Białko tenascyna C wydaje się mieć kluczowe znaczenie dla zachowania siły mięśniowej w późnym wieku – informuje pismo „Communications Biology”.
Wraz z wiekiem mięśnie stopniowo zmniejszają swoja masę i stają się coraz słabsze, co w oczywisty sposób utrudnia wykonywanie codziennych czynności, z czasem nawet wstawanie z łóżka. Niska masa mięśniowa u osób starszych – znana jako sarkopenia – to poważny problem dla utrzymania jakości życia w starzejącej się populacji. Pacjenci z sarkopenią są bardziej narażeni na hospitalizację, podatni na upadki i złamania, które mogą przyspieszyć pogorszenie stanu zdrowia.
„Postępująca utrata masy mięśni szkieletowych i ich funkcji ma związek ze słabą przeżywalnością pacjentów. Absolutnie kluczowe jest, abyśmy byli w stanie opracować strategie utrzymania masy mięśniowej w miarę starzenia się” – powiedziała w materiałach prasowych dr Alessandra Sacco z Sanford Burnham Prebys Medical Discovery Institute (USA).
Sacco i jej zespół badawczy wykazali, że tenascyna C (TnC), białko zawarte w macierzy zewnątrzkomórkowej, galaretowatej substancji znajdującej się pomiędzy komórkami mięśniowymi, sprzyja rozwojowi społeczności komórek macierzystych mięśni, niezbędnych do efektywnej regeneracji tychże mięśni.
Naukowcy wykazali również, że poziom tego białka spada wraz z wiekiem, co prowadzi do spadku liczby komórek macierzystych mięśni i zmniejszenia możliwości ich naprawy. „Kodujący to białko gen TnC był jednym z genów, których poziom jest szczególnie podwyższony w okresie prenatalnym – zaznaczyła wypowiadająca się w materiałach prasowych dr Lale Cecchini, pracownik naukowy laboratorium Sacco i współautorka manuskryptu. – W tym okresie organizmy intensywnie produkują białka wykorzystywane do budowy mięśni, których będą potrzebować w okresie dorosłości”.
Jak wykazały wcześniejsze badania autorów, podczas ostrego urazu lub normalnego zużycia organizm ponownie wykorzystuje te same szlaki, które były aktywne w zarodku, aby pierwotnie wytworzyć tkankę.
„TnC zazwyczaj nie jest ekspresjonowany w zdrowych mięśniach dorosłych, ale jego poziom gwałtownie wzrasta po urazie, aby reaktywować programy niezbędne do regeneracji i naprawy” – zaznaczyła Sacco, starszy i korespondencyjny autor badania (https://www.nature.com/articles/s42003-025-09189-z).
W nowym badaniu naukowcy wykorzystali myszy pozbawione TnC. W porównaniu ze zdrowymi gryzoniami myszy bez TnC miały mniej komórek macierzystych mięśni. „Komórki macierzyste były również w mniejszym stopniu zdolne do tworzenia nowych komórek macierzystych i utrzymywania ich odpowiedniej populacji, co skutkowało zaburzeniami zdolności do naprawy uszkodzonych mięśni” – zaznaczyła Cecchini. Naukowcy poszukiwali źródła TnC, a także receptora umożliwiającego TnC interakcję z komórkami macierzystymi mięśni.
„Odkryliśmy, że komórki podporowe, zwane progenitorami fibroadipogenicznymi, wydzielają TnC, co ma sens, biorąc pod uwagę znaną rolę tych komórek w regeneracji mięśni” – wskazała Sacco.
Jak się okazało, TnC komunikuje się z komórkami macierzystymi mięśni poprzez receptor komórkowy zwany aneksyną A2.
„Ich ujawnienie jest trochę jak identyfikacja muzyków w orkiestrze – wskazała Cecchini. – Tak jak każdy instrument przyczynia się do ogólnej kompozycji, tak teraz możemy dowiedzieć się więcej o tym, jak różne sygnały z każdego typu komórek są koordynowane w celu naprawy mięśni”.
Jako że starzenie się ogranicza regenerację mięśni szkieletowych, naukowcy zbadali, czy starzenie się wpływa również na ilość TnC w tkance mięśniowej. Jak wykazały eksperymenty, starsze myszy miały niższy poziom TnC, a ich komórki macierzyste mięśni były mniej zdolne do migracji do miejsc urazów mięśni. Można było jednak skorygować te mankamenty podając starzejącym się komórkom macierzystym mięśni TnC.
„Wykazaliśmy, że myszy pozbawione TnC wykazują fenotyp przedwczesnego starzenia się i że przywrócenie TnC może być strategią terapeutyczną w przypadku utraty masy mięśniowej związanej z wiekiem” – zaznaczyła Sacco.
TnC to duże białko wewnątrzkomórkowe, które nie nadaje się do podawania w formie tabletek ani zastrzyków, dlatego potrzebne są dalsze badania, aby opracować skuteczny sposób dostarczania tego białka tam, gdzie jest potrzebne.
„Postępy w nauce, medycynie i zdrowiu publicznym znacznie wydłużyły średnią długość życia – podkreśliła Sacco. – Teraz musimy wprowadzić te same ulepszenia w zakresie zdrowia, zaczynając od przeciwdziałania słabości, upadkom i złamaniom”. (PAP)
Paweł Wernicki, fot. pexels,com
Data publikacji: 08.12.2025 r,
