Wyrównanie świadczeń ma być powiązane z nowym systemem orzeczniczym

Wiceminister resortu rodziny Paweł Wdówik brał udział 28 września w posiedzeniu senackiej Komisji Ustawodawczej. Debata dotyczyła realizacji wyroków Trybunału Konstytucyjnego, w sprawie niedopuszczalności nierówności świadczeń wypłacanych różnym grupom opiekunów osób z niepełnosprawnościami.

Minister przyznał, że występują znaczne różnice w różnego rodzaju świadczeniach dla osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, niedługo ta różnica przekroczy 1200 zł. Taka sytuacja nie może mieć miejsca, należy ją rozwiązać, ale w sposób zapewniający bezpieczeństwo i stabilność budżetu państwa.

Dyrektor Departamentu Polityki Rodzinnej w resorcie rodziny Olgierd Podgórski szczegółowo wyliczył jakie byłyby to kwoty gdyby zrównano świadczenia różnych grup opiekunów. Obecnie są dwa świadczenia w systemie: specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna.

Na koniec czerwca 2020 r. specjalny zasiłek opiekuńczy otrzymało 33 tys. 682 osoby, zasiłek dla opiekuna 14 tys. osób. Gdyby tylko przyjąć, że tylko te osoby otrzymałyby podwyższone świadczenie, czyli od 1 stycznia 2021 r. w wysokości 1971 zł, to wraz ze składkami na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne stanowiłoby to koszt dla budżetu w wysokości 960 mln zł.

Osób, które dzisiaj mają wydane orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności w Powiatowym Zespole Orzekania ds. Niepełnosprawności, bądź w ZUS lub KRUS, które jest podstawą do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego jest 850 tys.

Gdyby opiekunowie tych osób zwrócili się o świadczenie i otrzymali je w wysokości 1971 zł to mamy koszt ok. 25 mld zł . Mamy również ponad 2 mln osób, które otrzymują dzisiaj dodatek i zasiłek pielęgnacyjny  z tytułu wieku (75 lat). Jeśli po zmianie przepisów po to świadczenie ubiegaliby się wszyscy, którzy mogą się o nie starać, kosztowałoby to budżet nawet 97 mld zł rocznie.

Minister Paweł Wdówik zaproponował wykonanie wyroku TK powiązać z przyjęciem nowego systemu orzekania o niepełnosprawności. Propozycje nowych rozwiązań orzeczniczych trafią w okresie najbliższych 2 miesięcy  do konsultacji społecznych. Równolegle jak – zapowiedział minister – chcemy wprowadzić nowy system świadczeń społecznych, który po pierwsze w oparciu o to orzecznictwo będzie precyzował, komu tak naprawdę to największe wsparcie  finansowe jest potrzebne. Zgodnie z klasyfikacją ICF (Międzynarodową Klasyfikacją Funkcjonowania), która będzie używana przy nowym systemie określania o niepełnosprawności, ta grupa osób najbardziej zależnych, potrzebująca największej pomocy, nie powinna przekroczyć 5 proc., tych którzy posiadają orzeczenie o niepełnosprawności. Nowy system świadczeń powinien kierować pieniądze do osoby niepełnosprawnej, nie opiekuna.

Nowy system orzeczniczy ma być niezależny, podległy ministrowi ds. zabezpieczenia społecznego. Powstanie Krajowe Centrum Orzecznicze, które będzie miało swoje przedstawicielstwa w terenie. Będzie jedno orzekanie dla wszystkich potrzeb łącznie z edukacją. Teraz oddzielnie wydawane są orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego i jest ono odrębne od orzeczenia o niepełnosprawności dziecka, ale to na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wypłacana jest podwyższona subwencja oświatowa. Skutek jest taki, że mamy ogromną nadreprezentację dzieci z zespołem Aspergera.

W nowych propozycjach orzekanie o niepełnosprawności będzie niezależnie od pieniędzy. Ma się opierać o kryteria funkcjonalne, wynikające z klasyfikacji ICF, będzie to orzekanie nie tylko o stopniu niepełnosprawności, ale też o stopniu potrzeby wsparcia – większym lub mniejszym i ponieważ  te wartości będą wartościami punktowymi nawet w obrębie poszczególnych stopni niepełnosprawności, będzie można do nich precyzyjnie dopasować wsparcie materialne zależnie od przedziału punktowego, które w tym obszarze osoba uzyska. Są przygotowane specjalne narzędzia dla komisji, które mają zobiektywizować ten proces.

Wytypowano 5 zasadniczych obszarów, w których niepełnosprawność będzie oceniania zarówno jeżeli chodzi o czynności życia codziennego, zdolności zawodowe, zdolność poruszania  się, zdolność komunikowania się, zdolność podejmowania decyzji. – Staramy się dopasować te narzędzia tak, aby były jak najbardziej komplementarne – zapewnił pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych.

Oprac. kat/, fot. MRPiPS

Data publikacji: 30.09.2020 r.