Czempioni czterdziestolecia

­­Wszystkich polskich sportowców niepełnosprawnych biorących udział w letnich i zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich, było łącznie 272. Wśród nich znajdowało się wielu wybitnych zawodników. Razem reprezentowali jedenaście dyscyplin – lekką atletykę, pływanie, podnoszenie ciężarów, siatkówkę, koszykówkę, kolarstwo, łucznictwo, szermierkę na wózkach, tenis stołowy, narciarstwo alpejskie, narciarstwo biegowe i biathlon, a łącznie zdobyli 736 paraolimpijskich medali – 266 złotych, 247 srebrnych i 223 brązowe. Organizator Plebiscytu Fundacja Sedeka, przy współudziale Polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start” i Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego, pozwoliła najpierw internautom wytypować z grupy 272 nominowanych, 40 finalistów. Przez ponad pół roku na stronie Fundacji Sedeka, 30 tys. internautów oddało swoje głosy na ulubionych sportowców. Dopiero z tej finałowej grupy Kapituła Plebiscytu wybrała dziesięciu laureatów. Ciążyła na niej duża odpowiedzialność. W plebiscycie wybierano bowiem najlepszych sportowców z niepełnosprawnością w całej historii polskiego Paraolimpinizmu. To miał być też hołd złożony wszystkim tym sportowcom, którzy swoimi osiągnięciami przynosili chwałę Polsce na międzynarodowych arenach, a których sukcesów w ich ojczyźnie przez wiele lat nie zauważano i nie doceniano.

Plebiscyt był też podsumowaniem pięknej karty sportu osób niepełnosprawnych, karty wciąż mało znanej wśród Polaków. Jakże niewielu zdaje sobie sprawę, że to właśnie sport dla większości dzisiejszych mistrzów i medalistów paraolimpijskich, był kołem ratunkowym, którego chwytali się kiedy opuszczali szpitale po tragicznym wypadku lub chorobie. To on odegrał główną rolę w ich powrocie do aktywnego życia – otwierał nowy jego rozdział, motywował do działania, nadawał sens, wyznaczył cele, stał się początkiem nowej drogi na której dalej była praca, edukacja, samodzielność i założenie rodziny. Sport rehabilitował, kształtował ich charaktery, czynił silniejszymi, aby na końcu uczynić wielkimi mistrzami.

Stanisław Kowalski, prezes Zarządu Fundacji Sedeka, która zorganizowała Plebiscyt, otwierając Galę w Centrum Olimpijskim PKOI, powiedział: – Media pamiętają o wybitnych pełnosprawnych sportowcach, przypominają wciąż ich sukcesy, a znane firmy proponują im reklamowanie swoich produktów płacąc ogromne gaże. Ale sportowcy niepełnosprawni są jeszcze bardziej warci, aby doceniono ich sukcesy. Za tymi sukcesami stoi ogromna walka z własnymi słabościami i niepełnosprawnością. To wy jesteście prawdziwymi zwycięzcami, którzy dzięki uporowi i wysiłkowi pokonali wiele przeciwności, aby osiągnąć zwycięstwo i sięgnąć po medale. Sport bez was, sport, który pomija osoby niepełnosprawne, nie może być dobry, ani piękny.

Wybrani laureaci

Kapituła Plebiscytu składająca się z dwudziestu dwu osób dokonała wyboru 10 laureatów spośród 40 finalistów. Wybór był trudny. Należało bowiem wziąć pod uwagę szereg różnych czynników, nie mając pewności czy ostateczny wybór jest najlepszy. Jak bowiem obiektywnie rozstrzygnąć, który złoty medal ma większą wartość, ile srebrnych i brązowych medali jest cenniejsze od jednego złotego, czy należy wartościować Paraolimpiady z powodu różnych poziomów rywalizacji i ilości zawodników startujących w grupie? Wreszcie, czy cenniejsze jest zdobycie przez zawodnika np. czterech medali na różnych Paraolimpiadach, czy sześciu, ale na jednych igrzyskach? Tak naprawdę wielu sportowców z pozostałej 30-tki mogliby także znaleźć się wśród 10 laureatów, gdyż w swoim dorobku mają wiele wspaniałych sukcesów. Ale członkowie Kapituły mogli wybrać jedynie dziesięciu. Uznali, że właśnie ci zasługują na szczególne wyróżnienie. Wszyscy laureaci otrzymali jednak równorzędne nagrody w postaci statuetki najwybitniejszego sportowca 40-lecia. Oto oni:

