Muzeum – atrakcyjne i dostępne dla wszystkich

M.in. o tym dyskutowano podczas seminarium naukowego „Dostępne muzeum – technologie mobilne przeciwko wykluczeniu z kultury”, które odbyło się 23 kwietnia br. w Instytucie Technik Innowacyjnych EMAG w Katowicach. W wydarzeniu wzięli udział naukowcy, reprezentanci środowiska  osób niepełnosprawnych oraz przedstawiciele samorządów lokalnych oraz instytucji kultury.
Nudne strony internetowe, papierowe ulotki, a w najlepszym wypadku audioprzewodniki, których i tak jest za mało lub są nieciekawe – to powszechny lecz nieprawdziwy i krzywdzący stereotyp dotyczący stosowanych przez muzea narzędzi promocji i informowania o zgromadzonych zbiorach. Postęp technologiczny, zwłaszcza upowszechnienie technologii mobilnych i technik multimedialnych, nie ominął także i tej sfery kultury. Placówki muzealne coraz chętniej i powszechniej stosują zatem rozwiązania pozwalające zwiedzającym wykorzystywać do zdobycia wiedzy o odwiedzanej ekspozycji czy dziełach wystawianych artystów smartfony czy tablety oraz bezprzewodowy dostęp do Internetu. Wystarczy być posiadaczem urządzenia mobilnego z dostępem do globalnej sieci (wedle szacunków smartfonów używa już 6-8 mln Polaków) by korzystać z udostępnianych przez muzea interaktywnych przewodników czy dających błyskawiczny dostęp do informacji kodów QR (Quick Response). – Taką możliwość oferuje wiele muzeów na świecie, jednak i polskie muzea nie mają pod tym względem powodów do wstydu – mówiła Monika Dylewska, kierująca Działem Edukacji Muzeum Narodowego w Krakowie.

Już przed kilku laty część krajowych placówek muzealnych zaczęło wprowadzać  nowatorskie wówczas techniki i narzędzia: audioprzewodniki, interaktywne strony internetowe dające możliwość odbywania wirtualnych wycieczek, specjalne aplikacje-przewodniki dla urządzeń z systemami Android i IOS, kody QR. Dziś nowatorskie stają się rozwiązania z zakresu rzeczywistości rozszerzonej, a więc łączącej świat rzeczywisty z tym generowanym komputerowo.

– Ze względów finansowych złożone rozwiązania nie są jednak dostępne dla małych, lokalnych muzeów czy dysponujących jeszcze mniejszymi środkami izb pamięci – ocenia Adam Piasecki, kierownik Zakładu Naukowo-Badawczego Instytutu Technik Innowacyjnych EMAG i menedżer projektów informatycznych. – Z kolei narzędzia proste, choć tanie, są mało atrakcyjne. Nie można ich samodzielnie zasilać treściami i modyfikować w miarę potrzeb, mają też ograniczenia dotyczące wersji językowych. Co najważniejsze, żadne ze stosowanych rozwiązań nie uwzględnia potrzeb wszystkich zwiedzających, w tym osób niepełnosprawnych, których w Polsce jest ok. 6 mln. Oprócz barier natury urbanistycznej, architektonicznej i technicznej osoby takie spotykają się z wieloma innymi przeszkodami, które niejednokrotnie wykluczają je z życia społecznego, w tym z uczestnictwa w kulturze. Problemy osób głuchych są bardzo często bagatelizowane, gdyż na ogół sądzi się, że mogą one swobodnie posługiwać się słowem pisanym. Tymczasem bardzo często ludzie głusi od urodzenia nie potrafią pisać ani czytać, lub mają z tym poważne problemy. Dlatego zastosowanie ich podstawowego i naturalnego środka komunikacji, jakim jest język migowy, jest tak ważne. Podobnie przedstawia się problem osób niewidomych lub słabowidzących, jednak tutaj podstawowym środkiem komunikacji jest głos oraz alfabet Braille’a. Obie grupy – zarówno osób z dysfunkcjami narządu słuchu, jak i wzroku borykają się z problemami komunikacyjnymi przy okazji załatwiania spraw życiowych w instytucjach publicznych takich jak urzędy czy banki czy też podczas korzystania z oferty kulturalnej.

