IMC18 i REHA w Warszawie. Dostęp do informacji na wagę złota

Fundacja Szansa dla Niewidomych zorganizowała równolegle dwa duże wydarzenia w Warszawie. Jednym z nich była 18. edycja International Mobility Conference (IMC18), której towarzyszyło hasło „Informacja skutkująca mobilnością i sprawnością”. W tym samym czasie odbyła się 21. Konferencja REHA FOR THE BLIND IN POLAND. Jej tematem przewodnim był „Dostęp do informacji na wagę złota – mobilność i szanse z prawdziwego zdarzenia”. Debata stanowiła część Światowego Spotkania Niewidomych, Słabowidzących i Ich Bliskich. Liczne atrakcje podzielono na 4 dni.

22-25 maja w Warszawie odbyła się osiemnasta edycja International Mobility Conference (IMC18 – Międzynarodowa Konferencja Mobilności). To jedno z najważniejszych wydarzeń skierowanych do profesjonalistów pracujących na rzecz osób niewidomych i słabowidzących. Swoją wiedzą na temat szeroko pojętej rehabilitacji osób z niepełnosprawnością wzroku dzielą się akademicy oraz praktycy. Początki tej inicjatywy sięgają 1979 r., kiedy doszło do spotkania we Frankfurcie.

– W 2017 r. wystąpiliśmy z aplikacją do IMC i została nam przyznana organizacja osiemnastej edycji tego wydarzenia. Siedemnasta miała odbyć się w Goteborgu w 2020 r., ale przesunięto ją o rok ze względu na pandemię. Nasza konferencja była zaplanowana na ubiegły rok, jednak też została przełożona o 12 miesięcy ­– powiedział „NS” Marek Kalbarczyk, założyciel Fundacji Szansa dla Niewidomych i przewodniczący Rady jej Fundatorów.

W trakcie przygotowań do IMC18 pojawił się pomysł, aby w tym samym czasie zorganizować 21. Konferencję REHA FOR THE BLIND IN POLAND. To z kolei impreza, na którą Fundacja po raz pierwszy zaprosiła w 1999 r. W ostatnich latach odbywała się we wrześniu, a poprzedzały ją konferencje wojewódzkie. Zmiana terminu oznaczała odejście od tego schematu. Wpływ na to miały m.in. kwestie finansowe.

– Dotarły do nas informacje, że 500 euro za udział w IMC18 to zbyt wysoka opłata dla naukowców, nauczycieli czy rehabilitantów z Polski. Ostatecznie uczestnicy Konferencji REHA mogli bezpłatnie skorzystać z wybranych elementów International Mobility Conference. W obydwu wydarzeniach wzięło łącznie około 1000 osób – poinformował Marek Kalbarczyk, przewodniczący Lokalnego Komitetu Organizacyjnego IMC.

Wyzwanie i szansa
Po raz kolejny REHA odbyła się pod honorowym patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy oraz Małżonki Prezydenta RP Agaty Kornhauser-Dudy. Tematem przewodnim tego wydarzenia był „Dostęp do informacji na wagę złota – mobilność i szanse z prawdziwego zdarzenia”. Z kolei drugiej z imprez towarzyszyło hasło „Information resulting in mobility and ability”(„Informacja skutkująca mobilnością i sprawnością”).

– Na IMC został podjęty bardzo ważny temat. Jeśli jesteśmy niedoinformowani, to nie możemy nic. Informacja owocuje mobilnością oraz możliwościami i szansami życiowymi. Podobnie sytuacja wygląda z REHĄ. Prawdziwy dostęp do informacji wreszcie wyrównuje nasze życiowe szanse. Powoduje, że możemy się uczyć, pracować czy zakładać rodziny – opisał założyciel Fundacji Szansa dla Niewidomych.

Atrakcje w ramach ww. wydarzeń zostały podzielono na 4 dni, od poniedziałku do czwartku. Na otwarcie Konferencji REHA w Centrum Nauki Kopernik przybyli goście specjalni, w tym marszałek województwa mazowieckiego Adam Struzik. Jak zaznaczył w swoim wystąpieniu, w mazowieckiej wspólnocie jest 5,514 mln obywateli, co wynika z ostatniego spisu powszechnego. Według ocen, około 10 proc. z nich to osoby dotknięte różnymi niepełnosprawnościami. Jest to wyzwanie i wielka szansa.

– Naszą wizją było udostępnienie miasta osobom z dysfunkcją wzroku w taki sposób, aby mogły korzystać np. z transportu publicznego jak osoby, które widzą. Stabilny system, informacja w telefonach komórkowych, wiele testów, wiele pilotaży. Do końca października zostanie uruchomiony system – podkreślił Tomasz Pactwa, dyrektor Biura Pomocy i Projektów Społecznych w Urzędzie m. st. Warszawy.

