Najstarsi Polacy chcą dbać o zdrowie, ale potrzebują wsparcia – nowy raport Fundacji SeniorApp

Polscy seniorzy coraz częściej traktują profilaktykę jako inwestycję w zdrowie i samodzielność. Potwierdzają to wyniki piątej edycji raportu „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”, przygotowanego przez Fundację SeniorApp. Badanie pokazuje, że niemal 8 na 10 osób wierzy w skuteczność szczepień ochronnych, niezależnie od płci czy miejsca zamieszkania. To wyraźny sygnał rosnącej świadomości zdrowotnej starszego pokolenia.

Ponad połowa seniorów szczepi się z troski o własne zdrowie, co trzeci – z rekomendacji lekarza rodzinnego, a co piąty po udziale w lokalnych akcjach edukacyjnych. Są coraz bardziej otwarci na profilaktykę, ale potrzebują jasnych i wiarygodnych informacji. Wiedza o szczepieniach i działaniach prozdrowotnych powinna trafiać do nich prostym językiem – za pośrednictwem lekarzy, aptek, samorządów i lokalnych społeczności.

– Zapobieganie chorobom zakaźnym stanowi istotne wyzwanie dla zdrowia publicznego, znacząco wpływając na proces zdrowego starzenia się społeczeństwa. Pozytywnym wskaźnikiem samoopieki jest świadomość badanych seniorów w zakresie troski o własne zdrowie, którą zadeklarowało 55 proc. respondentów – powiedział dr hab. n. med. Robert Olszewski, kardiolog, specjalista chorób wewnętrznych, kierownik Zakładu Gerontologii, Zdrowia Publicznego i Dydaktyki w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.

Szczepienia to inwestycja w zdrowie
Profilaktyka w starszym wieku ma szczególne znaczenie, ponieważ wtedy naturalnie obniża się odporność organizmu. 56 proc. badanych seniorów chorowało na grypę, a 45 proc. przeszło COVID-19 – choroby, którym można było zapobiec lub złagodzić ich przebieg dzięki szczepieniom. Eksperci podkreślają, że szczepienia nie tylko chronią przed infekcjami, lecz także zmniejszają ryzyko powikłań neurologicznych i sercowo-naczyniowych.

– Można uznać, że blisko 4/5 osób powyżej 55. roku życia biorących udział w badaniu – niezależnie od płci – jest przekonanych o tym, że szczepienia chronią przed chorobami zakaźnymi. To niezła wiadomość. Z drugiej strony aż 2 proc. ankietowanych absolutnie nie wierzy w skuteczność ochronnego działania szczepionek (…) oznacza to, że mamy w kraju kilkaset tysięcy starszych osób zdecydowanie przeciwnych szczepieniom. Jest to wysoce niepokojące zjawisko, gdyż im starsi jesteśmy tym mamy słabszy układ immunologiczny i jesteśmy bardziej podatni na choroby zakaźne – podkreśla prof. dr hab. n. med. Tomasz Targowski, specjalista w dziedzinie geriatrii, chorób płuc i chorób wewnętrznych, kierownik Kliniki i Polikliniki Geriatrii w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.

Seniorzy po 65. roku życia mają prawo do bezpłatnych szczepień m.in. przeciwko grypie, pneumokokom i COVID-19. Niestety wielu wciąż o tym nie wie.

– Wiele osób starszych potrzebuje nie tylko świadczenia zdrowotnego, ale też realnej pomocy w zrozumieniu, gdzie, kiedy i na jakich zasadach może z niego skorzystać. To wyzwanie nie tyle medyczne, co organizacyjne i społeczne – wymagające myślenia w kategoriach dostępności, a nie tylko obecności usług. – zaznacza dr hab. Marta Podhorecka, fizjoterapeutka, specjalistka promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej, profesor Katedry Geriatrii CM UMK w Toruniu.

Eksperci Fundacji SeniorApp podkreślają, że zrozumiała komunikacja, bliska pacjentowi, to jeden z najskuteczniejszych sposobów budowania zaufania do profilaktyki. Lokalne działania promujące zdrowie mogą zwiększyć uczestnictwo seniorów w programach szczepień i poprawić bezpieczeństwo zdrowotne tej grupy.

Coraz więcej seniorów sięga po prywatną opiekę
Choć świadomość zdrowotna wśród seniorów rośnie, codzienność wielu z nich nadal nie jest łatwa. Najczęściej wskazywane problemy to: długie kolejki do specjalistów, wysokie ceny leków, usług zdrowotnych i badań oraz słaby dostęp do specjalistów w mniejszych miejscowościach.

57 proc. badanych korzysta z prywatnych wizyt lekarskich, a tylko 6 proc. ma abonament medyczny. Dla większości nie jest to wybór z wygody, lecz z konieczności – bo zdrowie nie może czekać. Z kolei 37 proc. seniorów opiera się wyłącznie na publicznym systemie ochrony zdrowia, co wiąże się z dłuższym czasem oczekiwania.

– Coraz więcej osób świadomie decyduje się na prywatne wizyty jako sposób na zapewnienie sobie poczucia bezpieczeństwa. […] Warto, by dyskusja o systemie zdrowia coraz częściej dotyczyła nie tylko kosztów, lecz także równości w dostępie i jakości życia w starszym wieku – wskazał Przemysław Mroczek, prezes Fundacji SeniorApp.

Wraz z wiekiem rosną koszty leczenia. W grupie osób 80+ wydatki na opiekę zdrowotną najczęściej sięgają ponad 400 zł miesięcznie. Seniorzy wydają też coraz więcej na leki bez recepty i suplementy – najczęściej 51–150 zł miesięcznie. Mimo wprowadzenia programu darmowych leków, wydatki zdrowotne pozostają dużym obciążeniem finansowym dla osób starszych.

Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce
Fundacja SeniorApp już od 5 lat prowadzi badania, których wyniki publikuje w raporcie pt.: „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”. Dokument ma na celu wskazanie najważniejszych wyzwań i oczekiwań osób starszych wobec państwa i społeczeństwa. Najnowsza edycja raportu obejmuje nie tylko obszar zdrowia, ale również zagadnienia związane życiem społecznym, cyfryzacją oraz jakością życia seniorów. Wszystkie wydania raportu publikowane od 2021 roku są dostępne do pobrania na stronie seniorapp.pl.

Pełna wersja Raportu 2025

pr/, fot. pixabay.com

Data publikacji: 03.11.2025 r.