Waldemar Kikolski – niedowidzący biegacz klubu Start Białystok, który na trzech Paraolimpiadach (Barcelona 1992, Atlanta 1996, Sydney 2000) zdobył 3 złote, 3 srebrne i 1 brązowy medal. Czterokrotnie wywalczył także tytuł Mistrza Świata. Waldemar Kikolski specjalizował się w biegach na 800 m, 1500 m i maratonach. Jego sukcesów nikt w Polsce nie powtórzył, a w środowisku osób niewidomych i niedowidzących jest najbardziej uznanym sportowcem. Zginął w tragicznym wypadku samochodowym w maju 2001 roku podczas powrotu z zawodów w Czechach.

Ryszard Tomaszewski – sztangista i lekkoatleta z klubu Start Wrocław, który podczas sześciu Paraolimpiad (Arnhem 1980, Stoke Mandeville 1984, Seul 1988, Barcelona 1992, Atlanta 1996, Sydney 2000) zdobył 4 złote, 2 srebrne i 1 brązowy medal. To legenda sportu i oficjalnie uznany sztangista wszechczasów. Dwadzieścia razy ustanawiał rekordy świata w trzech kategoriach wagowych (do dziś nikt tego nie powtórzył), osiem razy zdobył tytuł Mistrza Świata, a dziesięć razy Mistrza Europy. Z polskich sportowców tylko on i Irena Szewińska zostali umieszczeni w albumie „Stu najwybitniejszych sportowców XX wieku”. Gdyby nie doznana w 2001 roku poważna kontuzja, jego kariera trwałaby dłużej, a dorobek byłby jeszcze bardziej imponujący.

– Profesor Marian Weiss powiedział do mnie 42 lata temu w szpitalu Konstancinie, gdzie trafiłem po wypadku: „Przyjacielu nie będziesz mógł już pracować w swoim zawodzie, nie będziesz mógł grać w ulubioną piłkę ręczną, ale pamiętaj, że niepełnosprawni uprawiają sport i polska ekipa wyjeżdża na igrzyska”. Pomyślałem że to żart, nie wyobrażałem sobie wtedy, że można być sportowcem będąc niepełnosprawną osobą. Dziś jestem w gronie najwybitniejszych polskich sportowców niepełnosprawnych 40-lecia. To ukoronowanie mojej kariery…

Katarzyna Rogowiec – wielka osobowość zimowych sportów paraolimpijskich, uprawiająca narciarstwo biegowe na 5 i 15 km oraz biathlon. Zawodniczka klubu Start Nowy Sącz, która na trzech Paraolimpiadach (Salt Lake City 2002, Turyn 2006, Vancouver 2010), wywalczyła 2 złote i 1 brązowy medal. Jest także multimedalistką Mistrzostw Świata i Pucharu Świata, a w 2006 roku została wybrana przez Przegląd Sportowy i telewizję TVP najlepszym niepełnosprawnym sportowcem roku. Dwa lata później w wyprawie trekkingowej zdobyła szczyt Kilimandżaro. Narodziny dziecka nie pozwoliły jej wystąpić na ostatnich zimowych igrzyskach w Soczi.

Krystyna Owczarczyk – lekkoatletka reprezentująca kluby Start Warszawa i Start Ciechanów, specjalizująca się w rzutach, pięcioboju i wyścigach na wózkach. Na czterech Igrzyskach Paraolimpijskich (Heidelberg 1972, Toronto 1976, Arnhem 1980, Stoke Mandeville 1984) zdobyła 5 złotych, 2 srebrne i 5 brązowych medali. Sportem „zaraziła się” w 1964 roku podczas turnusu sportowo-rekreacyjnego, po powrocie do domu wstąpiła do klubu Start i pod okiem trenerów ćwiczyła lekką atletykę.

– To ważna dla mnie jest chwila – mówi. – Czekałam na nią 40 lat ponieważ startowałam już na igrzyskach w 1972 roku, na które po raz pierwszy pojechała polska reprezentacja. Najbardziej cenię medale zdobyte właśnie wtedy, w Heidelbergu, gdyż wywalczyłam trzy złote krążki. Media zachodnie robiły ze mną wywiady, pisały o mnie reportaże, a następnego dnia można było przeczytać o moich sukcesach w gazecie. W Polsce nie wiedziano nawet gdzie byłam. Wiele zawdzięczam trenerom, którzy wierzyli we mnie i pomagali mi, przy tej okazji chcę im podziękować.

