Lepsze samopoczucie może pomóc zmniejszyć ryzyko utraty pamięci w średnim wieku – informuje recenzowane pismo „Aging & Mental Health”.
Badanie przeprowadzili naukowcy z University College London (Wielka Brytania). Przez 16 lat obserwowano 10 760 mężczyzn i kobiet w wieku powyżej 50 lat.
Uczestnicy byli oceniani pod kątem dobrostanu i pamięci co dwa lata – łącznie dziewięć razy w ciągu 16-letniego okresu badania, sięgającego 2002 roku.
Jak się okazało, osoby twierdzące, że mają lepsze samopoczucie, miały też większe prawdopodobieństwo uzyskania lepszych wyników w testach pamięci. Osoby te zgłosiły również większe poczucie kontroli, niezależności i swobody dokonywania wyborów.
Analiza przeprowadzona przez 15 ekspertów z Wielkiej Brytanii, USA i Hiszpanii nie wykazała natomiast żadnych dowodów sugerujących, że lepsza pamięć wiąże się z późniejszym lepszym samopoczuciem (chociaż autorzy twierdzą, że nie można wykluczyć takiej możliwości).
Zdaniem autorów uzyskane wyniki podkreślają, że czynniki psychologiczne i społeczne wpływają na zdrowie mózgu, a dobre samopoczucie może chronić przed upośledzeniem funkcji poznawczych. Interwencje mające na celu promowanie dobrego samopoczucia psychicznego, takie jak trening uważności (midfulness), mogą podtrzymywać funkcje umysłowe, takie jak pamięć, gdy ludzie się starzeją.
„W kontekście starzejącej się populacji zrozumienie czynników, które mogą chronić i utrzymywać zdrowe funkcje poznawcze, ma kluczowe znaczenie dla poprawy zdrowia populacji i rozwoju polityki zdrowotnej. Chociaż w tym badaniu nie możemy zbadać i zrozumieć związku między przyczynami i skutkami, ustalając, czy jedno zdarzenie prowadzi do drugiego (przyczynowość), nasze ustalenia są ważne, ponieważ sugerują, że dobre samopoczucie poprzedza lepszą pamięć, a nie odwrotnie. Sugeruje to, że związek między dobrym samopoczuciem a pamięcią nie polega tylko na tym, że osoby ze słabą pamięcią mają gorsze samopoczucie i że jeśli zostanie udowodniony związek przyczynowo-skutkowy, poprawa dobrego samopoczucia może chronić przed późniejszym pogorszeniem pamięci” – powiedziała główna autorka publikacji, dr Amber John z UCL Psychology & Language Sciences i University of Liverpool.
„Badanie to stanowi ważny krok w kierunku zrozumienia wzajemnego oddziaływania dobrego samopoczucia i pamięci na przestrzeni czasu. Oferuje nowe spojrzenie na to, w jaki sposób samoocena dobrego samopoczucia wiąże się z pamięcią i odwrotnie” – dodał współautor, profesor Joshua Stott (UCL Psychology & Language Sciences).
Depresja i lęk są powszechnie uznawane za czynniki ryzyka szybszego pogorszenia zdrowia mózgu i demencji. Kluczowym globalnym priorytetem opieki zdrowotnej jest obecnie zapobieganie demencji.
Do elementów dobrego samopoczucia należą szczęście, pewność siebie, poczucie celu i kontrola nad życiem. Dobrostan jest definiowany jako zdrowie emocjonalne połączone z możliwością skutecznego funkcjonowania.
Naukowcy wykorzystali zadanie wymagające uczenia się, aby sprawdzić zdolność uczestników do natychmiastowego i opóźnionego przypomnienia sobie dziesięciu słów. Dobrostan oceniano za pomocą kwestionariusza jakości życia. Uczestnicy oceniali się na podstawie zaspokojenia konkretnych potrzeb – przyjemności, kontroli, autonomii i samorealizacji. Kwestie, o które pytano, brzmiały m.in. „Mogę robić rzeczy, które chcę robić” i „Czuję, że życie jest pełne możliwości”.
Autorzy wykluczyli osoby, u których na początku badania zdiagnozowano demencję.
Wyniki badania wykazały niewielki, ale istotny związek między wyższym samopoczuciem a lepszą pamięcią. Ponadto badanie wykazało, że wpływ dobrego samopoczucia na pamięć był istotny nawet po uwzględnieniu depresji. Zdaniem autorów sugeruje to, że powiązania pomiędzy dobrym samopoczuciem a pamięcią istnieją niezależnie od objawów depresyjnych.
Jak uważają naukowcy, czynniki biologiczne, takie jak choroby układu krążenia i te związane ze stylem życia – takie jak aktywność fizyczna – należą do możliwych przyczyn wpływu dobrego samopoczucia na pamięć.
Wiek, płeć, styl życia i status społeczno-ekonomiczny mogą również mieć negatywny lub pozytywny wpływ na związek między dobrym samopoczuciem a funkcją pamięci.
Pomimo braku dowodów na to, że pamięć wpływa na dobre samopoczucie, autorzy twierdzą, że nie można tego wykluczyć. Twierdzą, że gorsze samopoczucie psychiczne może być oznaką „nadchodzącego upośledzenia poznawczego”, zanim objawy staną się widoczne. (PAP)
Paweł Wernicki, fot. pixabay.com
Data publikacji: 25.06.2025 r.
