Święta bez infekcji – ostatni moment na zabezpieczenie siebie i bliskich

Zbliżający się okres świątecznych spotkań to czas, w którym szczególnie łatwo o przenoszenie wirusów, zwłaszcza wśród seniorów, osób przewlekle chorych oraz dzieci. Wpływa to na pojawienie się znaczącego wzrostu przypadków chorób infekcyjnych. Jak co roku, szczyt zachorowań spodziewany jest w styczniu–lutym, kiedy tygodniowa liczba przypadków zwiększa się niemal 50-krotnie względem początku sezonu. Dane z Centrum e-Zdrowia potwierdzają wyraźne przyspieszenie sezonu infekcyjnego: np. wskaźnik dla grypy wzrósł z 7 do 37 przypadków na 100 tys. mieszkańców. Eksperci Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych podkreślają, że szczyt zachorowań dopiero przed nami, ale może on nadejść nawet o cztery tygodnie wcześniej niż zazwyczaj i być wyjątkowo gwałtowny. W przypadku szczepienia przeciw grypie, RSV czy pneumokokom pełna odpowiedź immunologiczna rozwija się zazwyczaj po 2–3 tygodniach od podania dawki. Wspólny system szczepień przeciw grypie, COVID-19, RSV i pneumokokom to nie tylko ochrona indywidualna, ale też tarcza bezpieczeństwa dla całego społeczeństwa.

Grypa w natarciu
Eksperci z ECDC i WHO przestrzegają przed nadzwyczaj ciężkim początkiem sezonu grypowego w Europie. W Niemczech i Wielkiej Brytanii, odnotowano niezwykle wczesny i gwałtowny wzrost zachorowań napędzany przez tę zmienioną postać H3N2. Połączenie wcześniejszego początku sezonu, większej zakaźności i niskiego poziomu zaszczepienia może skutkować cięższym przebiegiem epidemii. Potwierdzają to również informacje z Wielkiej Brytanii, w której pojawiły się oficjalne ostrzeżenia przed tzw. „supergrypą” – liczba hospitalizacji w Londynie wzrosła trzykrotnie, a część szpitali odwołuje planowe wizyty, przygotowując się na dalszy napływ pacjentów. W wielu szkołach wprowadzono nauczanie zdalne.

Seniorzy są szczególnie narażeni – dlatego powinni jak najszybciej zaszczepić się bardziej skuteczną szczepionką wysokodawkową przeciw grypie, która zapewnia lepszą ochronę przed ciężkim przebiegiem w tej grupie ryzyka niż szczepionka standardowa.

Czy powstrzymaliśmy RSV?
Dzięki zmianom systemowym i rozszerzeniu dostępu do szczepień (m.in. w aptekach) obserwujemy obiecujący start obecnego sezonu. Zgodnie z opublikowanym w Dzienniku Urzędowym obwieszczeniem Ministra Zdrowia, od 25 sierpnia pacjenci mogą skorzystać z bezpłatnego podania 11 szczepionek w aptekach. Według danych CeZ odnotowano spektakularny wzrost w przypadku szczepień przeciwko RSV, które od kwietnia br. są dostępne dla seniorów 65+: w całym poprzednim sezonie (sierpień 2024 – lipiec 2025) zaszczepiono około 72 tys. osób, podczas gdy w obecnym sezonie, w pierwszych czterech miesiącach, liczba ta wzrosła niemal sześciokrotnie (407 252), przy czym najwięcej szczepień (od sierpnia 2025 r.), bo aż 126 1451, wykonano w aptekach.

W przypadku zachorowań na RSV cyrkulacja wirusa stopniowo rośnie. Ogólna liczba zachorowań pozostaje niższa niż w tym samym okresie w ciągu ostatnich czterech sezonów, co może być efektem uruchomionego 1 kwietnia br. programu refundacji szczepień.

Święta bez infekcji
Szczyt zachorowań jest dopiero przed nami, a dane z poprzednich lat wskazują, że kulminacja przypadków grypy czy RSV przypada zwykle na przełom stycznia i lutego, co potwierdzają dane z 2025 roku. W tym okresie odnotowano około 730 tys. zachorowań na grypę, 84 tys. przypadków RSV i prawie 34 tys. zakażeń COVID-19. Nowy rok to nowy start i idealny moment, by wejść w nadchodzące tygodnie z pełną ochroną dolnych dróg oddechowych.

W okresie świątecznych spotkań, kiedy spędzamy więcej czasu w dużych skupiskach oraz z bliskimi, ryzyko przenoszenia wirusów i bakterii wyraźnie rośnie. Warto przypomnieć, że jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki jest szczepienie. Stanowi ono nie tylko ochronę dla nas samych, ale również zabezpiecza naszych bliskich i chroni nas przed powikłaniami.

„W okresie świąt spędzamy czas w większych grupach, często z osobami szczególnie narażonymi. W takich warunkach wirusy przenoszą się szybciej. Odpowiednio wczesna profilaktyka przeciw grypie, RSV czy pneumokokom zwiększa szansę, aby nadchodzące święta upłynęły zdrowo, bez infekcji i związanych z nimi zagrożeń a szczyt zachorowań nie był na takim poziomie jak w ubiegłym roku” – mówi prof. dr hab. n. med. Adam Antczak, przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych.

Szczepienia dostępne i refundowane:
W Polsce dostępne są szczepienia refundowane, m.in. przeciw grypie, RSV i pneumokokom. Ich realizacja jest możliwa w przychodniach od 6. miesiąca życia, a w tym sezonie również w aptekach dla osób powyżej 18 r. ż.

Refundacja w przypadku grypy:
• Bezpłatnie: dzieci i młodzież do 18 lat, seniorzy 65+, kobiety w ciąży i w połogu,
• 50 proc. refundacji przysługuje dorosłym 18-64 lat.
• 50 proc. refundacji na szczepionkę wysokodawkową rekomendowaną po 60 r.ż.

W przypadku RSV:
• Bezpłatnie: seniorzy 65+, kobiety w ciąży (od 24-36 tyg.),
• 50% refundacji dla osób w wieku 60-64 lat.

W przypadku pneumokoków:
• Bezpłatnie: seniorzy 65+ z chorobami współistniejącymi.
„Dzięki szczepieniom refundowanym, które można wygodnie wykonać również w aptekach, każdy może szybko zadbać o swoje zdrowie. To prosty sposób, żeby chronić siebie, swoich bliskich i w szczególności osoby starsze, które są najbardziej narażone na ciężki przebieg chorób zakaźnych, a przy okazji zmniejszać ryzyko rozprzestrzeniania wirusów w całej społeczności” – zaznacza prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Ernest Kuchar Kierownik Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym WUM.

Zabezpiecz siebie i bliskich przed świętami
Dane CEZ pokazują, że wyższy odsetek zaszczepionych to zdecydowanie niższy wzrost liczby zakażeń. Nadchodzące tygodnie będą istotne dla przebiegu sezonu infekcyjnego. Aby zapewnić skuteczną ochronę, warto zaszczepić się przeciwko grypie, RSV oraz COVID-19, a dla pełnej protekcji również przeciw pneumokokom. Odporność buduje się w ciągu około dwóch tygodni po szczepieniu. Dlatego ostatnie tygodnie grudnia to ostatni odpowiedni moment, aby skutecznie się zabezpieczyć na szczyt sezonu i wejść w okres świąteczno-noworoczny ze zwiększoną ochroną!

pr/, fot. freepik.com

Data publikacji: 17.12.2025 r.