Obrady i postulaty IV Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami
Na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie 25 października odbył się IV Kongres Osób z Niepełnosprawnościami pod hasłem „Za Niezależnym Życiem". Data wydarzenia ma szczególne znaczenie, został on bowiem zorganizowany w 6. rocznicę publikacji w Dzienniku Ustaw Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami, a właśnie celem Kongresu jest działanie na rzecz jej wdrożenia w Polsce.
Kongres to inicjatywa organizacji pozarządowych i środowisk osób z niepełnosprawnościami, m.in. Fundacji Instytut Rozwoju Regionalnego, Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną i Polskiego Związku Głuchych. W tym roku, podobnie jak w poprzednich edycjach, patronat nad wydarzeniem objął rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar.
Prawie pół tysiąca uczestników Kongresu rozmawiało o tym, jak doprowadzić do zmian prawnych i społecznych, które zwiększą osobom z niepełnosprawnościami dostęp doj niezależnego życia w miejsce charytatywnej opieki. Uczestnikami Kongresu byli ludzie o różnych światopoglądach, preferencjach politycznych, pochodzący z rozmaitych stron Polski, jednak mający jeden cel: przyjęcie konkretnych rozwiązań, dzięki którym osoby z niepełnosprawnościami będą mogły prowadzić możliwie samodzielne życie.
Debatowano na siedmiu sesjach tematycznych: Równość szans i niedyskryminacja, Orzecznictwo i świadczenia rentowe, Niezależne Życie, Edukacja, Praca i zatrudnienie, Dostępność oraz po raz pierwszy podjęto temat Self-adwokatury, czyli bezpośredniego występowania we własnym imieniu przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną, które stają się rzecznikami własnych spraw.
Dotkliwy brak reprezentacji środowiska
Dyskusja na sesji głównej poświęcona została tematowi reprezentacji środowiska osób z niepełnosprawnościami. Jak do tej pory wszelkie próby budowy silnej reprezentacji nie były do końca skuteczne. Wynika to z partykularnych problemów i interesów poszczególnych grup osób z niepełnosprawnością. Organizacje często są dla siebie konkurencją. Zdaniem prezes Polskiego Związku Niewidomych Anny Woźniak-Szymańskiej powinna powstać mocna i profesjonalna struktura, która pilnowałaby interesów osób z różnymi dysfunkcjami i współpracowała z rządem. Jej zdaniem, przede wszystkim trzeba wypracować standardy rehabilitacji dla każdego rodzaju niepełnosprawności, które będą określać nieprzekraczalne minimum działań. Jeśli takich standardów nie będzie, to cały system wsparcia dalej będzie się opierał o projekty, akcje czy wydarzenia.
Tematem reprezentacji osób z niepełnosprawnością zainteresowany jest także europoseł Marek Plura, który podkreślił, że zgodnie z Konwencją o prawach osób z niepełnosprawnościami i przyjętą 20 lat temu przez polski Sejm Kartą Praw Osób Niepełnosprawnych, mamy prawo do takiej reprezentacji. Obecnie funkcjonujące rady osób z niepełnosprawnością, m.in. na różnych szczeblach samorządu ,są tylko ciałami doradczymi, a ich skład jest dobierany przez przedstawicieli władzy wykonawczej. Tymczasem na ich działanie powinny być zabezpieczone środki budżetowe, jak w wielu krjach Unii, i powinny być one niezależne od władzy wykonawczej.
Poseł Plura zadeklarował że na początku 2019 roku zaprosi chętnych na spotkanie z przedstawicielami rad osób z niepełnosprawnością z krajów Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej, która w przyszłym roku zaczyna konsultacje dotyczące nowego programu finansowego. Wyraził ubolewanie, że w Polsce – ze względu na brak jednolitej reprezentacji środowiska – nie bardzo jest z kim ten program skonsultować.
