Sytuacja, w jakiej obecnie się znajdujemy, jest bezprecedensowa. Kwarantanna w dużej mierze przeniosła życie zawodowe do sfery online i spowodowała zmiany, które odwracają rynek pracy w niektórych branżach o 180 stopni. Niemniej czas izolacji nie musi być momentem straconym pod względem inwestycji w siebie. Nie musi, a nawet nie może, ponieważ kiedy wirus „odpuści”, będziemy musieli odnaleźć się w nowej rzeczywistości, być może przekwalifikować, żeby znaleźć się w pierwszym szeregu. Takie prognozy przywodzą na myśl ideę lifelong learningu.
Popularna obecnie idea lifelong learning, czyli uczenia się przez całe życie, towarzyszy człowiekowi od stuleci, chociaż nie zawsze była znana pod tą nazwą. Ciągła edukacja pozwala poszerzać posiadane kompetencje i kwalifikacje oraz dostosować się do zmian zachodzących na dynamicznym rynku pracy – tak było. Nowa rzeczywistość, z którą musimy się zmierzyć w dobie epidemii, nadaje idei nowy ton.
Lifelong learning w dobie kryzysu
Zgodnie z definicją Unii Europejskiej lifelong learning oznacza stałe podnoszenie kwalifikacji i kompetencji niezależnie od wieku i wcześniej zdobytego doświadczenia zawodowego. Kształcenie ma charakter ciągły i powinno trwać od dzieciństwa do wieku podeszłego, także po zakończeniu formalnej edukacji. Tyle z definicji. Jak to wygląda w praktyce? Idea lifelong learning oznacza, że możemy i powinniśmy uczyć się przez całe życie. Każda wiedza, jaką zdobywamy, jest tak samo cenna i możemy ją wykorzystać na drodze zawodowej – niezależnie od tego, czy uczyliśmy się sami, w domu, w szkole, czy na kursach.
Jedną z konsekwencji epidemii, jest izolacja tysięcy osób w domach i związany z nią brak dostępu do tradycyjnych źródeł nauczania (np. szkół, wyższych uczelni, kursów). Już teraz wymusza to konieczność korzystania wyłącznie z nowych technologii, takich jak internet, i przeniesienia na nie całego ciężaru związanego z kształceniem się, czyli zdobywanie wiedzy w systemie tzw. e-learningu. Możemy także być prawie pewni zmian na rynku pracy w wielu branżach, które będą wymagały od pracowników elastyczności w poszukiwaniu innych źródeł zarobkowania, a tym samym otwartości na możliwości przebranżowienia. Zatem – idea lifelong learningu przestaje być teoretyczną koncepcją czy postulatem, a staje się swoistą koniecznością.
W Polsce ideę uczenia się przez całe życie promuje Instytut Badań Edukacyjnych (IBE). Jej rozwinięciem są m.in. takie narzędzia jak unijny, od kilku lat wdrażany w Polsce Zintegrowany System Kwalifikacji (ZSK) oraz związany z nim Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji (ZRK), czyli praktyczne narzędzia, które pozwalają potwierdzać zdobyte kwalifikacje – także te, które zdobyliśmy samodzielnie, w domu.
Nauka w domu i nowe kwalifikacje
Podsumowując: czas spędzony w domu, np. na kwarantannie, nie musi być czasem jałowym. Może i powinien zostać wykorzystany na dokształcanie, zdobywanie nowych kompetencji zawodowych, przekwalifikowanie czy naukę języków obcych. Po powrocie do szeroko rozumianej normalności staniemy przed koniecznością rywalizacji na rynku pracy. „As w rękawie” – lub najlepiej kilka – będzie wtedy ważnym atutem. Warto inwestować w pomoce naukowe, kursy i szkolenia.
Jedno jest pewne – jeśli szukamy kursów lub szkoleń w internecie, muszą one dawać nam możliwość wiarygodnego potwierdzenia umiejętności certyfikatem. Słowo „wiarygodny” jest tu absolutnie kluczowe, ponieważ wiele propozycji, jakie znajdziemy w sieci, to tzw. „kursy-krzaki”. W takich sytuacjach pomocny jest system ZSK, który gromadzi, opisuje i porządkuje informacje na temat kwalifikacji, jakie możemy uzyskać w dowolny sposób.
Każda kwalifikacja, jaka została wpisana do systemu (można znaleźć je w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji) jest dokładnie opisana – wskazane jest, co należy wiedzieć i umieć, żeby uzyskać formalne potwierdzenie jej posiadania i otrzymać certyfikat. Do każdej kwalifikacji przypisany jest także właściwy poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji, dzięki czemu można porównać je z kwalifikacjami nadawanymi w innych krajach. To narzędzie pozwala na wyrównanie szans osób uczących się samodzielnie i tych korzystających z formalnej edukacji, co w praktyce oznacza realizację zasady lifelong learningu. Zatem – ZSK porządkuje nasze zdobywanie wiedzy.
Lifelong learning priorytetem edukacyjnym UE
Koncepcja lifelong learning jest jednym z priorytetów UE, ponieważ pozwala społeczeństwu sprostać wyzwaniom współczesności: rozwojowi technologicznemu, światowej integracji i zmianom społeczno-kulturowym. Wspiera także przepływ pracowników pomiędzy sektorami gospodarki i ułatwia społeczną mobilność. Słowem – pozwala rynkowi pracy nadążać za zmianami cywilizacyjnymi. Hasła, które towarzyszą tej idei to aktywizacja zawodowa, przekwalifikowanie i zapobieganie wykluczeniu zawodowemu. W obecnej, szczególnej sytuacji roku 2020, kiedy pandemia wyznaczyła nowe wskazania dla gospodarki, wydaje się, że będą to obszary kluczowe na rynku pracy.
Więcej informacji na temat Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji: www.kwalifikacje.edu.pl.
Info: centrumprasowe.pap.pl, fot. Lion Haloho
Data publikacji: 22.04.2020 r.
