Bezpieczna przestrzeń i możliwość nowoczesnego rozwoju. Podsumowanie XVII edycji konferencji Pełno(s)prawny Student

Jak co roku, w konferencji Pełno(s)prawny Student, która odbyła się 12 grudnia w Krakowie, uczestniczyło pokaźne grono przedstawicieli ponad pięćdziesięciu uczelni wyższych z całej Polski, organizacji pozarządowych, firm zajmujących się wsparciem w aplikowaniu o środki unijne dla szkół wyższych. Została ona zorganizowana przez Fundację Instytut Rozwoju Regionalnego oraz Utilitia Sp. z o. o., a jej audytorium liczyło niemal sto osób!

Wystąpienie przedstawicieli Narodowego Centrum Badań i Rozwoju
W pierwszej części konferencji, na temat założeń konkursowych w projektach z obszaru dostępności, a także na temat perspektyw i możliwości wdrożenia, mówili przedstawiciele Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Poruszyli oni również kwestię zwiększania dostępności uczelni wyższych w kolejnych latach w nowej perspektywie finasowania.

Dr Jakub Ardyn, dyrektor Działu Operacyjnego Współpracy z Beneficjentem, zaprezentował efekty trzech edycji konkursu „Uczelnia Dostępna”. Wskazał również wyzwania, jakie stoją przed jego beneficjentami.

Jako najważniejsze z wyzwań wymienił:
1. Kompleksowe podejście wdrażania dostępności na polskich uczelniach – dostępność to nie „tylko” architektura.
2. Zmotywowanie kadry do zaangażowania się w działania w obszarze dostępności uczelni.
3. Zmieniające się otoczenie projektu: min. inflacja, wzrost cen, przeciągające się procedury, brak wykonawców, decyzje konserwatora.

Z kolei Anna Marciniak skupiła się na możliwościach, jakie daje FERS w zakresie wsparcia uczelni w obszarze dostępności. Omówiła dostępność podmiotów szkolnictwa wyższego – tzw. mały DOS oraz kryteria dostępu, zarówno te, podlegające negocjacjom, jak i nienegocjowalne.

Niezwykle ważne dla uczestników okazały się rekomendacje po trzech edycjach Uczelni dostępnej POWER. Należą do nich m.in.:
• rezygnacja z podziału na ścieżki w odniesieniu do dotychczasowych beneficjentów „Uczelni dostępnej” i utrzymanie podziału na ścieżki w przypadku uczelni niebędących beneficjentami „Uczelni dostępnej”,
• zwiększenie wysokości dofinansowania, o jakie będą mogły ubiegać się uczelnie, które nie są beneficjentami „Uczelni dostępnej” aplikujące o wsparcie ze ścieżki MINI lub MIDI w kolejnej edycji programu,
• wydłużenie czasu realizacji projektu,
• zachęcenie uczelni, by realizowały w projektach upowszechnienie edukacji hybrydowej,
• przeszkolenie nauczycieli akademickich, by potrafili używać narzędzi informatycznych,
• opracowanie zasad, na podstawie których studenci będą mogli uczestniczyć w edukacji zdalnie,
• zachęcenie uczelni, aby w ramach projektów zapewniały studentom konsultacje psychologiczne i aby realizowały szkolenia kadry w zakresie „pierwszej pomocy psychologicznej”.

Konferencja panelami dyskusyjnymi stoi
W tegorocznej edycji Pełno(s)prawnego Studenta postawiono na dyskusje, wymianę poglądów i dzielenie się dobrymi praktykami.

W panelu, zatytułowanym „Kierunki „trudne” – wyzwanie dla dostępności czy granica nie do przekroczenia – czy osoby z niepełnosprawnościami mogą studiować wszystko?” wzięły udział Kanclerz Monika Wiejaczka (ASP im. Jana Matejki w Krakowie), dr Patrycja Goryń (Uniwersytet w Białymstoku) oraz dr Magdalena Sikorska (Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego).
Panelistki dzieliły się doświadczeniami ze swoich uczelni oraz przybliżyły specyfikę uczelni medycznych i artystycznych. Okazuje się, że pewne kierunki, zwłaszcza te, związane z medycyną czy sztuką, których program charakteryzuje się olbrzymią liczbą godzin zajęć praktycznych, nie zawsze będą dostępne dla określonych niepełnosprawności.
Naszym zadaniem jest jednak nie tylko dążenie do maksymalnej dostępności szkolnictwa wyższego, lecz również umożliwienie przyszłym studentom zaznajomienie się ze specyfiką danego kierunku czy uczelni, po to, aby mogli oni sami ocenić, na ile ich predyspozycje pokrywają się z wymaganiami konkretnej uczelni – skonstatowały panelistki.

Po przerwie przyszedł czas na dyskusję Agnieszki Kapczyńskiej-Pacześ (Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie) i Mateusza Kobryna (Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego) na temat zakresu wsparcia studentów transpłciowych na uczelniach wyższych.

Mateusz Kobryn w swojej prezentacji przybliżył, czym jest transpłciowość, na czym polega proces tranzycji, a także obalił mity i przybliżył fakty na temat studentów transpłciowych.