Dariusz Pender – najbardziej utytułowany polski szermierz na wózku i jeden z najbardziej utytułowanych na świecie, zawodnik klubu IKS AWF Warszawa specjalizujący się w szpadzie i florecie. Na czterech Igrzyskach Paraolimpijskich (Sydney 2000, Ateny 2004, Pekin 2008, Londyn 2012) zdobył 2 złote, 2 srebrne i 3 brązowe medale. To także czterokrotny Mistrz Świata, wielokrotny Mistrz Europy, zdobywca Pucharu Świata. Nie bez powodu krąży powiedzenie „Myślisz >szermierka<, mówisz >Dariusz Pender<„. Jest u progu swojej kariery, ma prawie 39 lat, lecz kończyć jej jeszcze nie zamierza. To aktualny mistrz paraolimpijski z Londynu 2012, który w Rio de Janeiro będzie bronił tytułu.

Krzysztof Ślęczka – prawdziwy multimedalista reprezentujący klub Start Wrocław, pływał wszystkimi stylami na dystansach od 25 do 200 m startując w sześciu Igrzyskach Paraolimpijsch (Stoke Mandeville 1984, Seul 1988, Barcelona 1992, Atlanta 1996, Sydney 2000) z których przywiózł 19 medali – 6 złotych, 9 srebrnych i 4 brązowe. Tytuł Mistrza Świata zdobył trzydzieści trzy razy, a Europy osiem razy.

– W całej trzydziestoletniej karierze sportowej takiej uroczystości jak dziś nie przeżyłem. Wielki szacunek dla organizatorów, którzy tym plebiscytem uhonorowali wszystkich sportowców niepełnosprawnych.

Natalia Partyka – najmłodsza laureatka, niezwykle popularna polska tenisistka stołowa, reprezentuje klub SKTS Sochaczew. Od kilku lat jest najbardziej rozpoznawalną postacią polskiej reprezentacji paraolimpijskiej. Mimo młodego wieku wzięła udział w czterech Igrzyskach Paraolimpijskich  (Sydney 2000, Ateny 2004, Pekin 2008, Londyn 2012) oraz dwóch Olimpijskich (Pekin i Londyn), z których przywiozła 3 złote, 2 srebrne i 1 brązowy medal.

Małgorzata Olejnik (Chmiel) – łuczniczka w pozycji stojąc z klubu Start Kielce, uczestniczyła w czterech Paraolimpiadach (Atlanta 1996, Sydney 2000, Ateny 2004, Pekin 2008), z których przywiozła 3 medale (złoty, srebrny, brązowy). Posiada także tytuł Mistrzyni Świata i Mistrzyni Europy. W 2005 roku została posłanką na Sejm, gdzie walczyła o przyznanie złotym medalistom paraolimpijskim emerytur państwowych, tak jak przyznano je medalistom olimpijskim.

– Pamiętam jak w Atlancie wiele razy grano Mazurek Dąbrowskiego i wciągano polską flagę, a naszego sukcesu w Polsce nikt nie dzielił poza środowiskiem osób niepełnosprawnych. Zwyczajnie było nam przykro, to było szczęście wymieszane ze smutkiem. Wielu sportowców niepełnosprawnych po zakończeniu kariery zostało zapomnianych. Dzisiaj docenia się ich poświęcenie i sukcesy. Bo zasłużyli na to.

Jerzy Szlęzak – narciarz biegowy i biathlonista reprezentujący klub Start Wrocław, jedyny polski para olimpijczyk, który uczestniczył aż w 7 letnich i zimowych Igrzyskach Paraolimpijskich (Nowy Jork 1984, Seul 1988, Barcelona 1992,  Innsbruck 1988, Albertville-Tignes 1992, Lillehammer 1994, Nagano 1998) na których łącznie zdobył szesnaście medali – 7 złotych, 5 srebrnych 4 brązowe. Był także kilkakrotnym medalistą Mistrzostw Świata i Europy.

Mirosław Owczarek – zawodnik klubu Start Poznań, który w swojej pływackiej karierze w latach 1976-1995 wywalczył na pięciu Paraolimpiadach (Toronto 1976, Arnhem 1980, Stoke Mandeville 1984, Seul 1988, Barcelona 1992) osiemnaście medali – 7 złotych, 10 srebrnych i 1 brązowy. Pływał wszystkim stylami na dystansach od 25 do 200 m. W 1994 roku w sztafecie z Pawłem Łukaszewiczem, Wojciechem Monterialem, Pawłem Kmiecikiem, Zbigniewem Abramowskim, Henrykiem Lange, pokonał kanał La Manche.

