Przewlekły brak snu może uszkodzić mózg
Nadmiernie pobudzone przez brak snu komórki glejowe mogą uszkodzić mózg - sugerują przeprowadzone na myszach badania, o których informuje "Journal of Neuroscience".
Obecne w mózgu komórki glejowe w normalnych warunkach pozwalają się pozbyć niesprawnych komórek i odpadów, co jest korzystne dla działania układu nerwowego. Jak jednak wykazał eksperymentalnie Michele Bellesi z Universita Politecnica delle Marche w Ankonie (Włochy) w przypadku przewlekle pozbawionych snu myszy te same komórki stają się nadaktywne i zaczynają niszczyć prawidłowe neurony.
Zdaniem autora badań efekt ten może tłumaczyć, dlaczego przewlekły brak snu zwiększa ryzyko rozwoju choroby Alzheimera i innych chorób neurologicznych.
Podczas badań porównywane były mózgi myszy, którym pozwalano się wyspać do woli; takich, którym nie pozwolono spać przez osiem godzin z rzędu; oraz myszy pozbawianych snu przez pięć dni z rzędu. Naukowcy zwracali szczególną uwagę na komórki glejowe, które zajmują się utrzymaniem porządku – wcześniejsze badania wykazały, że gen, który reguluje aktywność tych komórek jest bardziej aktywny po okresie niedoboru snu.
Jeden z typów komórek glejowych – astrocyty – usuwa niepotrzebne synapsy w mózgu, aby przebudować sieć połączeń pomiędzy komórkami. Inny typ – komórki mikrogleju – przeszukuje mózg w poszukiwaniu uszkodzonych komórek i odpadów.
Zespół Bellesiego odkrył, że w mózgach wyspanych myszy astrocyty są aktywne w około 6 procentach synaps. Bardziej aktywne wydawały się być u myszy pozbawionych snu – te, które utraciły osiem godzin snu wykazały aktywność astrocytów w około 8 procentach synaps, a u chronicznie pozbawionych snu były aktywne w 13,5 procentach synaps.
To sugeruje, że utrata snu może skłaniać astrocyty do intensywniejszej aktywności – zwłaszcza w przypadku większych, intensywniej używanych synaps.
Natomiast komórki mikrogleju stawały się bardziej aktywne przy przewlekłym niedoborze snu. Jak zwraca uwagę Bellesi, aktywacja mikrogleju występuje na przykład w chorobie Alzheimera i innych postaciach neurodegeneracji.
Na razie nie wiadomo, czy dłuższy sen może niwelować skutki kilku nieprzespanych nocy. Autorzy badań chcą teraz sprawdzić, jak długo utrzymują się skutki braku snu. (PAP)
pmw/ agt/
Data publikacji: 27.05.2017 r.
