Opracowano wytyczne farmakoterapii geriatrycznej dla lekarzy

Wytyczne geriatrów dla lekarzy – głównie rodzinnych – jak postępować ze starszymi pacjentami, aby uniknąć niepożądanych skutków z powodu za dużej liczby przyjmowanych przez seniorów leków opracowali lekarze w ramach projektu Fundacji Centrum Inicjatyw na Rzecz Społeczeństwa w Białymstoku.

Celem ogólnopolskiego projektu pod nazwą „Audyt obywatelski procesu leczenia farmakologicznego seniorów w Polsce” było uwrażliwienie lekarzy, aby pracując z seniorami zwracali uwagę na niepożądane skutki leczenia, ale i na skutki starzenia dla farmakoterapii.

– Chodzi tu o ilość leków jak i jakość leków oraz dawkowanie – powiedziała PAP kierownik Kliniki Geriatrii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku (UMB), wojewódzka konsultant ds. geriatrii prof. Barbara Bień, współautorka (z dr Eweliną Łukaszyk z poradni geriatrycznej szpitala MSWiA w Białymstoku) opublikowanych kryteriów.

W opracowanych wytycznych znalazły się przełożone na polski międzynarodowe, też aktualizowane kryteria. Powstał swoisty podręcznik dla lekarzy POZ.

Prof. Bień powiedziała że wielolekowość u seniorów to duży problem, wiele osób może nawet przyjmować leki, które wzajemnie się wykluczają, albo przyjmować kilka leków o takim samym działaniu, co również jest problemem. Zaznaczyła także, że często jeden specjalista nie wie, jakie leki temu samemu pacjentowi przepisał inny specjalista na inną chorobę, a to również może mieć swoje złe skutki.

– Jeśli chodzi o ilość leków, to zaleca się jednak, żeby wszyscy lekarze przeglądali listy leków, które są używane przez seniorów, nie tylko zgodne ze swoją specjalizacją, również inne leki, które przyjmuje senior od innych specjalistów, suplementy diety. To jest bardzo ważna sprawa, ponieważ wraz z ilością spożywanych preparatów, zarówno tych na receptę jak również pozarecepturowych, zwiększa się ryzyko niepożądanych działań, interakcji między lekami – podkreśla prof. Bień.

W opracowanych wytycznych podano powołując się na badania Polsenior 21, że ok. 80 proc. osób po 65-ym roku życia choruje na więcej niż jedną chorobą i średnio przyjmuje ponad 4 leki na receptę, a w grupie wiekowej powyżej 85 roku życia jest to już prawie sześć leków. „51 proc. seniorów przyjmuje codziennie 5 lub więcej leków recepturowych, a 12 proc. przyjmuje co najmniej 10 pozycji lekowych, co spełnia kryteria ciężkiej wielolekowości. Ponadto wykazano, że suplementy diety przyjmuje 32 proc. polskich seniorów” – napisano w udostępnionych PAP wytycznych.

„Aby lecząc nie szkodzić, powinniśmy zawsze uwzględniać leki przyjmowane z zalecenia innych lekarzy, a także zażywane przez pacjenta +na własną rękę+.” – podkreślono w wytycznych. Dodano, że wielolekowość może prowadzić do wielu szkód, które są związane z lekami, w tym do upadków, a przez to złamań.

Bień podkreśla, że lekarze leczą zgodnie z obowiązującymi wytycznymi w leczeniu danej choroby, ale trudno jest pogodzić ze sobą wytyczne w leczeniu kilku chorób na raz, uwzględniając także wiek seniora, stan pacjenta.

– W wieku starszym należałoby troszeczkę inaczej na to spojrzeć (…) w pewnych grupach wiekowych, sytuacjach klinicznych, jeśli chodzi o funkcje wątroby, nerek, ośrodkowego układu nerwowego, musimy uczyć się zamieniać, odstawiać, zmniejszać dawkę, dostosowywać -mówi pani profesor. Robią to geriatrzy, ale – jak podkreśla prof. Bień – trzeba te wiedzę udostępniać innym lekarzom.

Prof. Bień poinformowała , że opracowane wytyczne lekarze będą mogli poznać już podczas pierwszego szkolenia online, które 2 lutego odbędzie się w Naczelnej Izbie Lekarskiej. Mają być także dostępy na portalu Medycyna Praktyczna (mp.pl). Jest też pomysł, aby powstała tematyczna aplikacja dla lekarzy na smartfony.

W ramach projektu powstał także symboliczny paszport dla seniora, gdzie można spisać wszystkie informacje o przyjmowanych lekach. Ma to pomóc zebrać w jednym miejscu takie dane, które są potrzebne lekarzom. Paszport można wydrukować ze strony projektu, wypełnić i mieć ze sobą np. na wizytach lekarskich. Materiały są na stronie fundacjafcis.pl.

Projekt dofinansowano z Programu Aktywni Obywatele Fundusz Krajowy finansowanego z tzw. funduszy norweskich. (PAP)

Izabela Próchnicka, fot. pixabay.com

Data publikacji: 24.01.2023 r.