Za niekonstytucyjne uznał TK zamieszczanie informacji chorobie psychicznej w orzeczeniu

Postępowanie dotyczyło osoby, wobec której wydano orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zawierające symbol przyczyny niepełnosprawności (02-P – choroba psychiczna). Domagała się ona wydania orzeczenia bez wskazywanie symbolu przyczyny niepełnosprawności. Złożone przez niepełnosprawnego odwołania zostały jednak oddalone – zarówno w postępowaniu toczonym przed Wojewódzkim Zespołem ds. Orzekania o Niepełnosprawności, jak i później – w postępowaniu sądowym.

Skarga o naruszenie praw do prywatności do TK

Osoba ta złożyła do Trybunału skargę konstytucyjną, zarzucając że poprzez zastosowanie w jej sprawie § 13 ust. 2 pkt 9 oraz § 32 ust. 2 rozporządzenia ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, doszło do naruszenia jej praw przewidzianych w art. 47 oraz 51 ust. 1, 2 i 5 Konstytucji.

Zakwestionowane przepisy rozporządzenia nakazują obligatoryjne zamieszczenie symbolu przyczyny niepełnosprawności (a w konsekwencji rodzaju choroby jako przyczyny niepełnosprawności) w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Pierwszy z nich przewiduje, że orzeczenie o stopniu niepełnosprawności powinno zawierać symbol przyczyny niepełnosprawności; drugi natomiast przepis pozwala zidentyfikować symbol przyczyny wskazany w orzeczeniu (np. symbol 02-P jako choroby psychiczne).

Skarżący podkreślał, że wskazanie informacji o przyczynie niepełnosprawności w orzeczeniu o niepełnosprawności naruszyło jego prawo do prywatności. W jego ocenie, podanie przyczyny niepełnosprawności nie było ani niezbędne, ani konieczne dla realizacji celów zamierzonych przez ustawodawcę, a zabezpieczenie interesów zarówno pracownika, jak i pracodawcy zatrudniającego osobę z niepełnosprawnością, możliwe było przy użyciu innych środków – mniej ingerujących w jego prawa.

Tylko ustawy mogą ingerować w konstytucyjne prawa

W wydanym 19 czerwca 2018 r. wyroku Trybunał Konstytucyjny stanął po stronie skarżącego, wskazując że wyłącznie ustawy mogą ingerować w konstytucyjne prawa i wolności jednostki, jakimi są prawo do prywatności i prawo do autonomii informacyjnej jednostki. TK podkreślił, że większość elementów kontrolowanej regulacji powinna się znajdować w ustawie, a nie wydanym na jej podstawie rozporządzeniu.

W komunikacie TK podano, że wskutek wyroku organy orzekające o stopniu niepełnosprawności tracą podstawę do zamieszczania w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności symbolu „02-P” (zamieszczenie tego symbolu dotyczyło postępowanie), mają jednak nadal obowiązek zamieszczania w orzeczeniu wskazań, o których mowa w art. 6b ust. 3 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, dotyczących np. odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby. Do czasu zmiany przepisów, wskazania te mogą być podstawą przyznawania osobie niepełnosprawnej stosownych świadczeń lub uprawnień – wskazał TK.

Jakie skutki dla pracodawców?

W ocenie POPON wyrok TK będzie miał istotne znaczenia dla rynku pracy osób z niepełnosprawnościami. Bez szybkiej interwencji legislacyjnej niemożliwe będzie korzystanie z części instrumentów wspierających aktywność zawodową tej grupy osób.

Ustawodawca przewidział, że część instrumentów wspierających je na rynku pracy kierowana jest do węższej ich grupy. Wybór tej grupy opiera się na konkretnych zapisach w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności – ustawodawca używa odniesienia do osób, wobec których orzeczono jedno z wymienianych w ustawie schorzeń. Oznacza to, że korzystanie z tego instrumentu uwarunkowane jest posiadaniem informacji na ten temat, zawartej w odpowiedniej treści orzeczenia.

Symbol przyczyny niepełnosprawności pracownika ma znaczenie zarówno w zakresie ustalania wskaźników zatrudnienia jak i możliwości korzystania z wyższego dofinansowania do wynagrodzenia. Oba te instrumenty służą zwiększeniu zatrudniania osób z niepełnosprawnościami będących w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy.

Oprac. kat, fot. pixabay.com

Data publikacji: 22.06.2018 r.