Kraina OZA – innowacyjna platforma internetowa dla osób z autyzmem i ich otoczenia

Fundacja prowadzi Farmę Życia w Więckowicach pod Krakowem – pierwszy i jak dotąd jedyny w Polsce ośrodek pobytu stałego, pracy, terapii i rehabilitacji osób z autyzmem. Jest ona domem dla stałych mieszkańców, a jednocześnie służy wielu osobom, które w ciągu dnia dojeżdżają tu na zajęcia. Farma Życia to miejsce, w którym osoby z autyzmem znajdują warunki do samorealizacji i maksymalnego usamodzielnienia, zyskują poczucie własnej wartości i dobrostanu.

„Kraina OZA” to najnowszy spośród wielu projektów Fundacji, których wspólny mianownik stanowią włączanie w życie społeczne i samorealizacja osób z autyzmem. Tym razem w centrum uwagi znalazła się aktywizacja zawodowa tej grupy ludzi – osób, które bardzo mocno doświadczają wykluczenia. Wynika to między innymi z charakterystycznych dla autyzmu deficytów w komunikacji i w sferze społecznej. A jednak warto spojrzeć na autyzm nie tylko poprzez pryzmat „zaburzeń”. Osoby z autyzmem mają wiele do zaoferowania społeczeństwu. Między innymi: chcą i potrafią pracować. Co więcej, wiele z nich wykazuje ku temu specjalne predyspozycje, talenty, czy umiejętności.

Z pewnością warto zainteresować się specyficznymi mocnymi stronami osób z autyzmem i otworzyć im drogę do rynku pracy. Temu właśnie służy innowacyjna platforma „Kraina OZA”. Składa się ona z dwóch odrębnych, ale uzupełniających się stron internetowych. Strona www.KrainaOZA.org przeznaczona jest dla otoczenia osób z autyzmem: rodzin, opiekunów, terapeutów, pracodawców i wszystkich innych osób interesujących się tematem. Z kolei strona www.KrainaOZA.pl jest przeznaczona dla osób z autyzmem. Platforma „Kraina OZA” zbliża te dwa światy – jest miejscem, w którym mają szansę się spotkać.

Nazwa „Kraina OZA” może kojarzyć się nieco bajkowo. Przypomina historię ze znanej książki dla dzieci autorstwa Lymana Franka Bauma, opowiadającej o grupie przyjaciół, którzy wędrują w poszukiwaniu serca, rozumu i odwagi. Chociaż to skojarzenie jest jak najbardziej pozytywne, internetowa Kraina OZA nie jest bajką, a poważnym portalem. Nazwa pochodzi od pierwszych liter słów: Kariera Rozwój Aktywizacja Innowacyjność Niezależność Akceptacja Osób z Autyzmem. Platforma służy bowiem włączeniu i aktywizacji: społecznej i zawodowej tej grupy osób. Ma ambicję promować i wspomagać ich rozwój osobisty, samostanowienie, samodzielność – i zatrudnienie.

Pierwsza strona, www.KrainaOZA.pl, w treści i w formie przeznaczona jest dla osób z autyzmem. Jest przyjazna, ma czytelną i zrozumiałą strukturę. Nie ma na niej żadnych niepotrzebnych elementów. Na przykład: nie ma reklam ani wyskakujących okienek, które wprowadzałyby chaos i utrudniały koncentrację. Użytkownik może dostosować wygląd strony do swoich potrzeb i preferencji. Zastosowano na niej ułatwienia komunikacyjne, takie jak piktogramy, czy odczytywanie tekstu przez lektora. Pojawiają się tu dwa rodzaje piktogramów. Czarno-białe piktogramy Sclera zastosowane są w funkcjach komunikacyjnych: można prowadzić czat za pomocą piktogramów oraz posiłkować się nimi do tworzenia prostych wiadomości e-mailowych. Drugi rodzaj to piktogramy Widgit w systemie „Point” – kolorowe obrazki pojawiają się po najechaniu kursorem myszki na dane słowo, ułatwiając jego zrozumienie.

