Rusza kolejna edycja programu edukacyjnego „Udarom można zapobiegać”

W tym roku po raz pierwszy, w mobilnym miasteczku profilaktyki udarowej będzie można także wykonać pomiar wskaźnika kostka-ramię (porównanie wysokości ciśnienia z kostki i ramienia), który pozwala oszacować patologie w układzie naczyniowym, informuje m.in. o zmianach niedokrwiennych tętnic, które mogą prowadzić m.in. do udaru niedokrwiennego mózgu.

Wiedza może uratować życie
Udar mózgu zajmuje trzecie miejsce wśród przyczyn zgonów i jest głównym powodem niepełnosprawności u ludzi po 40. roku życia. W Polsce co roku udar mózgu dotyka 70 tys. osób, a 30 tys. z jego powodu umiera. Przyczyną udaru jest uszkodzenie lub zablokowanie naczynia krwionośnego doprowadzającego tlen i substancje odżywcze do mózgu. W efekcie następuje odcięcie części mózgu od dopływu tlenu i jego obumieranie. Zdecydowana większość (ok. 80 proc.) udarów to udary niedokrwienne, których przyczyną jest zamknięcie naczynia krwionośnego. Znacznie rzadziej występują udary krwotoczne, potocznie nazywane wylewami. Dochodzi do nich na skutek uszkodzenia ściany naczynia krwionośnego i wydostania się krwi do mózgu.
Świadomość na temat udarów mózgu oraz możliwości profilaktyki tej choroby, jest w społeczeństwie polskim niewystarczająca. Nadal wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że schorzenia układu sercowo-naczyniowego, takie jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca i migotanie przedsionków – najczęściej występująca arytmia serca zwiększają ryzyko wystąpienia udaru. Wśród czynników ryzyka jest także cukrzyca, otyłość, brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu czy palenie tytoniu. Ze względu na częste nawroty choroby niezwykle istotna jest także profilaktyka wtórna (ponowny udar występuje w ciągu roku 6-12 proc. chorych, a w ciągu 5 lat u 40-50 proc.).

Mobilne miasteczka profilaktyki udarowej edukują – przede wszystkim zapobiegać
Efektywna profilaktyka udarowa odgrywa kluczową rolę w obniżeniu umieralności z powodu udaru mózgu. Szacuje się, że modyfikowalne czynniki udaru odpowiadają za ok. 90 proc. ryzyka wystąpienia choroby. Działania edukacyjne Stowarzyszenia „Udarowcy – liczy się wsparcie” z okazji Europejskiego Dnia Profilaktyki Udarowej mają na celu zwrócenie uwagi na główne założenia profilaktyki udarowej.

W materiałach edukacyjnych stowarzyszenie podkreśla, że modyfikacja czynników ryzyka nie tylko wpływa na zmniejszenie ryzyka udaru mózgu, ale również ma zasadniczy wpływ na sam przebieg choroby. Kontrola nadciśnienia tętniczego, redukcja nadwagi, stosowanie profilaktyki przeciwzakrzepowej u chorych z migotaniem przedsionków oraz z zaburzeniami układu krzepnięcia, ale także zmiana stylu życia na bardziej aktywny mogą skutecznie zminimalizować ryzyko wystąpienia choroby.

– W tym roku nasze mobilne miasteczka profilaktyki udarowej staną w kolejnych miastach w Polsce. Podczas akcji zachęcamy wszystkich, aby nas odwiedzili i dowiedzieli się więcej o tym, czym jest udar mózgu. Często nie zdajemy sobie sprawy, że istnieje ścisły związek między ryzykiem udaru mózgu, a chorobami układu sercowo-naczyniowego. Chcemy także, aby jak najwięcej osób dowiedziało się jak można przeciwdziałać chorobie – mówi Sebastian Szyper, prezes Stowarzyszenia „Udarowcy – Liczy się wsparcie”.

Odwiedzający mobilne miasteczka profilaktyki udarowej będą mogli sprawdzić poziom cukru we krwi oraz ciśnienie, a osobom, których wyniki badań będą odbiegały od normy, personel medyczny zaproponuje konsultację lekarską, w razie potrzeby uzupełnioną o badania takie jak badanie EKG i badanie wskaźnika kostka-ramię ABI (ang. ABI – ankle-brachial index).

