Profilaktyka chorób niezakaźnych wymaga współpracy i działań systemowych – powiedział PAP prof. Knut Inge Klepp z Norweskiego Dyrektoriatu ds. Zdrowia podczas drugiego dnia konferencji Joint Action Prevent NCD w Katowicach.
W Katowicach od 16 czerwca trwa trzydniowa konferencja podsumowująca dotychczasowe działania w ramach unijnego projektu JA PreventNCD, którego celem jest walka z chorobami niezakaźnymi w Europie. Do stolicy Górnego Śląska przybyło ponad 400 decydentów, ekspertów i naukowców z 25 państw Unii Europejskiej.
„Mieliśmy kilka celów na to spotkanie. Jednym z nich było pokazanie, jak daleko zaszliśmy po około półtora roku i co udało nam się osiągnąć. Mamy kilka zadań i pilotaży, więc mogliśmy zaprezentować pierwsze wyniki” – powiedział PAP prof. Klepp.
Podkreślił, że kluczowa była także wymiana opinii ze strony zewnętrznych ekspertów oraz młodzieżowej grupy doradców. „Ważne jest, aby otrzymać przyjazną, ale i krytyczną opinię. Spotkanie to również okazja do nawiązywania kontaktów, aby ludzie mogli się poznać, bo pracujemy razem już półtora roku, a większość spotkań odbywała się online” – zaznaczył.
Profesor nie ukrywa, że duży międzynarodowy projekt wymaga ciągłego skupienia i optymalizacji działań. „Ogólnie jesteśmy bardzo zadowoleni z postępów. W takim dużym projekcie z wieloma uczestnikami łatwo jest się rozproszyć i trzeba więcej się skupić. Dlatego ważne jest przeglądanie prac i uzyskiwanie informacji zwrotnych od zewnętrznych doradców, żeby wiedzieć, na czym powinniśmy się skupić w najbliższym czasie i mieć strategiczny plan na następny rok i pół” – powiedział.
Prof. Klepp przypomniał również o skali problemu chorób niezakaźnych w Europie, wskazując na najważniejsze grupy schorzeń i ich rozkład geograficzny. „Mówimy o największych grupach chorób, które powodują śmierć w Europie — to nowotwory, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca i przewlekłe choroby płuc. W UE obserwujemy spadek przedwczesnych zgonów, czyli przed 70. lub 75. rokiem życia, co oznacza, że żyjemy dłużej — to pozytywne. Jednak jeśli chodzi o czynniki ryzyka, takie jak palenie, picie alkoholu, niezdrowe odżywianie i brak aktywności fizycznej, to niestety sytuacja nie jest tak dobra i jest duże pole do poprawy” – wskazał.
Ekspert zwrócił uwagę na duże różnice w sytuacji zdrowotnej między krajami Europy Zachodniej, które wstąpiły do UE wcześniej – te radzą sobie lepiej. Natomiast kraje, które dołączyły później, w tym Polska, wypadają gorzej.
„W każdym kraju również występują duże nierówności – osoby z wyższym wykształceniem i wyższymi dochodami dbają bardziej o zdrowie i mają lepsze wyniki niż osoby z niższym wykształceniem i niższymi dochodami, które często żyją w gorszych warunkach. Musimy znaleźć sposoby, by lepiej komunikować i zmieniać środowisko oraz politykę, aby wszyscy mieli równe szanse” – wyjaśnił.
Odnosząc się do sytuacji Polski, ekspert ocenił ją jako umiarkowanie pozytywną, choć wskazał na pewne wyzwania. Porównując nasz kraj z krajami nordyckimi czy zachodnioeuropejskimi, jest „trochę więcej palaczy i osób pijących alkohol, ale w porównaniu do innych krajów Polska radzi sobie całkiem dobrze, czyli jest gdzieś w średniej”.
Prof. Klepp podkreślił znaczenie eliminowania czterech głównych czynników ryzyka: palenia, nadmiernego spożycia alkoholu, niezdrowego odżywiania i braku aktywności fizycznej. „Nawet na krótką metę, jeśli rzucisz palenie, (…) długość i jakość życia wzrosną. Nawet jeśli zaczniesz w starszym wieku, warto to zrobić. Wiemy jednak, że trudno jest zmieniać nawyki, dlatego często skupiamy się na młodszych, żeby od początku uczyli się zdrowych zachowań” – powiedział.
Według profesora w Katowicach dbanie o zdrowie powinno być „łatwiejsze dzięki dobrym ścieżkom rowerowym i przyjemnym trasom do spacerów”.
Prof. Klepp odniósł się do możliwości wdrażania działań edukacyjnych. „To może oznaczać np. podniesienie podatków na wyroby tytoniowe, co zwiększy dochody państwa, które można przeznaczyć np. na zdrowsze jedzenie dla dzieci w szkołach. Podobnie z alkoholem — można podnieść podatki lub podnieść wiek dopuszczalny do korzystania z tych produktów. Można inwestować w więcej ścieżek rowerowych i lepszą komunikację publiczną, by ludzie byli bardziej aktywni” – przekazał profesor.
Konferencja odbywa się 16-18 czerwca w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Patronem medialnym wydarzenia jest Polska Agencja Prasowa.
Termin konferencji zbiega się z finałem polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, co pozwala na powiązanie jej priorytetów z międzynarodową dyskusją na temat zdrowia publicznego, w szczególności profilaktyki onkologicznej i współpracy na poziomie europejskim.(PAP)
jms/ jann/ mhr/
Data publikacji: 18.06.2025 r.
