Czy śląskie jest przyjazne osobom z niepełnosprawnościami sensorycznymi?

W woj. śląskim można zaobserwować powolną poprawę w zakresie dostępności urzędów i oferty kulturalnej dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi – wynika z opublikowanego właśnie raportu Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej „Bona Fides”.

W ramach projektu „Województwo śląskie przyjazne dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi” w okresie od 10 października 2019 r. do 26 sierpnia 2020 r. na terenie 17 powiatów oraz 19 miast na prawach powiatu z terenu woj. śląskiego przeprowadzony został monitoring, którego celem było sprawdzenie, na ile są to miejsca, w których osoby z niepełnosprawnościami sensorycznymi mogą się czuć bezpiecznie oraz bez problemów załatwić sprawy urzędowe lub skorzystać z lokalnej oferty kulturalnej.

Pod pojęciem niepełnosprawności sensorycznej kryje się dysfunkcja narządów zmysłów organizmu człowieka. Osoby z tym rodzajem niepełnosprawności, to m.in. osoby niewidome, niedowidzące, niesłyszące, słabosłyszące.

Jak wskazują autorzy raportu – Anna Staniek i Grzegorz Wójkowski – problemy z dostępnością do usług dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi pojawiają się na różnych poziomach. Chociaż – jak ocenili – na życzliwość pracowników instytucji publicznych raczej nie można narzekać, to jednak uwidoczniły się problemy także w tej kwestii. W sumie stowarzyszenie skontrolowało 36 powiatów i miast na prawach powiatu w regionie.

Przykładowo w Dąbrowie Górniczej ochroniarz tłumaczył osobie głuchoniewidomej, że nie powinna sama przychodzić do urzędu – według niego miała poruszać się z opiekunem. Natomiast w Miejskim Ośrodku Kultury w Kłobucku na pytanie o ofertę dla osób z niepełnosprawnościami, ekspert stowarzyszenia otrzymał odpowiedź, że powinien się udać do domu pomocy społecznej. W większości urzędów udało się jednak uzyskać informacje, a także pomoc w ewentualnym przemieszczaniu się po obiekcie.

Z raportu wynika też, że w obszarze infrastruktury nadal pozostaje wiele do zrobienia, choć można też zaobserwować dobre praktyki. Eksperci stowarzyszenia w każdej miejscowości sprawdzali dwa różne miejsca: główny plac lub ulicę oraz przestrzeń publiczną, która była remontowana lub rewitalizowana w ciągu ostatnich 3 lat.

– Tylko w 1 na 32 sprawdzane miejsca po remoncie napotkano na wystające włazy oraz słupy czy słupki, a w badaniu dostępności przestrzeni przed remontami, taka sytuacja miała miejsca aż w 22 miejscach na 36 monitorowanych – wskazuje prezes Stowarzyszenia Aktywności Obywatelskiej „Bona Fides” Grzegorz Wójkowski.

Innym przykładem są ścieżki dostępu dla osób niewidomych. – Na 36 centralnych placów i ulic jedynie w Tychach na Alei Niepodległości natrafiono na ścieżki dostępu, które prowadziły do przystanków komunikacji miejskiej. W przypadku przestrzeni poddanych remontowi w ostatnich latach podobne rozwiązania znaleziono tylko w 6 miejscach na 32 sprawdzane – dodaje Wójkowski.

Jako miejsce dobrze przystosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi autorzy raportu wskazali m.in. kino studyjne Światowid w Katowicach. „W ostatnim okresie wprowadzono tam wiele rozwiązań, dzięki którym stało się miejscem dostępnym dla osób głuchych i niedosłyszących. Duża sala kina jest wyposażona w pętlę indukcyjną, pracownicy kasy mieli lekcje z podstaw migowego, a także byli szkoleni z zasad komunikacji z widzami głuchymi; kino, kiedy to jest możliwe, korzysta z opcji napisów specjalnie dostosowanych do osób głuchych; prowadzi także działania w zakresie pozyskiwania audiodeskrypcji do filmów i organizuje pokazy dla dzieci wrażliwych sensorycznie” – czytamy w raporcie.

Z kolei w Zagłębiowskiej Mediatece w Sosnowcu utworzono stanowisko komputerowe z udogodnieniami dla osób niewidomych i słabowidzących. „Kopalnią dobrych praktyk” okazało się Starostwo Powiatowe w Pszczynie. Siedziba starostwa wyposażona jest w wiele rozwiązań zapewniających dostęp dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi. Część z nich rzadziej lub częściej występowała także w innych budynkach publicznych na terenie regionu, ale już np. oznaczenie schodów za pomocą zmiennej faktury, wypukłe oznaczenia na drzwiach informujące o przeznaczeniu pomieszczeń czy działającą poprawnie pętlę indukcyjną znaleźć można było tylko i wyłącznie w Pszczynie.

„Zdajemy sobie sprawę, że postulowane przez nas rozwiązania, dzięki którym osoby z niepełnosprawnościami sensorycznymi będą miały dostęp do przestrzeni publicznych i obiektów użyteczności publicznej na równi z innymi obywatelami często wymagają czasu, a nieraz także niemałych pieniędzy. Przykład Starostwa Powiatowego w Pszczynie pokazuje jednak, że to, co się przede wszystkim liczy, to świadomość wśród osób odpowiedzialnych za wprowadzanie niezbędnych zmian, że nie są one jakąś fanaberią, ale że rzeczywiście mają duży wpływ na jakość życia mieszkańców” – wskazują autorzy raportu.

„Czy zatem województwo śląskie może w niedalekiej przyszłości stać się miejscem przyjaznym dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi? Choć nadal jesteśmy na początku drogi, to obserwacja procesu, który ma miejsce w samorządach pozwala na umiarkowany optymizm i na tak postawione pytanie wydaje się, że odpowiedzią jest: tak” – podsumowują.

Raport powstał w ramach projektu „Województwo śląskie przyjazne dla osób z niepełnosprawnościami sensorycznymi”, finansowanego przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018 – 2030.

Anna Gumułka

Data publikacji: 07.01.2021 r.