Rozwiązaniem uwzględniającym wszystkie te uwarunkowania jest opracowany w Instytucie Technik Innowacyjnych EMAG system informacji publicznej dla osób z dysfunkcjami narządów wzroku i słuchu infomat-e, którego funkcje i możliwości zastosowań wielokrotnie przedstawialiśmy na łamach „Naszych Spraw”. System dedykowany jest instytucjom pełniącym zadania publiczne oraz organizacjom pragnącym dotrzeć z informacją do szerokiego grona odbiorców. Może być stosowany w sklepach galeriach handlowych, muzeach, bibliotekach, domach kultury, placówkach pocztowych i bankowych, na lotniskach, dworcach, szkołach wyższych, urzędach i instytucjach administracji publicznej.

Dostęp do informacji możliwy jest przez kiosk informacyjny z ekranem dotykowym i panelem sterowania. Użytkownik, aby uzyskać niezbędne mu informacje, komunikuje się z urządzeniem za pomocą interaktywnego menu, uwzględniającego potrzeby osób niepełnosprawnych. Odpowiedzi, w języku naturalnym i miganym (System Językowo-Migany), wyświetlane są na ekranie oraz głośno odczytywane przez syntezator mowy. W razie potrzeby infomat-e pozwoli na uzyskanie połączenia telefonicznego z osobą właściwą do załatwienia danej sprawy. Dodatkowo możliwe jest korzystanie z telefonu komórkowego. Dzięki dedykowanej dla muzeów aplikacji, działającej w sieci lokalnej muzeum oraz w sieci Internet, zwiedzającym dostarczane są informacje na temat zasobów konkretnej placówki w ramach wybranych ekspozycji.

– Infomat-e jest wyjątkowy, bo to pierwsze na świecie rozwiązanie zintegrowane i uniwersalne, które wspiera osoby z każdym rodzajem niepełnosprawności, a równocześnie jest dostępne dla użytkowników bez dysfunkcji – tłumaczy Adam Piasecki. – Nowatorstwo systemu wynika również z zastosowania rozwiązań z zakresu translacji języka polskiego na język migowy. Problem ten nie został kompleksowo rozwiązany w żadnym kraju na świecie.

Infomat-e jest rozwiązaniem często nagradzanym podczas prestiżowych polskich
i międzynarodowych targów oraz konkursów wynalazczości. System zdobył do tej pory m.in.: Złoty Medal Wystawy Wynalazków IWIS 2011, Złoty Medal Targów GMINA 2011, Srebrny Medal 60. Międzynarodowych Targów Wynalazczości, Badań Naukowych i Nowych Technik Brussels Innova 2011, Złoty Medal oraz Medal francuskiego Ministra ds. Unii Europejskiej w konkursie towarzyszącym Międzynarodowym Targom Wynalazczości Concours Lepine 2012, Złoty Medal Wystawy Wynalazczości, Nowoczesnej Techniki i Wyrobów Geneva Inventions 2012 oraz Złoty Medal Moskiewskiego Salonu Wynalazków i Innowacyjnych Technologii ARCHIMEDES 2014 r.

Podczas seminarium zostały również zaprezentowane założenia projektu „Sztuka współczesna dla wszystkich OpenArt”, który ma na celu opracowanie uniwersalnego multimedialnego przewodnika w formie aplikacji na urządzenia przenośne (smartfon i tablet), umożliwiającego dostęp do dzieł sztuki eksponowanych w muzeach zarówno osobom niewidomym i niesłyszącym, jak i osobom pełnosprawnym, z kraju i zza granicy.

Info: emag, oprac. SzymSza

Data publikacji: 24.04.2014 r.