W Polsce to również Dzień Godności Osoby z Niepełnosprawnością Intelektualną. To wyjątkowa okazja, aby pokazać, że każdy z nas ma równe prawa do aktywnego udziału w życiu społecznym, rodzinnym oraz zawodowym. Obchody zostały zapoczątkowane we Francji na początku lat 90. ubiegłego wieku. Hasło przewodnie pierwszych obchodów brzmiało Rendez-vous de la Dignité („Spotkanie z godnością”).
Nie istnieje jedna, powszechnie uznana definicja niepełnosprawności, jednak podkreśla się, iż jest to problem społeczny, nie ograniczający się do konkretnej osoby. Na świecie żyje ponad 650 milionów osób z niepełnosprawnościami psychicznymi, fizycznymi lub sensorycznymi. To około 10 proc. całej populacji. W Polsce – według wstępnych wyników ostatniego Narodowego Spisu Powszechnego – w 2011 roku żyło ok. 4,7 miliona osób niepełnosprawnych, z czego przeszło 3,1 miliona posiadało prawne potwierdzenie faktu niepełnosprawności.
Polska ratyfikowała w 2012 roku ONZ-towską Konwencję praw osób niepełnosprawnych. Wzrosła liczba witryn internetowych dostosowanych dla potrzeb tej grupy osób. Coraz więcej w naszych miastach niskopodłogowych tramwajów i autobusów. Wzrosła liczba lekarstw, które są zaopatrzone w informację w alfabecie Braille’a. Ale to kropla w morzu potrzeb.
Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej wszyscy jesteśmy równi wobec prawa i mamy prawo do równego traktowania. Zdarza się jednak, że niektóre grupy ludzi traktowane są inaczej, gorzej niż inni w porównywalnych sytuacjach. Skutkiem dyskryminacji jest wykluczenie społeczne, ale też towarzyszące na co dzień osobom dyskryminowanym poczucie wstydu i bycia zależnym od innych, bezsilność, bezradność, lęk, smutek czy brak wiary w pozytywną zmianę.
Mimo rosnącej widzialności społecznej osób z niepełnosprawnościami, w Polsce obecnie co dziesiąty obywatel deklaruje, że nie zna w ogóle takich osób, a co trzeci – zna takie osoby „niezbyt dobrze lub tylko z widzenia”. Brak kontaktu, a w ślad za tym rzetelnej wiedzy na temat niepełnosprawności może uruchomić tzw. łańcuch dyskryminacji. Pierwszym jego ogniwem są stereotypy – uogólnione, uproszczone, sztywne przekonania na temat określonej grupy osób, które przypisujemy wszystkim jej członkom tylko na podstawie ich przynależności do określonego grona. Od nich już tylko krok do uprzedzeń – intensywnych, trwałych, opartych na błędnym uogólnieniu i negatywnych uczuciach.
Obchodzenie tych dni ma na celu uświadomienie społeczeństwu problemów dnia codziennego i przeszkód z jakimi spotykają się osoby niepełnosprawne. Jest to również okazja do zwiększenia świadomości publicznej o korzyściach płynących z integracji osób z niepełnosprawnościami w każdym aspekcie życia politycznego, społecznego, gospodarczego i kulturalnego.
Bardzo istotne jest pokazanie możliwości osób z różnymi rodzajjami niepełnosprawności, a także zwrócenie uwagi na bariery (edukacyjne, zawodowe, komunikacyjne, prawne, kulturalne itp.), które uniemożliwiają im prowadzenie normalnego życia.
Celebrowanie Dnia Walki z Dyskryminacją jest również okazją, by mówić głośno o problemie dyskryminacji i nierównego traktowania osób z niepełnosprawnością intelektualną. Osoby te same nie potrafią zadbać o to jak postrzega się je w społeczeństwie, a także nie mają wpływu na prawidłowe relacje z otoczeniem. To na opiekunach i wychowawcach spoczywa odpowiedzialność, ponieważ od nich w dużej mierze zależy, w jaki sposób społeczeństwo odbiera inną osobę.
Ewa Maj
Data publikacji: 05.05.2023 r.
