Już dziś startuje ogólnopolska akcja bezpłatnych badań dla pacjentów z cukrzycą

W całej Polsce, od 17 listopada rusza ogólnopolska akcja edukacyjno-profilaktyczna Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran, w ramach Światowego Tygodnia Świadomości Stopy Cukrzycowej. W ponad 60 placówkach medycznych i podologicznych rozpoczęły się bezpłatne badania stóp dla pacjentów chorujących na cukrzycę. Polska akcja jest częścią międzynarodowej kampanii zainicjowanej przez organizację D-Foot International, której celem jest wczesne wykrycie powikłań cukrzycy oraz zmniejszenie liczby amputacji kończyn dolnych.

Czy naprawdę trzeba czekać, aż stopa zacznie boleć?
Stopa cukrzycowa najczęściej rozwija się bez wyraźnych objawów bólowych. To dlatego tak łatwo ją przeoczyć. Drobny uraz, otarcie czy pęcherz u pacjenta z długo trwającą cukrzycą – w połączeniu z niewydolnością naczyń i zaburzeniami czucia stopniowo doprowadza do powstania głębokiej rany, martwicy, zakażenia, a w konsekwencji do amputacji. W większości przypadków takim konsekwencjom można zapobiec.

– Najgroźniejsze w stopie cukrzycowej są te objawy, które nie budzą niepokoju pacjenta. Kiedy zaczyna się problem ze stopą, ani pacjent, ani system najczęściej nie reagują. W naszych gabinetach stale spotykamy osoby, które od kilku tygodni bądź miesięcy miały ranę na stopie, ale bagatelizowały ją „bo nie bolała”. Niestety równie często zgłaszają się pacjenci, którzy próbowali zainteresować swoją raną lekarzy, ale byli odsyłani, „bo nie wymagają leczenia w naszej placówce”. A my dobrze wiemy, że rany stopy cukrzycowej są zagrożeniem dla zdrowia i życia na poziomie dokładnie takim jak nieleczony rak. Dlatego ta akcja jest tak ważna – ma uruchomić czujność pacjentów i lekarzy, zanim dojdzie do nieodwracalnych strat. Każdy przebadany pacjent to potencjalnie jedna mniej amputowana kończyna. A to efekt nie tylko medyczny. To życie, które może dalej toczyć się normalnie bez wózka, bez protezy, bez życiowej katastrofy, bez obciążeń socjalnych. Warto to powiedzieć głośno: amputacje cukrzycowe są możliwe do uniknięcia. Trzeba wdrożyć działania profilaktyczne u każdego diabetyka, a chorych z cukrzycową chorobą stóp leczyć niezwłocznie, a nie odsyłać na przysłowiowy Berdyczów. Dlatego postulujemy utworzenie wyspecjalizowanego oddziału stopy cukrzycowej w każdym województwie – mówi dr n. med. Przemysław Lipiński, prezes Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran, ekspert kampanii „Rany pod kontrolą” i przedstawiciel Polski w D-Foot International.

Według „Porozumienia na rzecz Profesjonalnej Terapii Ran”, opracowanego przez ekspertów kampanii „Rany pod kontrolą”, aż 77 proc. hospitalizacji z powodu powikłań ran dotyczy osób powyżej 60. roku życia, a większość przypadków to efekt późnego rozpoznania i braku skoordynowanej opieki. W Polsce zdecydowana większość amputacji odbywa się w trybie nagłym, mimo że wielu z nich można było zapobiec dzięki wczesnym badaniom i edukacji, takim jak te prowadzone w ramach obecnej akcji. Eksperci zaangażowani w kampanię Rany pod kontrolą podkreślają, że skuteczna profilaktyka i wczesna diagnostyka powinny dotyczyć każdego typu rany, zanim stanie się ona zagrożeniem dla zdrowia lub życia. Dlatego działania podejmowane w ramach kampanii mają na celu poprawę opieki nad wszystkimi pacjentami z ranami trudno gojącymi się, niezależnie od ich przyczyny.

Na czym polega badanie i kto może z niego skorzystać?
Badanie wykonywane w placówkach uczestniczących w akcji trwa około 10 minut i obejmuje proste procedury: ocenę czucia (za pomocą monofilamentu), ocenę tętna na tętnicach stóp oraz rozmowę edukacyjną z pacjentem. Po zakończeniu badania każda osoba otrzyma kartę informacyjną oraz dopasowane do swojego poziomu ryzyka zalecenia profilaktyczne.

Z badania skorzystać mogą osoby z rozpoznaną cukrzycą bez względu na wiek czy typ choroby. Akcja nie obejmuje pacjentów w trakcie aktywnego leczenia stopy cukrzycowej. Jej celem jest profilaktyka, czyli zatrzymanie procesu chorobowego przed rozwinięciem się poważnych powikłań.

Wystarczy gabinet, zespół i odpowiednia intencja
W akcję zaangażowały się placówki podstawowej opieki zdrowotnej, gabinety pielęgniarskie, podologiczne i poradnie diabetologiczne w całym kraju. Każda z nich ustala własny harmonogram i liczbę osób, które może nieodpłatnie przebadać w terminie 17-22 listopada.

–  Zależy nam, by to badanie stało się rutyną. Taką samą jak kontrola poziomu cukru. Taką, o której pacjent z cukrzycą sam pomyśli, zanim ktoś go do niej skieruje. Bo każda edukacja: pielęgniarska, farmaceutyczna, diabetologiczna zaczyna się od rozmowy. A my, dzięki tej akcji, tę rozmowę inicjujemy tam, gdzie pacjent faktycznie się pojawia. Nie spodziewamy się przebadać trzech milionów diabetyków w jeden tydzień. Ale chcemy zmobilizować pacjentów, medyków i decydentów, aby profilaktyczna kontrola stóp weszła do rutyny opieki nad chorym z cukrzycą – komentuje dr n. med. i n. o zdr. Karolina Kruszewska-Bąk, krajowa koordynatorka akcji z ramienia PTLR.

Mapa placówek wykonujących badania: https://ptlr.org/mapa-placowek/

Źródło danych:
• Porozumienie na rzecz Profesjonalnej Terapii Ran, https://ranypodkontrola.pl/do-pobrania/

kat/, ulotka: materiały prasowe

Data publikacji: 17.11.2025 r.