Czy wiedzieliście, że:
– spośród uczących się osób trans 73 proc. nie ujawniło swojej tożsamości przed kadrą naukową, czy to akademicką czy szkolną,
– 32 proc. studentek i studentów Uniwersytetu Warszawskiego stwierdziło, że ujawnienie swojej tożsamości płciowej lub orientacji seksualnej na uczelni może powodować poczucie dyskomfortu,
– 40 proc. studentek i studentów Uniwersytetu Warszawskiego było świadkiem lub ofiarą zachowań dyskryminacyjnych motywowanych tymi czynnikami,
– 3 proc. osób badanych było ofiarą lub świadkiem pobicia motywowanego orientacją seksualną lub tożsamością płciową,
– studenci transpłciowi najczęściej zgłaszają problemy z korzystaniem z toalet i szatni oraz uczestnictwem w zajęciach wychowania fizycznego.

Następnie Agnieszka Kapczyńskiej-Pacześ podzieliła się dobrymi praktykami, stosowanymi na Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie w zakresie wsparcia studentów transpłciowych na uczelniach wyższych. Z wielkim zainteresowaniem uczestników spotkała się nakładka w systemie UOSOS, pozwalająca na automatyczną zmianę imienia na wszystkich listach obecności, na takie, jakiego używania wobec niego życzy sobie student.

Nowinki i wynalazki w środowisku akademickim
Konferencję Pełno(s)prawny Student zakończyło wystąpienie Dominiki Marszałek-Rojek z Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Krakowie.
Zaprezentowała ona uczestnikom konferencji nowinki i wynalazki w środowisku akademickim, czyli gotowe rozwiązania (nie tylko) technologiczne w służbie dostępności.

Innowacje społeczne, wypracowane m.in. w ramach projektu Inkubator Dostępności, które doskonale sprawdzą się w środowisku akademickim, to:

1. Aplikacja mobilna Strażnik
Aplikacja stanowi odpowiedź na problemy osób G/głuchych i niedosłyszących w kontekście słyszenia i odbierania alertów i sygnałów wskazujących na zagrożenia. Wykrywa alarmy dźwiękowe i przekazuje informacje użytkownikowi w spersonalizowany przez niego sposób. Metody ostrzegania o niebezpieczeństwie:
• wibracje w telefonie,
• latarka w telefonie,
• połączenia alarmowe,
• wibracje w opasce inteligentnej/zegarku inteligentnym,
• rejestrowanie wykrytych zdarzeń w historii.

Jest to idealne rozwiązanie, które doskonale sprawdzi się np. w akademikach.

2. Wsparcie imprez masowych dla osób z niepełnosprawnością wzroku
Innowacja stanowi odpowiedź na utrudniony dla osób niewidomych i słabowidzących dostęp do udziału w imprezach masowych – szczególnie plenerowych. Mobilne maty naprowadzające, tworzą drogi bezpiecznego poruszania się w przestrzeni imprez masowych dla osób z niepełnosprawnością wzroku. Są doskonałym rozwiązaniem podczas np. Juwenaliów.

3. Głuchy czytelnik w bibliotece
Rozwiązanie stanowi odpowiedź na utrudniony dla osób Głuchych dostęp do bibliotek oraz na brak nawyku korzystania z publikacji i wynikającej z niego korzyści edukacyjnych. Publikacja z instruktażem w PJM, przybliża osobom g/Głuchym instytucję jaką jest biblioteka i pokazuje im, że jest to miejsce, gdzie mogą znaleźć źródło rozrywki, materiały do nauki, sposób na poszerzenie swoich horyzontów oraz realizację hobby. Innowacja niezbędna w każdej uczelnianej bibliotece!

4. Hear IT
Innowacja stanowi odpowiedź na utrudniony dostęp osób Głuchych do materiałów edukacyjnych z zakresu programowania na poziomie podstawowym. Narzędzie wprowadza w świat programowania, otwiera możliwości rozwoju w branży IT. Na innowację składa się: internetowa platforma edukacyjna w Polskim Języku Migowym oraz w prostym języku polskim, komplet materiałów edukacyjnych w postaci: video-słownika z głównymi pojęciami w PJM z obszaru programowania, podręczników (Python, Java, Javascript) napisanych prostym językiem, kursów elearningowych oraz etiud gamingowych.

Wszystkim wystąpieniom prelegentów towarzyszyła ożywiona dyskusja. Przedstawiciele uczelni wyższych chętnie zadawali pytania.

Wnioski z XVII edycji Pełno(s)prawny Student
XVII edycja konferencji pokazała, jak bardzo temat dostępności szkolnictwa wyższego jest ważny i przede wszystkim wciąż aktualny. Z jednej strony uczelnie, przy wsparciu NGO-sów, wykonały już ogrom pracy na rzecz studentów ze szczególnymi potrzebami, z drugiej, wiele jeszcze jest do zrobienia.

Obserwując rosnące z roku na rok zaangażowanie uczelni w proces zwiększania dostępności, jesteśmy jednak optymistami. Uczelnie wyższe nie tylko dbają o zapewnienie podstawowych wymiarów dostępności, lecz również reagują na bieżąco na zmieniające się potrzeby studentów. Stawiają również czoła wymogom współczesności i szybko reagują na nowe, wciąż pojawiające się potrzeby.

Cieszyć również może fakt, iż uczelnie wyższe nie boją się wyzwań, które stawia przed nimi dynamicznie zmieniające się otoczenie i które pojawiają się, w związku ze społecznymi przemianami. Można wyrazić pewność, że na skutek działań, podejmowanych przez uczelnie wyższe, stały się one bezpieczną przestrzenią dla studentów z indywidulanymi potrzebami, w której mogą się jednocześnie rozwijać.

Info: FIRR, oprac. rhr/, fot. freepik.com

Data publikacji: 18.12.2023 r.