Badania przesiewowe w kierunku raka jelita powinny być wykonywane już od 45. roku życia

Należy obniżyć próg wiekowy badań przesiewowych z użyciem kolonoskopii z 50. do 45. roku życia – postuluje Fundacja EuropaColon Polska. W ostatnich latach nowotwór ten coraz częściej wykrywany jest u osób przed pięćdziesiątką.

– 45-latek ma dziś takie samo ryzyko raka jelita grubego, jak 50-latek 10 lat temu – stwierdza w informacji przekazanej PAP wiceprezes Fundacji EuropaColon Polska Iga Rawicka. Dodaje, że młodzi ludzie zwykle diagnozowani są w bardziej zaawansowanym stadium tej groźnej choroby.

– Dzieje się tak dlatego, ponieważ mało kto przyjmuje, że w wieku 35-45 lat można mieć raka jelita grubego. Chorzy zbyt długo zwlekają z wizytą u lekarza od zauważenia pierwszych objawów. Australijskie dane wskazują nawet, że rak jelita grubego jest najbardziej śmiertelnym nowotworem wśród grupy wiekowej 25-34 lata – przekonuje Iga Rawicka.

United States Preventive Services Task Force, gremium doradcze rządu amerykańskiego, zaleciło w maju 2021 r. rozpoczynanie badań przesiewowych w kierunku raka jelita już od 45. roku życia. Decyzja ta związana jest z rekomendacją Amerykańskiego Towarzystwa Onkologicznego (ACS) z 2018 r. dotycząca obniżenia wieku badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego z 50 do 45 lat.

– Zmiana ta odzwierciedla zaktualizowane dane na temat zachorowalności na raka jelita grubego w Stanach Zjednoczonych. Szczególny niepokój wywołuje alarmująca tendencja wzrostowa rozpoznawania tego raka wśród osób poniżej 50. roku życia – podkreśla wiceprezes Fundacji EuropaColon Polska.

Obniżenie wieku badań przesiewowych z użyciem kolonoskopii pozwoliłoby wykryć u ludzi młodych raka jelita grubego we wcześniejszej fazie rozwoju, gdy większe są szanse na skuteczne leczenie. Według Fundacji wśród osób poniżej 50. roku życia aż 75 proc. przypadków tego nowotworu jest zdiagnozowanych między 40. a 49. rokiem życia.

– Większość tych przypadków jest w bardzo zaawansowanym stadium rozwoju, sugerując, że nowotwór mógł się rozwijać niezauważony przez wiele lat poprzedzających diagnozę. Opóźnienie w poddaniu się badaniom przesiewowym, a co za tym idzie późne rozpoznanie, daje rakowi czas na rozwój i rozprzestrzenienie się w formie przerzutów do innych narządów – zaznacza Iga Rawicka.

Powołuje się ona na dane, z których wynika, że w Europie 24 proc. nowotworów jelita grubego rozpoznawanych jest w IV stadium rozwoju choroby we wszystkich grupach wiekowych. – To drastycznie zmniejsza szanse przeżycia, daje niepotrzebne wysokie koszty leczenia, a także ma bezpośredni wpływ na jakość życia pacjentów i ich opiekunów – dodaje.

Młodzi ludzie nie spodziewają się, że mogą zachorować na raka. Według badania przeprowadzonego wśród amerykańskich młodych pacjentów z rakiem jelita grubego aż 41 proc. odwlekło wizytę lekarską o 6 miesięcy albo dłużej. Lekarze zaś nie traktują dolegliwości tych osób jako realne zagrożenie życia, uważając, że są za młodzi na zachorowanie na raka jelita grubego. W efekcie pacjenci mają za sobą kilka wizyt lekarskich u różnych specjalistów zanim zostanie postawiona właściwa diagnoza.

Iga Rawicka twierdzi, że 67 proc. z badanej grupy było u co najmniej dwóch różnych lekarzy zanim na kolejnej zostali prawidłowo zdiagnozowani. W konsekwencji nowotwór rozpoznawany jest za późno, bez szansy na całkowite wyleczenie. 71 proc. badanych zostało zdiagnozowanych w III lub IV stadium zaawansowania choroby, gdy wyleczenie jest zdecydowanie dużo trudniejsze. Często nie jest już możliwe leczenie radykalne, polegające na całkowitym usunięciu guza, a pozostaje tylko leczenie paliatywne.

Rak jelita grubego przed 50. rokiem życia najprawdopodobniej związany jest z niekorzystnym stylem życia. Z danych Fundacji EuropaColon Polska wynika, że o ile czynniki genetyczne mogą odpowiadać za 14 proc. zachorowań, to aż 56 proc. zachorowań związanych jest ze stylem życia i otyłością. Ważna jest też rola naszego mikrobiomu w jelitach, wpływającego na odporność naszego systemu.

– Zbyt mała ilość ruchu, niewłaściwe odżywianie, brak dbałości o kondycje psychiczną splatają się w ciąg zachowań, które w efekcie prowadzą do rozwoju tak groźniej choroby, jaką jest rak jelita grubego. Na dodatek Polacy nie mają nawyku wykonywania badań kontrolnych. Rekomendacja obniżenia wieku badań przesiewowych w kierunku raka jelita grubego do 45. roku życia pokazuje jak istotne jest wczesne wykrycie tej choroby – przekonuje prezes Fundacji STOMAlife Dorota Minta.

W Polsce badania przesiewowe z użyciem kolonoskopii na zaproszenie wykonywane są od 55. roku życia. W ramach Programu Badań Przesiewowych Raka Jelita Grubego można jednak się zgłosić samemu na kolonoskopię już od 50. roku. Niestety, świadomość profilaktyki raka jelita grubego jest wciąż w naszym kraju bardzo niska. Na zaproszenie na badanie w ramach Programu odpowiada zaledwie 17 proc. osób. (PAP)

Zbigniew Wojtasiński

Data publikacji: 21.06.2021 r.