Strona www.KrainaOZA.pl zawiera między innymi uproszczony serwis wiadomości, podzielony na sekcje „Z kraju i ze świata” oraz „Co u nas” – wiadomości ze środowiska osób z autyzmem. Publikowane są artykuły popularyzatorskie, opisy ciekawych miejsc, a także przepisy kulinarne, rozpisane na kroki i zilustrowane. Jest miejsce na teksty podejmujące – również te trudne – życiowe tematy pod hasłem „Moje sprawy”. Co ciekawe, osoby z autyzmem i zespołem Aspergera są autorami wielu tekstów – Fundacja zaprosiła ich do współredagowania platformy. Na stronie działa e-mail i czat, również z użyciem piktogramów.

Bardzo przydatna jest zakładka www.KrainaOZA.pl/moja-praca, podzielona na: „Zawody”, „Moje doświadczenia” oraz „Oferty pracy”. Sekcja „Zawody” zawiera opisy różnych profesji, takich jak: ogrodnik terenów zielonych, broker informacji, pomoc kuchenna, pracownik muzeum i wiele innych. Lista zawodów, które tu opisano, została ustalona w wyniku raportów i przykładów dobrych praktyk z innych krajów europejskich (głównie z Belgii), a także w rezultacie przeprowadzonych badań – pogłębionych wywiadów grupowych i indywidualnych z osobami z autyzmem. Przystępne, konkretne opisy zawodów zawierają także listę cech i umiejętności wymaganych w danej pracy. Zakładka „Moje doświadczenia” zbiera doświadczenia osób z autyzmem związane z pracą, praktykami zawodowymi i wolontariatem. „Oferty pracy” to miejsce na ogłoszenia zamieszczane przez pracodawców (mogą to być firmy, instytucje, osoby fizyczne). Bardzo cenne są szkolenia dla osób z autyzmem, związane z pracą: „Warto pracować”, „Sposoby szukania pracy”, „Przygotowania do rozmowy o pracę” i inne. Szkolenia w stosunkowo prostej i przystępnej formie wyjaśniają pojęcia związane z zatrudnieniem i pokazują, jak się poruszać po rynku pracy. Szkolenia są bezpłatne i dostępne dla wszystkich po zalogowaniu.

Druga strona – www.KrainaOZA.org – przeznaczona jest dla otoczenia osób z autyzmem: rodziców, opiekunów, terapeutów, potencjalnych pracodawców, a także dla studentów – przyszłych pracodawców lub terapeutów. Na tej stronie publikowane są przydatne artykuły, analizy, raporty, wnioski z badań i projektów dotyczących aktywizacji społecznej i zawodowej osób z autyzmem. Można tu znaleźć praktyczne narzędzia, materiały dydaktyczne, opisy doświadczeń i dobrych praktyk. Można też włączyć się do dyskusji i podzielić się swoimi doświadczeniami.

Co bardzo istotne, strona www.KrainaOZA.org zawiera szkolenia dla pracodawców, przygotowujące do zatrudnienia osób z autyzmem. Prezentują one korzyści płynące z zatrudniania pracowników z autyzmem – zarówno w postaci ulg czy dopłat do zatrudnienia osób z niepełnosprawnością, jak również korzyści wynikające z cech i talentów tych nieprzeciętnych pracowników. Portal zawiera także mechanizm umieszczania ofert pracy, które ukazują się na obu stronach (na stronie www.KrainaOZA.pl przyjmują one formę czytelną dla jej odbiorców).

Osoby z autyzmem i zespołem Aspergera mogą być bardzo przydatnymi pracownikami, często mają wyjątkowe zdolności i kompetencje. Na przykład: posiadają umiejętność wykonywania przez długi czas powtarzalnych czynności i nie nudzą się nimi. Są niezastąpione między innymi w katalogowaniu informacji, analizowaniu zjawisk, w pracach z zakresu IT. Na podstawie doświadczeń firm europejskich, które zdecydowały się postawić na zatrudnienie osób z autyzmem, można stwierdzić, że są to ludzie pełni zapału; pracownicy, na których można polegać; ludzie, którzy bezwzględnie honorują podjęte zobowiązania i umowy. Są bardzo konsekwentni w swoim zachowaniu, nie mają ukrytych celów, obce im są wszelkie intrygi, są szczerzy, uczciwi i lojalni. Osoby z autyzmem mają naturalną skłonność do zauważania szczegółów. Pracują w sposób niezwykle precyzyjny; potrafią koncentrować się na powtarzalnej, monotonnej pracy, a ich podejście do wykonywanych zadań jest bardzo uporządkowane, ustrukturyzowane. Ponadto cechują się oni dobrze rozwiniętymi umiejętnościami analitycznymi, i dobrze radzą sobie pracując samodzielnie, w pojedynkę. Zwykle charakteryzują się wysokim poziomem koncentracji i wytrwałością, są bardzo silnie skupieni na zadaniu.

