I tu od razu pojawia się kwestia zasadnicza w postaci pytania, dla kogo właściwie konferencja ta została zorganizowana? Dla mediów? Media specjalizujące się w tematyce osób z niepełnosprawnością temat ten już znają i rozpowszechniają swoimi kanałami, natomiast, jeżeli organizatorzy mieli zamiar przekazać te informacje najważniejszym obecnie adresatom, czyli władzom samorządowym wszystkich szczebli należało – tak, jak niedawno w przypadku projektu „Projektowanie Uniwersalne” – zorganizować ogólnopolską transmisję internetową z wyraźnym blokiem pytań przedstawicieli samorządów. Tymczasem po konferencji z 4 lipca pozostały jedynie suche i sygnalne prezentacje, które nie zachęcają do choćby pobieżnej lektury.
I tak: z prezentacji szefa Służby Cywilnej dowiadujemy się, że w dwóch stanowiskach rządu (maj 2010 r., grudzień 2010 r.) do projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw konsekwentnie wyrażał poparcie dla wprowadzenia zmian w zakresie zwiększenia szans osób niepełnosprawnych ubiegających się o pracę w służbie cywilnej (i chwała mu za to). Ponadto – w ramach działań informacyjnych – miało miejsce wystąpienie do dyrektorów generalnych urzędów oraz umieszczenie na stronach internetowych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów komunikatu dotyczącego zamieszczania informacji zachęcającej osoby z niepełnosprawnością do ubiegania się o stanowisko, w ramach ogólnokrajowych szkoleń w roku 2011 r. oraz na stronach Departamentu Służby Cywilnej, oraz modyfikacja wyszukiwarki ogłoszeń o wolnych stanowiskach pracy w celu ułatwienia wyszukiwania ogłoszeń osobom niepełnosprawnym, tematyka dotycząca tej grupy osób była poruszana podczas Forum Dyrektorów Generalnych Urzędów, również w tym roku kontynuowane są konferencje dla instytucji współpracujących z osobami niepełnosprawnymi, jak również osób zaangażowanych w realizację polityki kadrowej w urzędach. W planach na ten i przyszły rok jest analiza przyczyn niskiego poziomu zatrudnienia osób z niepełnosprawnością oraz podejmowanie odpowiednich działań: analiza informacji pozyskiwanych do sprawozdania szefa Służby Cywilnej, w szczególności w odniesieniu do poziomu zatrudnienia i udziału osób niepełnosprawnych w naborach do służby cywilnej, identyfikacja przyczyn takiego stanu rzeczy na podstawie wyników kontroli Departamentu Kontroli i Nadzoru KPRM, w zależności od wyników kontroli prezesa Rady Ministrów zaplanowanej na bieżący rok oraz danych ze sprawozdania szefa Służby Cywilnej za rok 2012, przeprowadzona zostanie ocena możliwości podjęcia działań mieszczących się w kompetencjach szefa Służby Cywilnej na rzecz zwiększenia zatrudniania osób niepełnosprawnych w korpusie służby cywilnej.
Następna prezentacja stanowiła obszerną porcję danych statystycznych nt. służby cywilnej, z której wynika, że praca u tego pracodawcy nie jest zbyt atrakcyjna… Z kolei Maria Reutt z Departamentu Służby Cywilnej KPRM przedstawiła szczegółowo „Nabór do służby cywilnej w kontekście zasady pierwszeństwa w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych – praktyczne aspekty naboru”. Jest to praktycznie podręcznik dla zainteresowanych tą ofertą, więc może należałoby go w jakiś sposób rozpowszechnić? Poniżej znajduje się odnośnik do tej prezentacji.
Ostatnim punktem konferencji był referat Aliny Wojtowicz-Pomiernej z Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych „Praca w administracji – dlaczego nie?” Zwrócono w nim uwagę, że w ministerstwach i urzędach centralnych zatrudnionych jest zaledwie 1,5 proc. osób z niepełnosprawnością, podczas gdy wskaźnik wymagalny to 6 proc., wskazano na przyczyny tego zjawiska, leżące zarówno po stronie administracji, jak i samych tych osób, określono też ich atuty jako pracowników służby cywilnej. Być może zabrakło propozycji w zakresie poprawy komunikacji z potencjalnymi pracodawcami z sektora administracji i zainteresowanymi pracą niepełnosprawnymi. Zmiany prawne i niedaleka ratyfikacja przez nasz kraj konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych są okazją do „nowego otwarcia” i odrzucenia wieloletniego schematu działania.
Omawiając nowe rozwiązania zwrócono szczególną uwagę na potrzebę przełamywania negatywnych postaw wobec zatrudniania osób z niepełnosprawnością oraz potrzebę zachęcania ich do aplikowania na wolne stanowiska pracy w administracji.
Komentując przebieg konferencji chciałbym jednak wyrazić obawę, że to tak „zadaniowe” podejście do tego subtelnego zagadnienia, które zaprezentowano, może jednak zrodzić „zatrute owoce”. Nie należy bowiem działać siłą restrykcyjnych paragrafów lecz argumentami racjonalnymi, zdając sobie sprawę, że w okresie niepewności gospodarczej grupy interesów (młodzież po studiach, bezrobotni fachowcy, emeryci i inni) będą rywalami osób niepełnosprawnych, oskarżanych o nadmierne przywileje. Z drugiej strony sami niepełnosprawni nieraz nie wierzą w swoje umiejętności i szanse na sukces. Praca nad przekonaniem, że osoby z niepełnosprawnością nie są uczestnikami tej rywalizacji wobec pozostałych będzie skuteczna, gdy dostrzeżony zostanie m.in. wzrost obrotów branży działającej na rzecz rozwijających się technologii na potrzeby niepełnosprawnych, nie mówiąc już o potencjale siły roboczej w kontekście demograficznym. Malkontentów będzie wielu, lecz cierpliwością i konsekwencją można to osiągnąć.
Oprac. Stanisław Oksza