Badanie ABI, przy użyciu systemu Dopplex Ability, automatycznie oznacza wskaźnik ABI. Optymalny wynik dla osoby zdrowej powinien wynieść 1, czyli równe ciśnienie w kostce i ramieniu. Im wynik jest mniejszy od jedności, tym większe jest niedokrwienie, a wynik większy niż jeden świadczy o sztywności tętnic. Badanie wskaźnika kostka-ramię trwa około 5 minut, jest nieinwazyjne i nie wymaga wcześniejszej stabilizacji pacjenta. Jego wyniki informują o potencjalnym ryzyku chorób układu naczyniowego. O przeprowadzeniu tego badania, podczas akcji edukacyjnej „Udarom można zapobiegać”, decyduje lekarz po uprzednim przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem.

Dla odwiedzających mobilne miasteczka profilaktyki udarowej dostępne będą bezpłatne materiały edukacyjne na temat udaru, przygotowane w taki sposób, aby były czytelne i zrozumiałe dla osób w każdym wieku. Będzie można również zapoznać się ze specjalnie przygotowaną interaktywną mapą, ilustrującą jak funkcjonuje mózg i jakie są potencjalne konsekwencje udaru.

Regularne sprawdzanie pulsu a profilaktyka udaru mózgu
W mobilnych miasteczkach profilaktyki udarowej będzie można nauczyć się jak samemu wykonać proste badanie, które wystarczy do wczesnej diagnostyki migotania przedsionków – najczęściej występującej arytmii serca, która pięciokrotnie zwiększa ryzyko udaru. Badanie, które można prawidłowo wykonać samemu, to pomiar pulsu (tętna).

– Udar mózgu najczęściej jest następstwem chorób układu sercowo-naczyniowego. Nadciśnienie tętnicze czy migotanie przedsionków to jedne z najważniejszych czynników ryzyka wystąpienia udaru. Przebieg udaru w wyniku migotania przedsionków jest znacznie cięższy niż z powodu innych przyczyn i charakteryzuje się wyższym stopniem niepełnosprawności oraz większą śmiertelnością. W 1/3 przypadków, w których przyczyną udaru było migotanie przedsionków, dochodzi do zgonu, w ciągu roku od jego wystąpienia – mówi dr hab. n. med. Adam Kobayashi, z II Kliniki Neurologicznej w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Coraz częściej migotanie przedsionków nazywane jest przez ekspertów medycznych chorobą społeczną. Obecnie dotyczy ok. 400 tys. Polaków, przy czym zdaniem specjalistów liczba ta może ulec podwojeniu przez najbliższe 20 lat. Ryzyko choroby wzrasta po 60. roku życia, a u chorych po 75. roku życia jest już bardzo wysokie.

– Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC) zaleca objęcie osób powyżej 65. roku życia edukacją na temat prawidłowego pomiaru tętna oraz postępowania w przypadku wyczucia niemiarowej, nieregularnej pracy serca. Należy wtedy zgłosić się do lekarza, który uruchomi procedurę diagnostyczną w kierunku migotania przedsionków. W uzasadnionych przypadkach, wdrożenie leczenia przeciwzakrzepowego pozwala skutecznie zminimalizować ryzyko wystąpienia udaru – dodaje dr hab. n. med. Adam Kobayashi.

– Modyfikacja stylu życia, rozpoznanie a następnie leczenie i monitorowanie chorób, które zwiększają jego ryzyko – to kluczowe kwestie w przypadku zapobiegania udarowi. Jeżeli zaś do udaru dojdzie, w redukcji powikłań choroby znaczącą rolę odgrywa także kompleksowa, jak najszybciej podjęta rehabilitacja – dodaje Sebastian Szyper. – Nie jesteśmy bezradni wobec udaru, ale aby móc się przed nim chronić musimy znać czynniki ryzyka, mieć wiedzę na temat profilaktyki i szybkiej reakcji w przypadku wystąpienia objawów. Mamy nadzieję, że kolejna odsłona akcji „Udarom można zapobiegać” przyczyni się do wzrostu świadomości społecznej na temat udaru mózgu.

pr, fot. Stowarzyszenie „Udarowcy – Liczy się wsparcie”.

Data publikacji: 18.05.2016 r.