Mamy krytyczną stagnację – uważa RPO
Rzecznik praw obywatelskich Adama Bodnar w swoim wystąpieniu podkreślił, że mimo wielu starań problemy osób z niepełnosprawnością wciąż nie są traktowane priorytetowo, władze różnych szczebli zbyt pobieżnie lub niewłaściwie traktują ich prawa, a za każdym przypadkiem kryją się ludzkie dramaty.Za najważniejsze uznał braki: systemowej pomocy rodzinom osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, opieki wytchnieniowej, a zwłaszcza ciągle niezrealizowany wyrok Trybunału Konstytucyjnego dotyczący zrównania świadczeń opiekunom, bez względu na wiek powstania niepełnosprawności.
– Sprawy osób z niepełnosprawnością nie stały się elementem agendy publicznej, niewykonany wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie jest jej tematem, tak samo brak pracy, a opieka wytchnieniowa pojawia się w zapowiedziach kandydatów podczas wyborów samorządowych – mówił Adam Bodnar. – Mamy krytyczną stagnację.
Porównał działania na rzez osób z niepełnosprawnością do nalewania wody łyżeczką do wiadra. – Zrobiono wiele dobrych rzeczy, ale ile zostało jeszcze tej wody do nalania i ile jeszcze łyżeczek będzie musieli użyć?
Na Kongresie odniesiono się także do wrześniowego posiedzenia Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami. Wskazał on przede wszystkim na konieczność przejścia w traktowaniu tej grupy osób z modelu medycznego i charytatywnego na oparty na prawach człowieka. Dla Komitetu i Komisji Europejskiej ważne jest wspieranie niezależnego życia i deinstytucjonalizacja niezbędnego wsparcia, z którymi Polska sobie nie radzi.
Na Kongresie wyróżniono tytułem Ambasadora Konwencji 2018 znanych z wiosennego protestu w Sejmie Jakuba Hartwicha i Adriana Glinkę, radio TokFM i Joannę Ławicką z fundacji Prodeste, a pośmiertnie Piotra Pawłowskiego i Bartosza Mioduszewskiego. Dokonał tego Adam Bodnar.
Na zakończenie Kongresu podsumowano wszystkie sesje tematyczne oraz przedstawiono wnioski i komentarze. Owocem tego była przyjęta przez zgromadzonych uchwała, która zostanie przekazana przedstawicielom władzy publicznej.
Uchwała IV Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami
My, uczestniczki i uczestnicy IV Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami reprezentującego wiele osób z niepełnosprawnościami, osób ich wspierających i organizacji działających na ich rzecz – żądamy pilnego i skutecznego wdrożenia przez Polskę Rekomendacji Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami oraz związanych z nimi postulatów Konwentów Regionalnych oraz Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami:
Wdrożenie mechanizmu, który umożliwi świadczenie usług asystenckich i przerwy wytchnieniowej w ramach Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych.
Wprowadzenie definicji dyskryminacji krzyżowej do przepisów prawa.
Uwzględnienie przez system orzecznictwa potrzeb w zakresie rodzaju i intensywności wsparcia – zamiast stopni niepełnosprawności.
Zapewnienie Centrów Wsparcia Edukacji dla uczniów z niepełnosprawnościami, nauczycieli, kadrę zarządzającą i rodziców dzieci z niepełnosprawnościami.
Likwidacja pułapki świadczeniowej.
Certyfikacja dostępności przez wyspecjalizowane podmioty z udziałem osób z niepełnosprawnościami.
Wprowadzenie modelu wspieranego podejmowania decyzji i likwidacja ubezwłasnowolnienia.
Kongres był poprzedzony kilkunastoma Konwentami Regionalnymi a jego przebieg był transmitowany online. Relacja z Konwentu Małopolskiego znalazła się w naszym portalu i na łamach „NS”.
Oprac. kat/ rhr/, fot. Andrzej Dzirba / fokuspokus.pl
Data publikacji: 29.10.2018 r.
