Koszty pośrednie raka płuca, w tym straty związane z przedwczesnymi zgonami, niską produktywnością czy nieobecnościami w pracy chorych, a także ich opiekunów, wynoszą w Polsce rocznie 3,3 mld zł – wynika z raportu pt. „Rak Płuca 2021”.
Aby zmniejszyć te koszty, rak płuca musi być szybciej diagnozowany i skutecznie leczony, oceniają eksperci.
Wnioski z raportu omawiała w skrócie 12 sierpnia Aleksandra Rudnicka rzecznik Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych na XI Letniej Akademii Onkologicznej dla Dziennikarzy. Raport został opracowany na zlecenie Koalicji przez specjalistów dwóch firm zajmujących się oceną technologii lekowych HealthQuest oraz HTA Consulting.
„Jeśli chodzi o raka płuca, sytuacja epidemiologiczna w Polsce i na świecie jest naprawdę katastrofalna” – mówiła Rudnicka. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w Polsce co roku na raka płuca zapada ponad 21 tys. pacjentów, a umiera ponad 23 tys. pacjentów. „I właśnie ta dysproporcja między zachorowalnością a umieralnością jest dla nas najbardziej niepokojąca. Rak płuca to jest wyzwanie społeczne, ekonomiczne i medyczne” – dodała Rudnicka.
Jak podkreślił, cytowany w przesłanej PAP informacji prasowej na temat raportu, prof. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, rak płuca jest nadal – na świecie i w Polsce – jednym z największych wyzwań w zakresie złośliwych nowotworów, co wynika z częstości występowania oraz niezadowalającego rokowania chorych.
„Następstwa medyczne i ekonomiczne są ogromnymi i nadal niecałkowicie rozwiązanymi problemami. Zagrożenia związane z rakiem płuca można zmniejszyć przez wykorzystanie możliwości profilaktyki pierwotnej i wtórnej oraz usprawnienie diagnostyki i stosowanie kompleksowego postępowania terapeutycznego z wykorzystaniem dostępnych metod leczenia miejscowego oraz systemowego” – wyjaśnił.
Rudnicka wskazała, że w ostatnim czasie znacznie poprawiła się dostępność w Polsce nowoczesnych terapii – celowanych molekularnie oraz immunoterapii – dla chorych na raka płuca. Problem w tym, że obecnie tylko u mniej niż 10 proc. pacjentów zakwalifikowanych do leczenia w I linii przeprowadzana jest diagnostyka molekularna, wynika z raportu. W praktyce oznacza to, że blisko 13,5 tys. chorych leczonych jest chemioterapią, która nie pozostaje obojętna dla organizmu i jest mniej skuteczna.
„Jeśli tylko co 10. pacjent ma szansę na otrzymanie nowoczesnego leczenia, oznacza to, że w Polsce raka płuca leczy się, jak przed laty, głównie chemioterapią” – podkreśliła Rudnicka, cytowana w informacji prasowej.
Na czwartkowym spotkaniu XI Letniej Akademii Onkologicznej dla Dziennikarzy zwróciła uwagę, że czas wykonania pełnej diagnostyki molekularnej u chorego na raka płuca w Polsce wynosi średnio 10 tygodni i po średnio kolejnych siedmiu tygodniach wdrożone zostaje u niego leczenie. Ogólnie średni czas od rozpoczęcia całościowej diagnostyki do wdrożenia leczenia raka płuca wynosi ok. 52 tygodni. „Wtedy pacjenci tracą szansę na wyleczenie. Nawet jak dostaną dobre leki, ich rokowanie jest gorsze” – tłumaczyła.
Według twórców raportu, w przypadku chorych z rakiem płuca w Polsce priorytetem powinno być skuteczne i jak najmniej toksyczne leczenie wydłużające przeżycie.
Rudnicka podkreśliła, że grupą chorych z rakiem płuca, która wciąż czeka na mniej toksyczną opcję terapii są pacjenci, u których poziomu receptora PD-L1 na komórkach nowotworowych jest równy lub niższy niż 50 proc.
„Aktualny schemat leczenia I linii wyklucza z immunoterapii stosowanej w monoterapii pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca, u których poziom ekspresji PD-L1 jest poniżej 50 proc. Ci chorzy mogą być obecnie leczeni immunoterapią w skojarzeniu z chemioterapią” – tłumaczyła Rudnicka. Pacjentom, dla których jest to terapia zbyt toksyczna, pozostaje wyłącznie chemioterapia.
Jak powiedział PAP prezes Polskiej Grupy Raka Płuca, prof. Dariusz Kowalski, kierownik Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie, dla tej grupy pacjentów bardzo dobrą opcją terapeutyczną – obecnie niefinansowaną w ramach programu lekowego – jest połączenie immunoterapii podwójnej z zastosowaniem niwolumabu i ipilimumabu oraz chemioterapii ograniczonej jedynie do podania tylko dwóch cykli (czyli o 2-4 cykle mniej niż dotychczas). „Bardzo chcielibyśmy móc stosować tę opcję u pacjentów z poziomem ekspresji PD-L1 poniżej 50 proc.” – skomentował prof. Kowalski.
Rudnicka zwróciła z kolei uwagę, że jest to również terapia ograniczona w czasie do 2 lat, co ma wpływ na jakość życia pacjenta.
Prof. Kowalski podkreślił, że nawet gdyby ta opcja terapii zaczęła być finansowana, wciąż bardzo istotne będzie badanie statusu PD-L1, ponieważ pacjenci, u których poziom tego receptora wynosi powyżej 50 proc. mogą otrzymać w I linii leczenia immunoterapię jednym lekiem czyli monoterapię (o nazwie pembrolizumab), która jest najmniej toksyczna, a tak samo efektywna jak leczenie złożone.
Cytowany w informacji prasowej dr hab. Maciej Niewada, prezes firmy HealthQuest, która opracowywała raport, zaznaczył, że dla pacjentów chorujących na raka płuca w Polsce istotne będzie także finansowanie leków ukierunkowanych molekularnie na nowe cele terapeutyczne, jak inhibitory szlaków: BRAF, HER-2, MET, NTRK, RET, KRAS oraz leków immunokompetentnych, jak podwójna blokada immunologiczna ze zredukowaną liczbą cykli chemioterapii.
„Takie podejście znacznie podniesie jakość życia chorych nie tylko poprzez ograniczenie objawów towarzyszących procesowi nowotworowemu, ale również działań niepożądanych wywołanych chemioterapią” – ocenił.
Dodał, że ważne jest również zwiększenie dostępu do diagnostyki molekularnej ze szczególnym zwróceniem uwagi na jakość i ilość pobieranego materiału do badań, poprawność wykonania badań, wiarygodność wyników oraz czas oczekiwania na wyniki.
W podsumowaniu Rudnicka podkreśliła, że dla poprawy rokowania chorych na raka płuca w Polsce bardzo istotny jest dostęp do kompleksowej skoordynowanej opieki. Wskazała, że cały czas jest duży problem z powstawaniem centrów doskonałości leczących chorych na raka płuca, tzw. Lung Cancer Units.
Raport można znaleźć pod adresem: https://glospacjenta.pl/wydarzenia/364,raport-rak-pluca-2021-leczenie-farmakologiczne
Polska Koalicja Pacjentów Onkologicznych jest organizacją parasolową reprezentująca 44 stowarzyszeń i fundacji pacjentów onkologicznych wobec decydentów, parlamentarzystów i mediów. (PAP)
Joanna Morga
Data publikacji: 13.08.2021 r.
