Ciągi komunikacyjne i informacja warunkują dostępność przestrzeni publicznej

Gości i uczestników seminarium powitała Barbara Daniel, dyrektor Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego, a prowadził je Jan Zieliński, pełnomocnik ds. osób niepełnosprawnych z tegoż Urzędu.

Gości i uczestników wita dyrektor Barbara Daniel

Pierwszą prelegentką była Aleksandra Skalec z Wojewódzkiego Urzędu Pracy, która zaprezentowała projekt „W poszukiwaniu pracy – alternatywne formy zatrudnienia osób niepełnosprawnych”. Głównym celem projektu jest wzrost świadomości i wiedzy dotyczącej możliwości wsparcia i korzyści płynących z zatrudniania osób niepełnosprawnych, zwiększenie dostępu do informacji o możliwościach aktywizacji zawodowej tych osób i integracja środowisk osób z niepełnosprawnością i ich pracodawców celem ułatwienia między nimi przepływu informacji. W ramach projektu stworzono portal www.sprawni-niepelnosprawni.pl, który spełnia rolę giełdy pracy, forum i bazy wiedzy o uregulowaniach prawnych, możliwościach korzystania z funduszy unijnych. Przedstawiono również sylwetki osób, które promują przedsięwzięcie i są jego twarzami. Na jego temat pisaliśmy już na łamach Magazynu „NS” i na jego portalu.

Dr inż. Joanna Bartnicka i dr Agnieszka Kowalska-Styczeń z Politechniki Śląskiej zaprezentowały autorskie metody przeprowadzania audytu z uwzględnieniem wszystkich typów niepełnosprawności: fizycznej, umysłowej, sensorycznej i kulturowej. Kompleksowa diagnoza dostępności budynków i przestrzeni otwartych powinna uwzględniać potrzeby użytkowników w ciągach komunikacyjnych w zakresie orientacji, dostępności do informacji i usług, porozumiewania się i bezpieczeństwa. W diagnozie ocenia się również wyposażenie budynków. Audyt kończy się opracowywaniem zbioru wytycznych dla danego obiektu i rekomendacją zmian.
Autorski audyt został wykorzystany w praktyce w budynku Urzędu Miejskiego w Zabrzu i w Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej.

Prelegentki (od prawej: Aleksandra Skalec,
dr Agnieszka Kowalska-Styczeń i dr inż. Joanna Bartnicka)

Rozwiązania zwiększające dostępność budynku obejmują dostosowanie budynku pod względem ułatwienia mobilności poprzez projektowanie m.in. bezpiecznych ciągów komunikacyjnych, projektowanie szlaków dotykowych, dobór parametrów do wind, dostosowanie klatek schodowych. Dostępność budynków zwłaszcza użyteczności publicznej to także dostęp do informacji, np. poprzez plany i tabliczki dotykowe czy oznaczenia stref informacyjnych. Nie bez znaczenia jest też dostosowanie kolorystyki budynku, odpowiednie skontrastowanie widoczne również dla osób z daltonizmem.

W drugiej części seminarium zaprezentowano systemy informatyczno-komunikacyjne i możliwości ich zastosowania w praktyce. Opracowując modele wirtualne można zbadać np. przystosowanie konkretnych miejsc pracy dla potrzeb osoby z niepełnosprawnością, weryfikując m.in. czy osoby te będą w stanie wykonać daną pracę. Poprzez symulację komputerową można zbadać możliwość obciążenia poszczególnych partii ciała przy pracy lub rehabilitacji.

Systemem informatycznym, który może wspomagać kształtowanie przestrzeni publicznej jest system informacji geograficznej GIS, stosowany m.in. w GPS. Są to informacje geograficzne o terenie, ale można je również zastosować w budynkach. I tak dla UM w Zabrzu opracowano prototyp systemu informacyjnego o mieście dla osób z niepełnosprawnością dotyczący różnych dziedzin życia, pomagający określić np. gdzie znajdują się miejsca parkingowe. Informacje te mogłyby być udostępniane również przy zastosowaniu technologii tzw. wzmocnionej rzeczywistości. Polega ona na tym, że do bodźców odbieranych przez zmysł człowieka dodawane są sztuczne bodźce, np. z bazy danych. W praktyce gdy telefon z kamerą zarejestruje oglądany obiekt, to dodatkowo – jeżeli kamera natrafi na charakterystyczne miejsce np. kształt budynku – na ekranie automatycznie pojawia się bardziej szczegółowa informacja o tym obiekcie.

Uczestnicy konferencji

Następnie zaprezentowano projekt CITYTAK. Jest to zestaw rozwiązań poprawiających mobilność i dostęp do informacji osób niepełnosprawnych stworzony m.in. przez Christophe’a Bevilacqua i prof. Gerarda Uzana, który jest osobą niewidomą. Ważnym elementem projektu jest jednolity system tablic informacyjnych do zastosowania w budynkach i na zewnątrz. Posiadają one dostosowane do potrzeb osób niewidomych komunikaty pisane brajlem oraz informacje dotykowe w postaci wypukłych oznaczeń. Dzięki przypisanym do tablic odpowiednim barwom, łatwiej z nich korzystać także osobom niedowidzącym. O projekcie tym wielokrotnie informowaliśmy na łamach „Naszych Spraw”.

Zastosowane rozwiązania przyczyniły się do tego, że miasto Zabrze otrzymało nagrodę Samorząd Równych Szans za działania związane z dostosowaniem przestrzeni miejskiej do potrzeb osób z niepełnosprawnością.

Na zakończenie prezentacji autorki wyraziły nadzieję, że wdrożenie tego projektu w budynku użyteczności publicznej jest pierwszym krokiem i zachęci innych do jego stosowania, a także znajdzie się w bazie dobrych praktyk rozwiązań stosowanych na rzecz osób z niepełnosprawnością

W trakcie dyskusji zaproszeni goście z różnych środowisk, pełnomocnicy miast ds. osób niepełnosprawnych, przedstawiciele organizacji pozarządowych, osoby niepełnosprawne doceniły znaczenie nowatorskich rozwiązań, ale podkreślały, że bez systemowych rozwiązań realizacja tego projektu nie będzie celowa. Brakuje systemu standaryzacji, certyfikacji. Zadawano pytania dotyczące dostosowania systemu do potrzeb osób niesłyszących i słabosłyszących. Pytano również o środki na realizację tego projektu.
Dyskusja stała się również okazją do przedstawienia trudności życia codziennego osób z niepełnosprawnością nie związanych bezpośrednio z tematem seminarium.

Tekst i fot.: Jolanta Kołacz