Wydarzenie zorganizowała nieformalna grupa „Artykuł 6.”. Jej nazwa nawiązuje do Artykułu 6. Konwencji ONZ o Prawach Osób z niepełnosprawnościami, który odnosi się do praw kobiet z niepełnosprawnościami. Polska ratyfikowała Konwencję ONZ w 2012 roku. W 2018 roku nasz kraj był rozliczany z tego, jak wdrożył jej zapisy. W oparciu o rozmowy ze stroną rządową i pozarządową powstał raport, który opisuje sytuację i przedstawia rekomendacje dla rządu.
Otwierając I Zjazd Kobiet z Niepełnosprawnościami rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar podkreślił, że tematyka dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność w sposób szczególny dotyka kobiet. Dodał, że chodzi o dyskryminację wielokrotną czy krzyżową, kiedy osoby z niepełnosprawnościami są dyskryminowane nie tylko ze względu na niepełnosprawność, ale także dlatego, że są kobietami. – Komitet Praw Osób z Niepełnosprawnościami ONZ zwraca szczególną uwagę na respektowanie Artykułu 6. Konwencji. W Polsce w zasadzie nie mamy debaty na ten temat. Myślę, że to dzisiejsze wydarzenie jest pierwszym, które tego dotyczy – powiedział.
– Komitet zauważył, że kobiety z niepełnosprawnościami są bardziej narażone na różnego rodzaju formy przemocy i nakazał wprowadzenie środków prawnych, które lepiej by gwarantowały ochronę, chociażby w kontekście korekty procedury Niebieskiej Karty i uwzględnienia w niej czynnika niepełnosprawności czy także nowelizacji przepisów karnych. Po drugie, zapewnienie ofiarom przemocy dostępnej i adekwatnej pomocy. Po trzecie, uznanie praw kobiet z niepełnosprawnościami do ochrony zdrowia, w szczególności ich praw reprodukcyjnych, zapewnienie dostępu do świadczeń medycznych i edukacji seksualnej. Wreszcie: uwzględnienie aspektu płci w politykach dotyczących osób z niepełnosprawnościami, zapewnienie kobietom z niepełnosprawnościami możliwości wpływu na kształtowanie tych polityk – wyliczył Bodnar.
Zapewnił, że Biuro RPO stara się tymi kwestiami zajmować, przedstawiać rekomendacje władzom państwowym, aczkolwiek mamy wrażenie, że nie jest to temat priorytetowy dla rządu. – Natomiast wychodzę z założenia, że od tego typu wydarzeń zależy zmiana – stwierdził.
Rzecznik dodał, że istotnym problemem jest wykluczenie transportowe. – Nie wszystkie uczestniczki mogły dojechać na zjazd. Oczywiście wykluczenie transportowe dotyczy wszystkich, nie tylko kobiet. Ale to pokazuje, z jakimi problemami musimy się w Polsce mierzyć – powiedział.
Bodnar wskazał, że kolejną ważną kwestią jest dostępność opieki medycznej dla osób z niepełnosprawnościami. Pod koniec roku ma być gotowy raport RPO na ten temat. – Tu sytuacja kobiet jest zupełnie inna niż mężczyzn, chociażby jeśli chodzi o różnego typu badania, w tym badania ginekologiczne. Zwrócił też uwagę na to, że w placówkach medycznych osoby niesłyszące nie mają zapewnionego dostępu do tłumacza języka migowego. – Warto identyfikować te problemy – powiedział.
Anna Rutz, pełnomocnik rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ds. osób z niepełnosprawnościami podkreśliła, że w rok po wydaniu rekomendacji Komitetu ONZ dla rządu w sprawie osób z niepełnosprawnościami nic się w polskim prawie nie zmieniło. – Temat został zlekceważony – stwierdziła. Zwróciła uwagę, że dziewczyny z niepełnosprawnościami bywają ofiarami przemocy w ośrodkach szkolno-wychowawczych czy domach pomocy społecznej, czyli tam, gdzie powinny się czuć bezpiecznie. – Niestety ciągle dochodzi do przypadków przymusowej sterylizacji. To się nie dzieje w przypadku kobiet bez niepełnosprawności – stwierdziła.
Katarzyna Bierzanowska z inicjatywy Pełnosprawna i grupy Artykuł 6 powiedziała w rozmowie z PAP, że na razie trudno zadeklarować, czy zjazd będzie się odbywał co roku, czy raz na jakiś czas. – Na pewno mam nadzieję, że będzie powtarzany. Być może stanie się częścią innych wydarzeń, jako temat zauważony – powiedziała.
Jak dodała, na razie powstał raport nt. dostępności usług ginekologicznych dla kobiet z niepełnosprawnościami. – W dwóch placówkach w Warszawie i Lublinie zwiększono dostępność. Zaczyna się mówić o asystencji osobistej, która – mam nadzieję – że dojdzie do skutku, bo dla kobiet będzie miała ogromne znaczenie, zwłaszcza w pełnieniu roli macierzyńskiej. Mam nadzieję, że będziemy mogły razem ze środowiskiem feministycznym rozmawiać szerzej o systemie wsparcia dla kobiet z niepełnosprawnościami, które doświadczają przemocy. I mamy nadzieję, że te poszczególne działania złożą się na to, że temat kobiet z niepełnosprawnościami zaistnieje w przepisach, będzie spływał od góry do poszczególnych instytucji i na poziomie samorządowym i do konkretnych instytucji, jak szpitale, szkoły, uczelnie wyższe. Krok po kroku – powiedziała.
Komitet Praw Osób z Niepełnosprawnościami ONZ po raz kolejny przyjrzy się przestrzeganiu przez Polskę Konwencji i wypełnianiu rekomendacji w 2026 roku. (PAP)
Karolina Mózgowiec, fot. pixabay.com
Data publikacji: 21.09.2019 r.
