18 listopada – Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach

Do niedawna wydawało się, że zagrożenie chorobami powodowanymi przez bakterie to przeszłość. Oporność drobnoustrojów na antybiotyki była z pozoru tylko naukową ciekawostką.

Jak jednak wskazują dane Europejskiego Centrum Profilaktyki i Kontroli Zakażeń (ang. European Centre for Disease Prevention and Control), co roku około 25 tys. pacjentów umiera w Unii Europejskiej z powodu zakażeń wywoływanych przez bakterie oporne na wszystkie dostępne antybiotyki. Zarówno Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), jak też Europejskie Centrum Profilaktyki i Kontroli Chorób uznały antybiotykooporność za jeden z głównych problemów zdrowia publicznego XXI w. Już wkrótce antybiotyki mogą przestać działać na większość bakterii.

W Polsce szczególnie niebezpieczne jest obserwowane od wielu lat narastanie oporności jelitowych pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae na różne grupy antybiotyków, w tym wszystkie antybiotyki beta-laktamowe, włączając karbapenemy – do niedawna uznawane za leki ostatniej szansy.
Obecna sytuacja jest konsekwencją nadużywania antybiotyków i ich niewłaściwego stosowania w leczeniu zakażeń i w sektorach pozamedycznych. W niektórych szpitalach opornych na większość antybiotyków jest już 100 proc. szczepów Klebsiella pneumoniae. Pojawiają się także szczepy Enterobacteriaceae oporne na karbapenemy (leki ostatniej szansy w ciężkich zakażeniach) – każdy taki przypadek wymaga podjęcia natychmiastowych działań przez odpowiednie instytucje.

Aby zapobiegać zjawisku lekooporności w ramach kampanii Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach opracowano pakiet informacyjny dla profesjonalistów medycznych. Przed podjęciem decyzji o zastosowaniu antybiotyku trzeba sobie odpowiedzieć na kilka pytań:
Czy przed włączeniem antybiotykoterapii pobrano odpowiedni materiał na posiew?
Jaki jest właściwy antybiotyk?
Czy antybiotyk zastosowany w terapii empirycznej wybrany został zgodnie z danymi na temat lekooporności w Twoim szpitalu?
Jak długo, jak często i w jakiej dawce podawać antybiotyk w leczeniu tego typu zakażenia u konkretnego pacjenta?
Czy wynik posiewu i antybiogram wskazują na potrzebę zmiany podawanego antybiotyku?
Czy w razie niepowodzenia leczenia skontaktowałeś/aś się ze specjalistą ds. antybiotykoterapii?

W 2014 roku tematem przewodnim kampanii jest samoleczenie antybiotykami. Kluczowe problemy to:
Antybiotyki może przepisywać wyłącznie lekarz po zbadaniu pacjenta.
Stosuj się do zaleceń lekarza – nie przerywaj zaleconej terapii, nawet, jeśli poczujesz się lepiej.
Stosuj podstawowe zasady higieny, aby zatrzymać rozprzestrzenianie się bakterii.
Antybiotyki nie są środkami przeciwbólowymi i nie można nimi wyleczyć każdej choroby.
Przyjmowanie antybiotyków w leczeniu objawów przeziębienia i grypy nie spowoduje, że poczujesz się lepiej, a może spowodować działania niepożądane.
W razie wystąpienia przeziębienia lub grypy, należy dać organizmowi czas na powrót do zdrowia, istnieją inne poza antybiotykami sposoby łagodzenia objawów, które nawet w procesie leczenia mogą utrzymywać się nawet przez 3 tygodnie (np. kaszel po przeziębieniu).
Warto korzystać z rady farmaceuty, aby dowiedzieć się, co może pomóc w łagodzeniu objawów.
Jeżeli łamiesz powyższe zasady, rośnie ryzyko, że antybiotyk nie zadziała, gdy naprawdę będzie Ci potrzebny! Nadużywanie i niewłaściwe stosowanie antybiotyków powoduje narastanie oporności bakterii na antybiotyki!

Dodatkowe materiały dostępne są na stronie www.antybiotyki.edu.pl.
Kampania została zorganizowana ze środków finansowych będących w dyspozycji Ministra Zdrowia w ramach. Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków na lata 2011-2015.(PAP)

pmw/ mki/

Data publikacji: 18.11.2014 r.