Projekt Onko-SPARK – naukowcy szukają nowych terapii przeciwnowotworowych

Realizowany na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu projekt Onko-SPARK może zrewolucjonizować leczenie nowotworów. Hipoteza badawcza zakłada, że kombinacja nowych związków chemicznych i elektroporacji wzmocni ich potencjał przeciwnowotworowy i będzie bardziej przyjazna dla pacjenta.

W przesłanym 29 maja przez uczelnię komunikacie napisano, że dzięki projektowi Onko-SPARK powstaną nowe, skuteczniejsze i bezpieczniejsze metody walki z chorobami nowotworowymi.

„Projekt Onko-SPARK skupia się na opracowaniu nowych związków chemicznych – pochodnych dimetylopirydyno-3-karboksyamidu – jako potencjalnych leków przeciwnowotworowych. Wcześniejsze badania zespołu Katedry i Zakładu Biologii Molekularnej i Komórkowej UMW potwierdzają silne działanie przeciwnowotworowe tych związków. Pokazują, że mogą one selektywnie niszczyć komórki nowotworowe, hamować ich rozwój i utrudniać tworzenie przerzutów. A gdyby dostarczyć je bezpośrednio do komórek rakowych, to taka celowana terapia może zminimalizować toksyczny wpływ na zdrowe tkanki” – napisano.

Kierownik projektu prof. Julita Kulbacka wyjaśniła, że taką możliwość zapewnia elektroporacja, czyli metoda tymczasowego „otwierania” błon komórkowych za pomocą impulsów elektrycznych.

„Ułatwia to skuteczne przenikanie leków do wnętrza komórek rakowych i zwiększa ich działanie terapeutyczne. Nasza hipoteza badawcza zakłada, że kombinacja nowych związków chemicznych i elektroporacji wzmocni ich potencjał przeciwnowotworowy. Naszym celem jest stworzenie terapii, która będzie nie tylko skuteczna, ale też bardziej przyjazna dla pacjenta. W rezultacie chcemy ograniczyć toksyczność leczenia i poprawić jakość życia chorych” – powiedziała Kulbacka, cytowana w komunikacie.

Naukowcy z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu pod kierownictwem prof. dr hab. inż. Julity Kulbackiej z Katedry i Zakładu Biologii Molekularnej i Komórkowej UMW oraz drugiego współkierownika merytorycznego projektu dr hab. Piotra Świątka, prof. UMW z Katedry i Zakładu Chemii Leków UMW, pracują nad przełomowym rozwiązaniem.

„Projekt opiera się na nowych związkach z grupy pochodnych 4,6-dimetylo-N-(2-hydrazynylo-2-oksoetylo)-2-sulfanylopirydyno-3-karboksyamidu. Związki obejmujące m.in. hydrazydy i pochodne triazolowe oraz oksadiazolowe zostały opracowane przez prof. Piotra Świątka i jego zespół” – wyjaśniono w komunikacie.

Projekt Onko-SPARK zakłada również wykorzystanie zaawansowanych modeli badawczych, takich jak hodowle komórkowe w układach 2D i 3D (tzw. sferoidy), które lepiej odwzorowują warunki panujące w organizmie człowieka. Dzięki temu możliwa jest dokładniejsza ocena skuteczności i bezpieczeństwa nowych terapii.

Ważnym elementem projektu jest również analiza farmakokinetyczna, obejmująca wchłanianie, metabolizm i wydalanie związków. Jak wyjaśniono, jest to kluczowe dla określenia, jak badane substancje zachowują się w organizmie i jak można je wykorzystać w leczeniu nowotworów.

Projekt Onko-SPARK pozwoli na opracowanie nowych związków chemicznych, charakteryzujących się wysoką selektywnością wobec komórek nowotworowych i niską toksycznością dla zdrowych tkanek. „Może prowadzić do zmniejszenia liczby i nasilenia działań niepożądanych związanych z tradycyjną chemioterapią. Ich redukcja jest kluczowa dla poprawy jakości życia pacjentów onkologicznych, którzy często cierpią z powodu skutków ubocznych terapii” – podsumowała prof. Kulbacka.

Projekt Onko-SPARK jest dofinansowany ze środków Krajowego Planu Odbudowy kwotą ponad 6 mln zł.(PAP)

ros/ agt/, fot. freepik.com

Data publikacji: 29.05.2025 r.