– Jestem wzruszony, że po tylu latach i przy takiej okazji mogłem zobaczyć moich dawnych kolegów. W wieku 17 lat pojechałem na Paraolimpiadę do Toronto, gdzie zdobyłem swój pierwszy medal. Nie spodziewałem się, że otrzymam tę statuetkę ponieważ jest wielu zasłużonych sportowców.

Plebiscyt na najwybitniejszych sportowców z niepełnosprawnością ostatniego 40-lecia jest nie tylko uwieńczeniem pięknej karty polskiego Paraolimpinizmu, ale sportu osób niepełnosprawnych w ogóle. Przypominał o sukcesach wielu wspaniałych zawodników, nie tylko Natalii Partyki i Katarzyny Rogowiec, które dzięki mediom stały się naszym w kraju powszechnie znane, ale o wielu już zapomnianych sportowcach, których nazwisk i osiągnięć media i Polacy nie znają. Organizatorowi Plebiscytu, Fundacji Sedeka, należą się za to szczególe podziękowania. Prowadzący Galę Anna Popek i Krzysztof Głombowicz, powiedzieli podczas jej otwarcia, że Plebiscyt jest hołdem złożonym sportowcom z niepełnosprawnością. Ale jest to również hołd złożony wszystkim osobom, które wierzyły w nie i wspierały w osobistej i sportowej walce – ich trenerom, instruktorom i rodzinom, a także lekarzom i rehabilitantom.

Longin Komołowski, prezes Polskiego Komitetu Paraolimpijskiego tymi słowami zakończył Galę: – Dziękuję wszystkim sportowcom niepełnosprawnym za wszystkie te lata, w których sławili nasz kraj na arenach międzynarodowych, a dzięki ich sukcesom grano Mazurka Dąbrowskiego. Jesteśmy dumni z was i dumni z Polski. Sport osób niepełnosprawnych przeszedł duże zmiany w naszym kraju, za swoje poświęcenie i sukcesy otrzymują oni takie same świadczenia emerytalne jak sportowcy pełnosprawni, otrzymują również nagrody za medale, a także stypendia. To ich osiągnięcia sprawiły, że sport osób niepełnosprawnych jest zauważany i coraz bardziej doceniany.

Tekst. Piotr Stanisławski

fot. Autor, Sedeka

Skład Kapituły Plebiscytu

Kapitułę Plebiscytu reprezentowali: prof. dr hab. Andrzej Kosmol z AWF Warszawa, Teresa Dębowska – była mistrzyni świata niewidomych i słabowidzących kobiet w szachach, Witold Duński – autor encyklopedii o polskich medalistach olimpijskich i paraolimpijskich, Krzysztof Głombowicz – prezenter i konferansjer telewizyjny, Piotr Górski – prezes Zarządu SportLive24 SA, Maciej Hoffman – dyrektor generalny Izby Wydawców Prasy, Tomasz Jagodziński – dyrektor Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Jerzy Jakobsche – PAP, członek Zarządu PKOl, Krzysztof Kosiński – wicedyrektor Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, Monika Maniak-Iwaniszewska – Polski Komitet Paraolimpijski, prof. Bartosz Molik – AWF Warszawa, Michał Olszański – Polskie Radio Trójka, ambasador Olimpiad Specjalnych Polska, Tadeusz Olszański – „Polityka”, Anna Popek – TVP 2, przewodnicząca Rady Fundacji Sedeka, Andrzej Person – senator RP, Ryszard Rzebko – redaktor naczelny magazynu „Nasze Sprawy”, Maciej Skupniewski – działacz i trener sportu osób niepełnosprawnych, dr Joanna Sobiecka – AWF Kraków, Włodzimierz Szaranowicz – dyrektor TVP Sport, Łukasz Szeliga – prezes Polskiego Związku Sportu Niepełnosprawnych „Start”, prof. Tomasz Tasiemski – AWF Poznań, kierownik Zakładu Sportu Osób Niepełnosprawnych, Tadeusz Tomaszewski – poseł RP, przewodniczący Rady Sportu Osób Niepełnosprawnych, członek Zarządu PKOI.

Zobacz galerię…

Data publikacji: 07.04.2014 r.