda. – Każde miejsce, obojętnie czy jest to poprawczak, więzienie, szpital czy inne miejsce użyteczności publicznej, powinno być dostosowane. Nie widzę najmniejszego powodu, by zakłady poprawcze miały być z tego obowiązku wyłączone. Oczywiście nie od razu, może nie wszystkie, ale muszą być miejsca dostosowane, bo osoba z niepełnosprawnością jest takim samym człowiekiem, jak każdy – podkreślił.

Wioletta Olszewska z Wydział Komunikacji Społecznej i Promocji Ministerstwa Sprawiedliwości poinformowała PAP, że choć w krajowym porządku prawnym brak jest konkretnych uregulowań nakazujących dostosowywanie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich do potrzeb osób niepełnosprawnych, to w miarę możliwości finansowych w placówkach są prowadzone inwestycje w tym zakresie.
Jako przykład podała zakład w Raciborzu, który jest wyposażony w podjazd do wejścia głównego, WC dla osób niepełnosprawnych na parterze, platformę do przewozu osób na noszach. Także schronisko w Dominowie ma podjazd do budynku głównego, a do budynku administracyjnego wejście z poziomu 0 oraz w obu budynkach toalety dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. W trakcie remontu jest zakład poprawczy w Tarnowie; ma tam być m.in. zainstalowane przenośne urządzenie do transportu osób na wózkach (tzw. schodołaz) i dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych toalety.
– Niedostosowanie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich do potrzeb osób niepełnosprawnych fizycznie wynika nie tylko z braku stosownego przepisu z zakresu prawa budowlanego, lecz także z faktu, że dotychczas w wieloletniej działalności tych placówek nie byli umieszczani nieletni z taką niepełnosprawnością – poinformowała Olszewska.
Dodała, że w placówkach tego typu przebywają natomiast nieletni z niepełnosprawnością umysłową i do ich specyficznych potrzeb muszą się one dostosować organizacyjnie i programowo – zwłaszcza zakłady poprawcze typu rewalidacyjnego (np. placówki resocjalizacyjno-rewalidacyjne dla chłopców upośledzonych umysłowo: ZP w Witkowie, ZP w Sadowicach, ZP w Tarnowie, ZP w Świeciu n. Wisłą).
– Wychodząc naprzeciw postulatom zgłaszanym przez RPO – Krajowy Mechanizm Prewencji, w miarę możliwości finansowych Ministerstwa Sprawiedliwości i nadzorowanych placówek oraz przeprowadzanych w przyszłości inwestycji (…) będą brane pod uwagę rozwiązania ułatwiające osobom niepełnosprawnym fizycznie dostęp do zakładów i schronisk – zapewniła Olszewska.

Rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie mówi, że wymagania dostępności osób niepełnosprawnych nie dotyczy budynków na terenach zamkniętych, a także budynków w zakładach karnych, aresztach śledczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz budynków w zakładach pracy, niebędących zakładami pracy chronionej.
Ministerstwo Infrastruktury nie odpowiedziało na pytania PAP, dlaczego z rozporządzenia wyłączono poprawczaki i schroniska dla nieletnich i czy jest możliwość zmiany przepisów tak, by je dostosować do obowiązującego prawa i dobrych praktyk.

Bożena Ławnicka (PAP)

bos/ mhr/

Data publikacji: 29.11.2014 r.