Jak wyjaśnił prelegent, fundusze europejskie pozwoliły na sfinansowanie innowacji wdrażanej od siedmiu lat. Dzięki temu projektowi dostępne będą m.in. wszystkie stacje metra. Ponadto 1700 obiektów w mieście zyska krótkie opisy. Aplikacja poinformuje, co znajduje się po dwóch stronach ulicy i gdzie jest wejście do budynku. Plan zakłada, że prawie 100 miejsc będzie z nawigacją wewnątrz budynków – instytucji publicznych, głównie miejskich.

Poprawa dostępności
W trakcie konferencji nie zabrakło wątków związanych z Programem Dostępność Plus. O jego efektach opowiedział Przemysław Herman, który jest zastępcą dyrektora Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. Jak podkreślił, trwa redefiniowanie pojęcia dostępność. To już nie jest tylko obecność. Następuje upowszechnianie tematyki, rośnie świadomość praw i obowiązków.

Prelegent zaznaczył, że w ciągu pięciu lat trwania programu podjęto 200 inicjatyw i przeznaczono 16,7 mld zł z 23 mld zł. Działania odbywają się poprzez prawo (np. nowe ustawy), inwestycje oraz edukację. 3 tys. obiektów architektonicznych zostało dostosowanych do potrzeb OzN. Przyznano 850 grantów dla JST na poprawę dostępności. 29 miast dostało środki na to, aby w swoich strategiach rozwoju mocniej uwzględniły dostępność. To m.in. Radom, Starachowice i Przasnysz. 2 tys. pracowników administracji zostało przeszkolonych z zakresu dostępności.

– Na pewno będziemy kontynuować to, co do tej pory, ale liczymy na wiele, wiele więcej. Bo tak jak powiedziałem, program jest zakrojony do 2025 r. Przed nami jeszcze 3 lata wdrażania programu i myślimy o jego kontynuacji po zakończeniu. O dostępność trzeba walczyć – podkreślił ekspert z MFiPR.

Do działań resortu odniosła się prezeska Zarządu Głównego PSONI dr Monika Zima-Parjaszewska. Jak stwierdziła, ministerstwu udało się w ciągu pięciu lat zrobić to, czego wcześniej przez 25 lat nie udało się wielu podmiotom. Zmieniło się myślenie o osobach z niepełnosprawnościami. To jest zasługa ww. programu i dużego zaangażowania. Ale ekspertka zaznaczyła, że OzN w dalszym ciągu jest traktowana jako ktoś inny. Ktoś, komu trzeba pomagać. Należy więc zabiegać o to, aby Konwencja o prawach OzN była realizowana w każdym miejscu w Polsce.

Między IDOLAMI
W trakcie pierwszego dnia Konferencji REHA ogłoszono też wyniki Konkursu Światowy IDOL Niewidomych. W tym głosowaniu internautów zwyciężyła Milena Rot. W przeszłości pracowała w Fundacji Szansa dla Niewidomych, m.in. pełniąc funkcję kierowniczki Działu Zagranicznego. Zajmowała się tłumaczeniami oraz kontaktami z zagranicznymi partnerami organizacji. Podjęte przez nią działania wpłynęły na rozpropagowanie idei tego konkursu. W obecnej firmie jest jedyną niewidomą osobą z grupy około 50 tys. pracowników.

Drugie miejsce zajął informatyk Igor Busłowicz. Ten absolwent Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego jest związany z Fundacją Szansa dla Niewidomych oraz firmą Altix. Swoje życie zawodowe poświęca osobom z dysfunkcją wzroku. Z kolei na trzeciej pozycji uplasował się Kholmahmad Tengniev z Tadżykistanu. Jest on członkiem Komitetu Wykonawczego Azjatyckiego i Światowego Związku Niewidomych. Zrealizował różne projekty na rzecz poprawy życia osób niewidomych i słabowidzących w swoim kraju.

– W Konkursie Światowym po raz pierwszy zwyciężyła Polka. W ubiegłym roku wygrał Kuwejtczyk, a 2 lata temu ­– Nepalczyk. Internauci głosowali również w Krajowym Konkursie IDOL Niewidomych – powiedział Marek Kalbarczyk.

Idolem środowiska został Adam Jamróz. Ten niewidomy absolwent szkoły muzycznej prowadzi bloga „Nie widzę przeszkód”. Wiosną tego roku dołączył do zespołu Centrum Edukacji Medialnej i Interaktywności jako referent. Pracuje w redakcji NiUS Radia, internetowej rozgłośni Uniwersytetu Szczecińskiego. Wśród mediów zwyciężyła Kamila Wilczyńska z TVP3 Gorzów Wielkopolski. Jako reporterka podejmuje ważne społecznie tematy, promuje i wspiera działania na rzecz OzN.

Natomiast instytucją otwartą dla niewidomych zostało Kino bez barier w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Tam odbywają się m.in. dostępne pokazy bieżących filmów z audiodeskrypcją oraz warsztaty savoir-vivre’u wobec osób niewidomych. Z kolei nagrodę specjalną i dyplom otrzymało Koło PZN w Iławie. To instytucja, która kreatywnie angażuje lokalną społeczność do działania na rzecz osób z dysfunkcją wzroku.

