Włączenie wyłączonych – czyli Ida CSR wobec osób niepełnosprawnych

Więcej pracy, mniej zasiłków
Otwierając konferencję, minister Jarosław Duda pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych wraz z Lechem Pilawskim dyrektorem generalnym PKPP „Lewiatan” zgodnie podkreślali, że większy udział osób niepełnosprawnych na rynku pracy przekłada się tylko na korzyści. Korzystanie z zasiłków powinno być ostatecznością, a modelowym rozwiązaniem – dążenie do możliwie największej aktywności zawodowej tej grupy społecznej. Minister Duda wspomniał, że pomimo kryzysu w Polsce sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy nie jest zła, choć wskaźniki aktywności zawodowej nie są optymistyczne, to prace nad zmianami w ustawie powinny ustabilizować ten rynek pracy.

CSR – nowa odsłona
Między teorią a praktyką stosowania społecznie odpowiedzialnego biznesu są ludzie, którzy stanowią mniej lub bardziej podatny grunt do realizowania działań CSR. Dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Alina Wójtowicz-Pomierna odniosła się do wzrostu poziomu wykształcenia osób niepełnosprawnych na poziomie wyższym (9,4 proc. w 2011 r.) i zawodowym (40,3 proc. w 2011 r.), co niewątpliwie przyczynia się do wzrostu kwalifikacji i kompetencji tych osób. Martwi jednak ciągle dość wysoki poziom obaw pracodawców przed zatrudnianiem osób niepełnosprawnych. W tym obszarze jest jeszcze wiele do zrobienia i ogromną rolę mogą odegrać organizacje pozarządowe realizujące programy aktywizacji zawodowej. Nie mniejszą rolę odgrywa administracja publiczna odpowiedzialna za regulacje prawne, a także publiczne i niepubliczne instytucje rynku pracy (urzędy pracy, agencje pośrednictwa pracy).

Najtrudniejszy pierwszy raz, a potem lukier
Podczas panelu dyskusyjnego przedstawiciele firm i organizacji pozarządowych wspominali pierwsze obawy przed zatrudnieniem pracowników z niepełnosprawnością. W miarę upływu czasu coraz wyżej oceniali ich pracę, stawali się oni niemal idealnymi pracownikami: nie narzekali na pracę, nie wybrzydzali. Jednym słowem – niepełnosprawni to pracownicy cieszący się, że mają pracę.
Dla równowagi tego trochę przerysowanego obrazu Beata Juraszek-Kopacz z Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego przedstawiła dwa modelowe przykłady realizowania idei CSR: firmy nie tylko szukające pomysłu na biznes, ale starające się dać szansę osobom niepełnosprawnym na podjęcie pracy, a środowisku, w którym funkcjonują dostrzegać w nich partnerów biznesowych czy niezbędny element naszego codziennego życia.
Agnieszka Bulik, członek Zarządu agencji doradztwa personalnego i pracy tymczasowej Randstad zachęcała do podejmowania trudu pracy tymczasowej i szukania w ten sposób swojego docelowego miejsca pracy przez osoby niepełnosprawne posiadające pewne kwalifikacje, ale chcące się sprawdzić „na polu boju”. Idąc za tym tokiem myślenia, skoro osoby niepełnosprawne są tak wspaniałymi pracownikami z wysokimi kwalifikacjami i kompetencjami, a zarazem borykają się z trudnościami w znalezieniu pracy, może to być jedna z dróg odnalezienia się na rynku pracy.

Konferencja pokazała, że problem uczestnictwa osób niepełnosprawnych na rynku pracy nie zależy tylko od ich wykształcenia, kwalifikacji, kompetencji i zdobytego doświadczenia zawodowego, ale głównie od nastawienia samych pracodawców zainteresowanych lub obawiających się ich obecności w środowisku pracy. Prelegenci zdecydowanie przesładzali oceniając osoby niepełnosprawne jako pracowników i można by zadać sobie na koniec pytanie: „Skoro jest tak dobrze, to dlaczego jest tak źle?”
Miejmy nadzieję, że zapowiadane tajemniczo zmiany w ustawie o rehabilitacji nie spowodują zmiany oceny tych pracowników przez pracodawców oraz przyczynią się nie tylko deklaratywnie, ale realnie na szersze otwarcie rynku pracy na osoby z niepełnosprawnością.

Tekst i fot.: Dariusz Opioła