Starzenie się jest nieuchronnym etapem życia. Prognozy ONZ wskazują, że w nadchodzących dekadach zwiększy się liczba seniorów. W 2022 roku na świecie żyło 771 milionów osób w wieku 65 lat i starszych, a do roku 2050 liczba ta może wzrosnąć do 1,6 miliarda. Z jakimi trudnościami żyją osoby w okresie późnej dorosłości? Żeby je poznać i zrozumieć jak wygląda codzienne życie seniora doświadczającego różnych chorób, wystarczy ubrać tak zwany kombinezon starości, nazywany również symulatorem starości.
Taką możliwość daje Stowarzyszenie Centrum Rozwoju Edukacji Obywatelskiej CREO w Poznaniu. To organizacja działająca od 2004 roku, która za główny cel stawia sobie pokonywanie barier oraz ograniczeń w codziennym życiu, a także edukację i uwrażliwianie na potrzeby osób z niepełnosprawnościami i seniorów.
Szkoli, doradza oraz przybliża tematykę prowadząc warsztaty w przedszkolach, szkołach, zakładach pracy czy innych instytucjach. Realizuje również projekty ukierunkowane na promocję wolontariatu oraz angażowanie różnych grup społecznych w działania związane z wolontariatem.
Od marca 2024 roku prowadzi Poznańskie Centrum Wolontariatu finansowane ze środków budżetowych Miasta Poznania, w ramach którego odbywa się m.in. cykl bezpłatnych szkoleń dla wolontariuszy i koordynatorów wolontariatu.
Symulator starości to kombinezon składający się z różnych elementów. Nakładając go każdy może doświadczyć fizycznych i sensorycznych ograniczeń, z którymi żyją osoby starsze. Kombinezon Stowarzyszenia CREO składa się ze specjalnej kamizelki z obciążnikami, ograniczników na łokcie, kolana i szyję, elementów obciążających kostki i ręce, rękawic ograniczających ruchy dłoni, gogli symulujących wady wzroku oraz słuchawek ograniczających słuch.
Całość waży ponad 20 kilogramów. Doświadczenie świata z perspektywy osoby po osiemdziesiątym roku życia jest ważne dla poszerzania świadomości społecznej w kwestii problemów i potrzeb tej grupy osób.
Stowarzyszenie CREO realizuje takie doświadczenia biorąc udział w różnego rodzaju wydarzeniach jak Poznańskie Targi Edukacyjne, Poznańskie Targi Wolontariatu, Dni Różnorodności itp. Kto chce, może na takim wydarzeniu podejść do stoiska Stowarzyszenia, ubrać kombinezon starości i przejść w nim krótki odcinek drogi w towarzystwie wolontariusza-asystenta. Co istotne, każdy uczestnik tego doświadczenia ma możliwość podzielenia się refleksjami po jego zakończeniu, a także zadania przedstawicielom organizacji pytań dotyczących funkcjonowania osób starszych czy z niepełnosprawnościami wzroku i/lub słuchu.
Praktyczne doświadczenia z symulatorem starości prowadzone są też przez wspomnianą organizację podczas bezpłatnych warsztatów dla wolontariuszy. W minionym roku zorganizowano ich kilkanaście. Do dyspozycji uczestników były również okulary imitujące wady wzroku jak jaskra, zaćma czy odwarstwienie siatkówki i rękawice imitujące ruchy dłoni osoby z chorobą Parkinsona.
Było to niezwykle uwrażliwiające doświadczenie. Wolontariusze przekonali się, że osoby starsze z tego rodzaju wadami wzroku nie są w stanie czytać ani rozpoznać z daleka twarzy kogokolwiek. U osoby z zaćmą przedmioty są zamazane, a żywe kolory znacznie bledną. Taka osoba powinna unikać słońca i wpatrywania się w odbijające się światło, gdyż powoduje to dyskomfort i nie wpływa korzystnie na chorego. Objawy zaćmy są podstępne i mogą ukrywać się latami. Jeśli mamy w rodzinie lub najbliższym otoczeniu osobę starszą, zadbajmy aby poddawała się regularnym kontrolom okulistycznym. Równie istotne są wizyty u neurologa, szczególnie osób wykazujących problemy z pamięcią.
Osoby starsze zmagają się nie tylko z dolegliwościami fizycznymi, ale również z poczuciem osamotnienia, izolacji, a nierzadko także odrzucenia. Dlatego do działań ukierunkowanych na podnoszenie świadomości społecznej, związanych z praktycznym doświadczaniem starzenia się, należy włączyć również dodatkowe inicjatywy popularyzujące postawy empatii, szacunku, niesienia pomocy oraz troski wobec seniorów.
Tekst i fot. Karolina Anna Kasprzak
Data publikacji: 25.02.2025 r.
