„Estetyka niepełnosprawności” Tobina Siebersa, badacza i aktywisty działającego na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami, jest pracą rewolucyjną. To pierwsza próba przedstawienia niepełnosprawności w sztuce współczesnej i kulturze wizualnej przeprowadzona na tak szeroką skalę.
Intelektualne środowisko osób z niepełnosprawnościami w Stanach Zjednoczonych uznaje tę książkę za oszałamiającą rozmachem, błyskotliwą i zmieniającą na zawsze sposób myślenia o relacjach sztuki i niepełnosprawności.
Główna teza tego autora, uznawanego za jednego z czołowych teoretyków studiów o niepełnosprawności na świecie, pozwala odkryć, co dzieje się z naszym wyobrażeniem o historii kultury zachodniej, gdy zaczynamy postrzegać nowoczesność w sztuce jako niepełnosprawność i uchwycić proces, w którym niepełnosprawność staje się wartością estetyczną. Siebers dowodzi, że to odrzucenie niepełnosprawności – przez traktowanie pewnych dzieł sztuki jako „chorych” i reprezentatywnych dla „chorej kultury”, było osią konfliktów kulturowych toczących się w Ameryce w późnych latach XX wieku.
Pozwala zrozumieć jaki związek ma sztuka z uciskiem osób z niepełnosprawnościami. Analizuje sposób ukazywania zranionych ciał w globalnej komunikacji. W tej bogato ilustrowanej i przystępnie napisanej książce Tobin Siebers po mistrzowsku odsłania kluczową rolę jaką niepełnosprawny umysł i niepełnosprawne ciało odegrały w ewolucji współczesnej estetyki,pokazując nam, że niepełnosprawność ma gruntowne znaczenie nie tylko dla sztuki współczesnej, ale także dla sposobu, w jaki postrzegamy ciała i budynki (i wchodzimy z nimi w interakcję).
Każe nam na nowo przyjrzeć się tak zwanej sztuce „zdegradowanej” i „zdyskwalifikowanym” ciałom, zabiera nas w podróż w kulisy prac Marca Quinna i w fikcję Junota Díaza, z lekkością zestawia w dyskusji Wenus z Milo i dzieła Andy’ego Warhola, bada, w jaki sposób niepełnosprawność problematyzuje powszechnie akceptowane wyobrażenia o pięknie. Dla Siebersa niepełnosprawność nie jest stanem pejoratywnym, lecz formą ucieleśnionej różnicy.
Książka będzie szczególnie przydatna dla osób z niepełnosprawnościami szukających środków do budowania nowego, opartego na dumie i godności sposobu postrzegania niepełnosprawności w szeroko rozumianej sztuce współczesnej, jak również dla historyków sztuki i krytyków, badaczy kultury, socjologów, ale także dla każdego, kto interesuje się estetyką w każdym możliwym do wyobrażenia medium.
Tobin Siebers był profesorem kolegialnym im. V. L. Parringtona w zakresie języka angielskiego i literatury oraz sztuki i projektowania na Uniwersytecie Michigan. Jego liczne książki obejmują teorię niepełnosprawności oraz inne tematy: o tożsamości etycznej, estetycznej i politycznej. Laureat nagrody University of Michigan Press Book Award 2011.
Praca „Estetyka niepełnosprawności” Tobina Siebersa to czwarta pozycja w serii „Odzyskiwanie obecności” wg pomysłu Eweliny Godlewskiej- Byliniak i Justyny Lipko-Koniecznej, która wydawana jest przez Centrum Sztuki Włączającej w partnerstwie z Zachętą – Narodową Galerią Sztuki.
Info: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Centrum Sztuki Włączającej / Teatr 21, oprac. rhr/
Data publikacji: 13.08.2024 r.
