Kongres na horyzoncie. Debata rozpoczęta

25 października minie 6 lat od ratyfikacji przez Polskę Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami. Tego dnia przedstawiciele środowiska spotkają się na SWPS Uniwersytecie Humanistycznospołecznym w Warszawie. Tam odbędzie się IV Kongres Osób z Niepełnosprawnościami pod hasłem „Za Niezależnym Życiem”. Uczestnicy wydarzenia będą debatować m.in. o sposobach wdrożenia w Polsce idei Niezależnego Życia.

Formę przygotowań do nadchodzącej dyskusji stanowią spotkania w regionach. Cykl został zainagurowany w Centrum Obywatelskim w Krakowie. Na Stadion Miejski im. Henryka Reymana przybyli m.in. dyrektor Biura ds. Osób Niepełnosprawnych w Urzędzie Miasta Krakowa Elżbieta Kois-Żurek, pełnomocnik prezydenta Krakowa ds. osób niepełnosprawnych Bogdan Dąsal oraz zastępca dyrektora ds. pomocy specjalistycznej w MOPS w Krakowie Jolanta Chrzanowska. W obradach uczestniczyli przedstawiciele organizacji pozarządowych. Nie zabrakło też osób z niepełnosprawnościami i rodziców dzieci z niepełnosprawnościami.

Czas na dialog

Tematem spotkania były wybrane obszary idei Niezależnego Życia, w tym usługi asystenckie, opieka wytchnieniowa, mieszkalnictwo wspomagane oraz edukacja włączająca. − Każdy konwent skupia się na pewnym obszarze, bo nie możemy o całej problematyce rozmawiać. Jest też platformą do dialogu z samorządem o tym, jak powinny wyglądać usługi wsparcia, jakie są oczekiwania i możliwości wypracowania konsensusu. Efektem spotkania jest też wypracowanie postulatów na Kongres oraz dla władzy centralnej – powiedział Aleksander Waszkielewicz, prezes zarządu FIRR oraz przewodniczący Rady Programowej IV Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami.

Najpierw zostały przedstawione działania samorządu wojewódzkiego i lokalnego w obszarze usług wspierających Niezależne Życie. Bogdan Dąsal i Elżbieta Kois-Żurek poruszyli m.in. temat prac nad projektem Powiatowego Programu Działania na Rzecz Osób Niepełnosprawnych. Już wkrótce ten strategiczny dokument ma trafić pod obrady Rady Miasta Krakowa. Zapisy są konsultowane z szerokim kręgiem organizacji pozarządowych. Z kolei Piotr Maurek z ROPS w Krakowie omówił projekt „Sami-Dzielni! Nowe standardy mieszkalnictwa wspomaganego dla osób z niepełnosprawnościami sprzężonymi”.

Konieczność zmian

W trakcie konwentu wybrzmiały oczekiwania oraz potrzeby osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin w obszarze usług wspierających Niezależne Życie. Joanna Piwowońska poinformowała o dążeniach związanych z usługami asystenckimi. Proponowane rozwiązanie powinno obejmować osoby z niepełnosprawnościami oraz rodziny z dzieckiem z niepełnosprawnością. W procesie przyznawania wsparcia należałoby się kierować nie tylko niepełnosprawnością, ale również chorobą, często krótkotrwałą, a także wiekiem. – To usługa nie tylko do osób posiadających orzeczenie, ale też tych, które ze względu na swój poziom funkcjonowania w danym momencie, potrzebują takiego wsparcia. Niekoniecznie będzie to proces mocno sformalizowany − powiedziała dyrektor projektów w FIRR.

Z kolei wątki związane z przerwą wytchnieniową zostały przedstawione przez prezes Fundacji Hipoterapia Aleksandrę Włodarczyk i prezesa Fundacji MATIO Pawła Wójtowicza. Prelegenci odnieśli się do pilotażowego projektu „Krakowskie Centrum Informacji i Wsparcia dla Opiekunów Osób Niesamodzielnych”, które realizują ich organizacje wspólnie z gminą.

Problematykę mieszkalnictwa wspomaganego omówili reprezentanci Fundacji For Heroes: prezes Tomasz Koźmiński oraz członek zarządu Sławomir Charmaj. W swoim wystąpieniu podkreślili konieczność rozwoju mieszkań wspomaganych jako alternatywy dla dominującej formy wsparcia, tj. domów pomocy społecznej.

Natomiast Anna Sikierska-Lohner ze Stowarzyszenia Strefa Wenus z Milo zajęła się dostępnością instytucji wsparcia kryzysowego w Krakowie dla kobiet i matek z niepełnosprawnościami.

Na zakończenie pierwszej części Konwentu głos należał do rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, którzy poruszyli wątki związane z edukacją. Nacisk został położony m.in. na problemy dotyczące transportu uczniów z/do szkoły, w tym sporne kwestie rozliczania. Angelika Suśniak przywołała m.in. swoje spory sądowe toczone z miastem z tego zakresu.

Przepis na lepsze jutro

Po przerwie dyskusja dotyczyła regulacji prawnych dla usług wspierających Niezależne Życie. Elżbieta Kois-Żurek zwróciła uwagę na przepisy związane z asystentami osób niepełnosprawnych. Żeby wykonywać ten zawód, trzeba spełniać kwalifikacje określone w rozporządzeniu. W efekcie na rynku brakuje odpowiednich kandydatów. – Warto postulować o zmiany na poziomie prawnym w dostępie do tego zawodu, ewentualnie zróżnicować usługę asystenta osoby niepełnosprawnej w taki sposób, żeby odpowiadała ona potrzebom osób z niepełnosprawnościami – podkreśliła dyrektor Biura ds. Osób Niepełnosprawnych w UMK.

Jednym z wątków poruszonych w tej części były buspasy w Krakowie. Nie mogą z nich korzystać pojazdy dowożące osoby z niepełnosprawnościami. Nie są bowiem taksówkami czy transportem medycznym. Bogdan Dąsal podkreślił, że prezydent Krakowa nie ma możliwości przyznania takiego prawa, ponieważ katalog pojazdów jest określony w ustawie. Zasugerował więc postulat, aby starości mogli decydować o sytuacjach wyjątkowych, a taką jest np. przewóz uczniów z niepełnosprawnościami.

Odniesiono się też do kwestii związanych z DPS. Elżbieta Kois-Żurek stwierdziła, że funkcjonujący model pomocy ogólnie nie jest zły. Zawsze będzie grupa osób wymagająca całodobowego wsparcia w placówce. Jednak warto się zastanowić nad podniesieniem standardów oraz jednocześnie rozwijać sieć mieszkań treningowych i wspomaganych. Dodała, że Kraków aplikuje do wspomnianego wcześniej projektu „Sami-Dzielni!”.
− Rolą konwentu jest wskazywanie pewnych kierunków i rozwiązań. A w jaki sposób te rozwiązania będą obudowane procedurami, w tym również finansowymi, to z kolei jest już rola ustawodawcy – podsumował Bogdan Dąsal.

Zobacz galerię…

Tekst i fot. Marcin Gazda
Data publikacji: 01.10.2018 r.