Tradycyjnie już Fundacja wybrała IDOLI Specjalnych. Tym razem zostali nimi Marcelina Hernik, Andrzej Brzeziński, Artur Świercz, Robert Jagodziński i Przemysław Żydok. W ten sposób uhonorowani zostali też Przemysław Herman, Michał Dziwisz, Anna Koperska oraz Agnieszka Niewola.

Bogata oferta
Jedną z atrakcji pierwszego dnia Konferencji REHA był koncert muzyki filmowej z udziałem Krzesimira Dębskiego i orkiestry. Wydarzenie zostało zorganizowane na Bulwarach Wiślanych. Później odbyła się inauguracja IMC18, a goście mieli okazję posłuchać występu Natalii Kwiatkowskiej.

Od poniedziałku do środy dla uczestników obu konferencji dostępna była Wystawa „Świat dotyku i dźwięku” w Centrum Nauki Kopernik. Swoje stanowiska miały firmy oraz instytucje związane ze środowiskiem osób z dysfunkcjami wzroku. Wśród nich znalazły się m.in. Wydawnictwo Trzecie Oko, ZUS Oddział Opole czy Małopolska Policealna Szkoła Masażu Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi w Krakowie.

Wtorkową część rozpoczęły panele i warsztaty w pięciu blokach tematycznych. Dla uczestników IMC18 odbyły się one w Centrum Nauki Kopernik, a dla uczestników REHY były dostępne online. Schemat ten powtórzono w czwartek. Eksperci poruszyli tematy dotyczące m.in. pomocy w rozwoju orientacji i mobilności u dzieci do 6. roku życia, seniorów i osób niewidomych z dodatkowymi niepełnosprawnościami, a także programów rehabilitacyjnych.

– Mieliśmy Piknik Sprawności, Wiedzy i Sztuki na Bulwarach Wiślanych [23-24 maja – przyp. red.]. Ta atrakcja znalazła się w programie REHY, ale z wielu różnych atrakcji mogli skorzystać wszyscy chętni – poinformował Marek Kalbarczyk.

Wtorkową część IMC18 zamknęła Ceremonia Suterko-Cory Award na Zamku Królewskim w Warszawie. To nagroda przyznawana osobom mającym znaczący wkład w dziedzinę orientacji i mobilności na arenie międzynarodowej. Tym razem doceniona została dr Laura Bozeman z University of Massachusetts Boston.

Zmiana wsparcia
Środowy program IMC objął wizytę studyjną w Ośrodku dla Dzieci Niewidomych w Laskach. Z kolei część REHY rozpoczęła się od mszy świętej w intencji niewidomych, słabowidzących i ich bliskich. Została ona odprawiona w Kościele Akademickim św. Anny. Następnie odbyła się coroczna manifestacja środowiska pod hasłem „My widzimy Was, a Wy – czy widzicie nas?”. Została ona zorganizowana na Placu Zamkowym. Tym razem wystąpienie było związane z systemem wsparcia.

– Nie możemy narzekać, bo dostajemy dofinansowanie, żeby nasze środowisko się dokształcało, rehabilitowało i integrowało. Jednak OPP mają często kłopot z rozliczeniem tego wsparcia. Nie chodzi o to, żebyśmy byli bez kontroli. Ale to nie musi być realizowane w tak nieufny i drobiazgowy sposób – podkreślił założyciel Fundacji Szansa dla Niewidomych.

Zaapelowano o realne wsparcie. Zdarza się, że długie kontrole powodują brak płynności finansowej. Zwrócono też uwagę na to, że często dofinansowania są wielokrotnie zbyt niskie. One nie dają szansy na realizację różnych przedsięwzięć, zwłaszcza w dobie wysokiej inflacji. Fundacje, szczególnie w dużych miastach, mają kłopoty z zatrudnianiem wykwalifikowanych pracowników. Nie są bowiem w stanie zapewnić konkurencyjnych wynagrodzeń dla nich. W efekcie przyjmowani są też kandydaci mniej doświadczeni.

– Zadanie naszej fundacji polega na tym, żeby niewidomy człowiek miał równe szanse w życiu z innymi. To nie jest proste, a więc pracownicy powinni godziwie zarabiać. A nie w ten sposób, że gdyby odeszli od nas i zaczęli sprzedawać truskawki czy tusz drukarkowy, to dostaną lepsze wynagrodzenie. A która z tych prac jest trudniejsza? Należy więc doceniać tych ludzi i jako wolontariusz walczę o poprawę ich losu – podkreślił założyciel Fundacji Szansa dla Niewidomych.

W czwartek, oprócz wspomnianych już paneli i warsztatów, odbyła się ceremonia zamknięcia. Została ona przygotowana dla uczestników osiemnastej edycji IMC.

Marcin Gazda

Data publikacji: 03.07.2023 r.