Każda infekcja jest szczególnie niebezpieczna dla cierpiących na choroby przewlekłe

Dla osób cierpiących na choroby przewlekłe każda infekcja jest szczególnie niebezpieczna – ostrzegają eksperci. Przekonują, że osoby z wielochorobowością oraz seniorzy powinny się szczepić przeciwko zakażeniom takim jak grypa, Covid-19 oraz inne infekcje układu oddechowego.

Wielochorobowość jest wśród Polaków powszechna, szczególnie wśród osób starszych. „Po 60-65. roku życia większość Polaków to pacjenci wielochorobowi. A wraz z wiekiem jesteśmy bardziej podatni na infekcje i często mają one cięższy przebieg” – ostrzegł w informacji przekazanej PAP prof. Artur Mamcarz, kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wydziału Lekarskiego WUM.

Eksperci dodali, że błędne jest przekonanie, że skoro dotąd się nie chorowało, to nadal jest się odporny na zakażenia układu oddechowego. „Wielu seniorów myśli o sobie: »Ja nie choruję«, »Ja tylko lekko choruję«. Ale wraz z wiekiem infekcje zdarzają się częściej, a każda choroba pozostawia ślad w organizmie” – tłumaczył zastępca przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Wakcynologii prof. Leszek Szenborn, kierownik Katedry i Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Specjalista ostrzegł, że początkowo możemy tego nie dostrzec, jednak po pewnym czasie zauważamy, że szybciej się męczymy, dostajemy zadyszki po zrobieniu krótszego dystansu. To mogą być skutki starzenia się, różnych schorzeń, jak też powikłania zakażeń układu oddechowego.

„Stan gorączkowy, przyspieszenie częstości rytmu serca, nasilenie problemów związanych z układem oddechowym: infekcja generuje ryzyko zaostrzenia choroby: metabolicznej, kardiologicznej, pulmonologicznej. Często konieczna jest hospitalizacja, a chociaż dzięki pobytowi w szpitalu ratujemy życie pacjenta, to każda hospitalizacja oznacza pogorszenie rokowania w chorobie przewlekłej” – zwrócił uwagę prof. Mamcarz.

Z wiekiem słabnie sprawność układu immunologicznego, co zwiększa podatność na różnego rodzaju infekcje. Ale pogarsza się też ogólna sprawność naszego organizmu, co również ma ogromne znaczenie. „W naszej umiejętności bronienia się przed infekcjami istotną rolę odgrywa zarówno układ immunologiczny, jak i bariery ochronne nieimmunologiczne, np. skóra, łzy, ślina, wydzielina oskrzelowa i nabłonek śluzowo-rzęskowy dróg oddechowych, który odpowiada za oczyszczanie płuc” – wyjaśnił krajowy konsultant w dziedzinie geriatrii. prof. Tomasz Targowski.

Specjalista podkreślił, że wraz z wiekiem te wszystkie elementy starzeją się, zmniejsza się nasza ochrona przed infekcjami, a nasz układ odpornościowy ma słabszą zdolność „uczenia się” nowych patogenów. „Jesteśmy bardziej wrażliwi na infekcje, chorujemy częściej i ciężej. Zjawisko te nazywamy immunosenescencją, czyli starzeniem się układu immunologicznego” – zaznacza.

Infekcjami i ich powikłaniami najbardziej zagrożenie osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemię, cukrzycę, zespół metaboliczny oraz niewydolność serca, a dotyczy większości dorosłych, w tym szczególnie seniorów. Według prof. Mamcarza ponad 12 mln osób ma w naszym kraju nadciśnienie tętnicze, 18 mln osób – zaburzenia lipidowe, a 4 mln – cukrzycę typu 2. Badanie PolSenior wykazało, że 41 proc. osób powyżej 65 lat ma cztery i więcej chorób przewlekłych, a spośród osób powyżej 80 lat – 64 proc. choruje na cztery i więcej chorób przewlekłych.

„Dzięki szczepieniom możemy zapobiec infekcjom jak też ich powikłaniom, zaostrzeniom choroby przewlekłej, a także wielu odległym skutkom. Powinniśmy się zatem szczepić, żeby unikać czegoś, czego możemy uniknąć” – przekonywał prof. Szenborn.

Warto zaszczepić się szczególnie przeciw tym patogenom powodującym ciężkie zakażenia dróg oddechowych: przeciwko grypie, Covid-19, pneumokokom oraz wirusowi RS. „Warto też zaszczepić się przeciw półpaścowi, gdyż wraz z wiekiem rośnie ryzyko reaktywacji wirusa ospy wietrznej” – dodał prof. Targowski.

Specjaliści przekonywali, że nowoczesne szczepionki są skuteczne u osób z wielochorobowością oraz u seniorów. „U osoby starszej cały organizm pracuje gorzej. Nawet przez mięsień, w który chcemy podać szczepionkę, gorzej przepływa krew. Również komórki układu odpornościowego gorzej rozpoznają nowe antygeny. Dlatego nowoczesne szczepionki przeciw chorobom, które stają się groźne po 60. roku życia, są wyposażone w substancje wzmacniające, adiuwanty, tzw. wspomagacze, które mają wspomóc układ odpornościowy, by lepiej rozpoznał antygen, zapamiętał go i wytworzył przeciwciała, które pomogą zwalczyć chorobę, jeśli ona się pojawi” – tłumaczył prof. Szenborn. Jak wyjaśnił, adiuwanty są po to, by układ odpornościowy lepiej rozpoznał antygeny, dzięki temu szczepionki zawierają ich mniej. Antygeny i adiuwanty w szczepionkach są różne, dlatego szczepionki różnią się skutecznością.

Przykładem jest nowa szczepionka przeciw półpaścowi. „Zawiera ona adiuwant i rekombinowane białko, co pozwala na używanie jej nawet u osób z obniżoną odpornością. Tak więc w Polsce od razu zaczęliśmy stosować najlepszą szczepionkę przeciw półpaścowi. Nowoczesne szczepionki są odpowiedzią współczesnej medycyny na nasze zmieniające się, wraz z wiekiem, potrzeby” – wskazał prof. Szenborn.

Specjalista przypomniał, że szczepienie jest najbezpieczniejszą procedurą medyczną. „Im bardziej chory jest pacjent, im większą ma wielochorobowość, tym korzyści ze szczepienia są dla niego większe. Nie ma osób »zbyt chorych« na szczepienie” – podkreślił prof. Leszek Szenborn.

W Polsce zwiększa się dostępność do szczepień. Coraz więcej szczepionek jest częściowo refundowanych lub nawet całkowicie bezpłatnych dla osób powyżej 65. roku życia. Obecnie są to szczepionki: przeciw półpaścowi, pneumokokom, COVID-19, RSV i grypie (dwie pierwsze dla seniorów z chorobami współistniejącymi).

„Coraz więcej szczepień jest dostępnych za darmo dla osób powyżej 65. roku życia lub z dużą redukcją cenową, tak więc bariera finansowa jest coraz bardziej niwelowana” – zaznaczyła konsultant wojewódzka w dziedzinie epidemiologii na Mazowszu prof. Aneta Nitsch-Osuch, kierownik Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. (PAP)

zbw/ agt/, fot. freepik.com

Data publikacji: 06.10.2025 r.