Dr Temple Grandin, jedna z najbardziej znanych osób z autyzmem na świecie, jest wielką zwolenniczką zatrudniania osób z autyzmem. Twierdzi, że mają one szczególne predyspozycje do wykonywania wielu zawodów – zwłaszcza tych, gdzie przydaje się „myślenie obrazami”. Jako odpowiednie Dr Grandin wymienia między innymi zawody fotografa, bibliotekarza, technika laboratoryjnego, statystyka, mechanika, księgowego, hodowcy zwierząt, czy programisty komputerowego. Z kolei nie poleca takich zawodów jak kasjer, kelner, czy recepcjonista – dodając jednak, że w każdym przypadku jest to kwestia indywidualnych preferencji. Jest przekonana, że każda osoba z autyzmem może znaleźć właściwe dla siebie zajęcie. Między innymi dlatego, że „świat potrzebuje różnego rodzaju umysłów – nie tylko neurotypowych”.

W Polsce jest ogromna potrzeba aktywizacji społecznej i zawodowej osób z autyzmem i zespołem Aspergera. Dzięki pracy osoby te mogą stać się bardziej autonomiczne, uniezależnić się od rodziców i instytucji opiekuńczych. Dziś w Europie poziom zatrudnienia w tej grupie osób – na poziomie kilkunastu procent – uznawany jest za niewystarczający. W Polsce nie osiągnęliśmy nawet 1 procenta!

Z pewnością warto pomóc osobom z autyzmem i dać im zawodową szansę – nie tylko po to, aby realizować szczytne ideały wsparcia osób wykluczonych, czy społecznej odpowiedzialności biznesu. Ma to również głęboki sens ekonomiczny. Firma może zyskać lojalnych, dokładnych, sumiennych pracowników. Ale to nie koniec korzyści ekonomicznych. Jak pisze Theo Peeters, belgijski ekspert do spraw autyzmu, „warto wspomnieć o olbrzymiej oszczędności kosztów, jaka byłaby możliwa w następstwie podjęcia pracy przez osoby z autyzmem. Obliczono, że w obecnym systemie, osoba z autyzmem mieszkająca we Flandrii w całym okresie swojego życia otrzymuje od państwa wsparcie, którego wartość przekracza sumę 4.000.000 euro. Chociaż we Flandrii nie przeprowadzono jeszcze podobnych badań, to analogiczne dane pochodzące z badań w Wielkiej Brytanii także skłaniają do konkluzji, że jeśli dane społeczeństwo chce oszczędzać (jednak nie obniżając przy tym jakości życia), to drogą do takich oszczędności jest zainwestowanie w zatrudnienie dorosłych osób z autyzmem (co jednocześnie przyczyni się do poprawy jakości życia tych osób).”

Serdecznie zapraszamy do skorzystania z portalu: www.KrainaOZA.pl i www.KrainaOZA.org.
Polecamy również dwie krótkie prezentacje na serwisie Youtube:
https://www.youtube.com/watch?v=mIoqmLVOVEs oraz
https://www.youtube.com/watch?v=uJRwR4PgtLc
a także profil Facebook https://www.facebook.com/krainaoza?ref=hl.

Platforma „Kraina OZA” powstała w wyniku Projektu Innowacyjnego pt. „Edu-Autyzm”, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i zrealizowanego przez Fundację Wspólnota Nadziei wraz z partnerami: Małopolskim Związkiem Pracodawców Lewiatan, stowarzyszeniem WAI-NOT i uniwersytetem Thomas More z Belgii. Platforma stanowi ogólnodostępne, bezpłatne narzędzie (część funkcji platformy, w tym szkolenia, dostępna jest po założeniu konta, również bezpłatnym).

Info: Fundacja Wspólnota Nadziei, oprac. sza

Data publikacji: 20.02.2015 r.