Zmarł Karol Stefaniak ps. „Kajtek”, ostatni głuchoniemy Powstaniec Warszawski

Karol Stefaniak ps. „Kajtek”, ostatni żołnierz słynnego oddziału głuchoniemych walczącego w Powstaniu Warszawskim, zmarł 11 stycznia, w wieku 90 lat – poinformował prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski.

„Bardzo smutna wiadomość. Zmarł Pan Karol Stefaniak Kajtek – strzelec w batalionie Miłosz, ostatni głuchoniemy powstaniec warszawski. Dziękujemy za odwagę i poświęcenie na rzecz @warszawa. Stolica nigdy nie zapomni o bohaterstwie Pana i wszystkich głuchych żołnierzy powstania” – napisał Rafał Trzaskowski.

Karol Stefaniak urodził się 31 sierpnia 1931 r. Był wychowankiem ówczesnego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych. W murach tej instytucji powstał liczący około 30 żołnierzy Pluton Głuchoniemych Armii Krajowej. Dzięki opaskom z napisem „Głuchoniemy” przenosili meldunki i prasę konspiracyjną, nie wzbudzając jakichkolwiek podejrzeń Niemców.

W pierwszych dniach powstania pluton wszedł w skład Batalionu „Miłosz” i został przeznaczony do służby pomocniczej. W późniejszym okresie walk walczyli o gmach Soldatenheim (Domu Żołnierza) w Gimnazjum im. Królowej Jadwigi przy pl. Trzech Krzyży, oraz uczestniczyli w zdobyciu budynku YMCA. Przez swoich kolegów byli nazywani „nieustraszonymi”, ponieważ nie bali się wystrzałów i wybuchów. „Nie rozumieliśmy do końca co się dzieje, czuliśmy jak drży ziemia. Słyszący bali się, gdy było bombardowanie. Widzieliśmy ludzi, którzy się modlą. Widzieliśmy jak trzęsą się ze strachu. Widzieliśmy, że oni się boją” – wspominał Stefaniak w 2007 roku w filmie dokumentalnym „Eksplozja ciszy”.

Karol Stefaniak w stopniu strzelca pełnił funkcje łącznika i pomagał swoim kolegom. „Pomagałem kuć ściany, zbierałem gruz, sprzątałem, gdy robiliśmy przejścia w piwnicach. Co dwie godziny zbieraliśmy się na warcie, tu na strychu w Instytucie i obserwowaliśmy okolicę” – wspominał w filmie. 5 września został ranny podczas walk w okolicach placu Trzech Krzyży.

Po upadku Powstania większość głuchoniemych żołnierzy wyszła z miasta wraz z ludnością cywilną. Wśród nich był „Kajtek”. W 2007 roku ostatni żołnierze oddziału zostali uhonorowani Krzyżami Oficerskimi Orderu Odrodzenia Polski. Wśród nich był Karol Stefaniak.

Historii „Kajtka” i jego kolegów raper Karol Jerzy Nowakowski „Pjus” (któremu słuch przywrócono dzięki wielu skomplikowanym operacjom) poświęcił utwór „Głośniej od bomb”. „Pjus” zmarł w środę 12 stycznia, dzień po Karolu Stefaniaku. (PAP)

Michał Szukała, fot. R. Motyl / um.warszawa.pl

Data publikacji: 14.01.2022 r.