Sejmowa komisja: szeroka profilaktyka konieczna w walce z FASD

Podczas obrad sejmowej Komisji ds. Dzieci i Młodzieży eksperci zwrócili uwagę na konieczność szerokiej profilaktyki w walce ze Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych (FASD), która może pomóc zwalczyć to schorzenie. Wskazali, że działania muszą być powiązane z antypromocją spożywania alkoholu.

Sejmowa Komisja ds. Dzieci i Młodzieży rozpatrywała 10 września informacje na temat potrzeb rozwojowych i form wsparcia dzieci z FASD oraz proponowanych kierunków zmian systemowych.

Spektrum Płodowych Zaburzeń Alkoholowych (FASD) jest nieuleczalnym, niegenetycznym zespołem chorobowym mogącym wystąpić u dzieci, których matki piły alkohol w czasie ciąży.

MRPiPS przekazało komisji, że u 3,5 tys. dzieci w pieczach zastępczych w Polsce występuje FASD – to ok. 5 proc. wszystkich dzieci objętych opieką zastępczą, których jest ok. 77 tys. W ocenie resortu, konieczne jest wsparcie rodzin zastępczych i dzieci pod ich opieką przez powiaty. Jak wskazało ministerstwo, należy uczulać władze samorządowe na to, że praca z rodzinami zastępczymi dla dzieci z FASD jest ważna i ma wpływ na jakość ich funkcjonowania.

Resort przekazał też, że od 1 stycznia planowane jest stworzenie w każdym województwie Centrum Wspierania Rodzin Zastępczych; projekt zakłada ulokowanie centrów w strategicznych miejscach tak, by dojazd do nich był relatywnie krótki, a ich usługi – dostępne.

Resort prowadzi rozmowy ze specjalistami, by ułatwić procedurę orzekania o występowaniu schorzenia. Wiceminister Łukasz Krasoń podał, że prawie 200 mln zł ze środków europejskich zostanie przekazanych na prace nad nowym modelem orzekania, który powstanie w porozumieniu z Fundacją Aktywnej Rehabilitacji i Instytutem Profilaktyki Zdrowia.

Wiceministra edukacji narodowej Izabela Ziętka wskazała, że FASD nie jest uwzględniony w katalogu niepełnosprawności; jeżeli rodzice chorego dziecka widzą potrzebę kształcenia specjalnego, odpowiednie orzeczenie może być wydane na ich wniosek. Przypomniała też, że w 2024 roku powstał poradnik „Wsparcie dzieci i młodzieży z FASD oraz ich rodzin” skierowany do pracowników systemu oświaty, sektora zdrowia i rodziny, pracy i zabezpieczenia społecznego, a także rodziców. Dodała, że w placówkach oświatowych pracuje ok. 55 tys. specjalistów, w tym pedagogów, psychologów i logopedów, gotowych do pracy z dziećmi z FASD.

Ziętka przekazała, że 1 września do konsultacji trafiło rozporządzenie dot. wydawania orzeczeń i opinii, które zakłada wprowadzenie oceny funkcjonalnej opartej na narzędziach informatycznych. Zapewniła, że po otrzymaniu takiej oceny pomoc dziecku z FASD zostanie udzielona bez względu na diagnozę medyczną. Ponadto resort przewidział przekazanie 90 mln zł poradniom psychologiczno-pedagogicznym; pieniądze mają być przeznaczone na szkolenia i doposażenie placówek w potrzebne materiały dydaktyczne; z kolei 280 mln zł będzie przekazane na wsparcie nauczycieli szkół ogólnodostępnych w pracy z grupa zróżnicowaną. Trwają też prace nad systemem informatycznym oferującym narzędzia diagnostyczne.

Eksperci zwrócili uwagę na konieczność szerokiej profilaktyki; wskazali, że mogłaby wyeliminować występowanie schorzenia. Działania te w ich ocenie muszą być ściśle powiązane z ograniczeniem dostępności i reklamowania alkoholu, w tym zawarciem na etykietach informacji o niebezpieczeństwach związanych z piciem alkoholu w ciąży. Ponadto zwrócili uwagę na konieczność zaklasyfikowania FASD jako osobnej jednostki chorobowej, opracowania kryteriów rozpoznawania schorzenia oraz refundacji diagnozy w ośrodkach. Wskazano też potrzebę opracowania wytycznych dla specjalistów i rodziców wyjaśniających, jak pracować z dziećmi z FASD.

Przedstawicielka Zespołu Zdrowia Biura Rzecznika Praw Dziecka wskazała, że profilaktyka FASD powinna być połączona z antypromocją spożywania alkoholu, która miałaby uwzględniać zakaz reklamy piwa, oznakowanie opakowań alkoholu pod kątem profilaktyki FASD i zakaz sprzedaży alkoholu na stacjach benzynowych. (PAP)

zs/ jann/, fot.freepik.com

Data publikacji: 11.09.2025 r