Co 10. zgon chorego na cukrzycę spowodowany niedocukrzeniem

– W Polsce co roku z powodu cukrzycy i jej powikłań umiera ok. 21 tys. osób. Ocenia się, że 10 proc. z tego, czyli około 2 tys., jest spowodowane powikłaniami ciężkiej hipoglikemii (inaczej niedocukrzenie, tj. spadek poziomu glukozy we krwi poniżej normy – PAP) – powiedział PAP prof. Paweł Piątkiewicz, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych i Diabetologii II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Koszty hipoglikemii w naszym kraju ocenia się na co najmniej 30 mln rocznie.
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) o hipoglikemii mówimy, gdy poziom glukozy we krwi spadnie poniżej 70 mg/dl (miligramów na decylitr). Może się to objawić: osłabieniem i zawrotami głowy, nudnościami, wymiotami, zaburzeniami oddychania i koordynacji ruchowej, niepokojem, silnym uczuciem głodu, poceniem się oraz sennością.

– Hipoglikemia to jeden z najczęstszych problemów w leczeniu cukrzycy; stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia chorych. Brak rozpoznania i szybkiego podjęcia działań zapobiegających może doprowadzić do utraty przytomności, drgawek a nawet śpiączki – powiedział prof. Piątkiewicz.
Jak wyjaśnił, czynniki ryzyka hipoglikemii można podzielić na te, które są zależne od samego pacjenta, oraz te zależne od terapii.
– Jeżeli pacjent będzie nieprawidłowo stosował się do zaleceń lekarskich i na przykład poda sobie dawkę insuliny nieadekwatną do składu spożytego posiłku lub do poziomu wysiłku fizycznego, to grozi mu hipoglikemia – tłumaczył prof. Piątkiewicz. Hipoglikemie mogą również występować w czasie snu. Niektóre objawy hipoglikemii nocnej to np. niespokojny sen, koszmary senne, nadmierne pocenie, drgawki.
Ryzyko wystąpienia hipoglikemii może też być związane z samą terapią cukrzycy, której zadaniem jest obniżenie zbyt wysokich wartości cukru we krwi.

Prof. Piątkiewicz przypomniał, że diabetolodzy najbardziej obawiają się hipoglikemii u osób w wieku podeszłym, u których słabiej funkcjonują nerki, wątroba i gruczoły dokrewne, a czas trwania hipoglikemii jest przez to wydłużony. Nawracające epizody hipoglikemii powodują uszkodzenie tkanki mózgu i przyczyniają się do pogorszenia sprawności umysłowej, są też bardzo niebezpieczne dla serca. Dlatego powinno się szczególnie unikać hipoglikemii u osób po udarach mózgu i zawałach serca.
– Musimy pamiętać, że cele terapeutyczne w leczeniu cukrzycy są różne w różnych grupach wiekowych i u pacjentów w wieku podeszłym nie możemy zbyt restrykcyjnie kontrolować poziomu glukozy Bardzo istotny jest również dobór leków przeciwcukrzycowych dla danego pacjenta. My obserwujemy ostatnio coraz więcej ciężkich hipoglikemii w związku ze stosowaniem pochodnych sulfonylomocznika (lek doustny stosowany w cukrzycy typu 2 – PAP). U chorych starszych zdecydowanie korzystne byłoby stosowanie leków z grupy tzw. inkretynomimetyków, w przypadku których ryzyko hipoglikemii jest niskie – podkreślił diabetolog.

Dodał, że obecnie stosuje je niewielka grupa chorych na cukrzycę typu 2 ze względu na brak refundacji. – Pacjentów po prostu nie stać na te terapie, ponieważ średni koszt takiego leczenia waha się od 200 zł miesięcznie dla inhibitorów DPP-4 do ok. 500 zł dla analogów GLP-1. Dlatego zdecydowanie wcześniej włączamy tym chorym insulinoterapię, która wiąże się z wyższym ryzykiem hipoglikemii” – wyjaśnił prof. Piątkiewicz.
Zaznaczył, że jeśli chodzi o insulinoterapię to również istnieje możliwość zmniejszenia ryzyka niedocukrzenia. – Jeśli pacjent jest narażony na hipoglikemię to na przykład możemy u niego stosować długo działający analog insuliny, który ma zdecydowanie korzystniejszy profil bezpieczeństwa niż insulina ludzka i praktycznie nie powoduje niedocukrzeń nocnych – powiedział specjalista. Dodał, że w Polsce refundacja długo działających analogów jest również bardzo ograniczona.
Według prof. Piątkiewicza wystąpienie wstrząsu hipoglikemicznego można przewidzieć. Jednak niezbędna do tego jest znajomość objawów hipoglikemii oraz uważna obserwacja własnego organizmu, a także regularne pomiary poziomu cukru we krwi w różnych sytuacjach – na czczo, po posiłku, przed snem, po aktywności fizycznej.
Specjalista podkreślił, że świadomość na temat hipoglikemii jest wciąż zbyt niska. – Lekarze często zapominają zapytać swoich pacjentów, czy doświadczyli epizodu niedocukrzenia. Tymczasem powinno się o to pytać podczas każdej wizyty. Z drugiej strony, sami pacjenci często bagatelizują to zagadnienie i nie zgłaszają objawów hipoglikemii lekarzowi – powiedział diabetolog.

Joanna Morga (PAP)
jjj/ agt/ mki/

Data publikacji: 01.12.2014 r.